واردات فروآلیاژها از صادرات پیشی گرفت

نقش این عناصر میتواند شامل اکسیژنزدایی یا ایجاد ساختار مورد نظر و دستیابی به ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی مطلوب برای کاربردهای معین انواع فولاد و چدن باشد. کاربرد عمده فروآلیاژها در صنایع تولید آهن و فولاد، ریختهگری و الکترودسازی است از این رو فروآلیاژها در تولید فولاد و چدن نقش منحصر به فردی ایفا میکنند. براساس گزارش کامودیتی، در زمینه فروآلیاژهایی مانند فروسیلیکو، منگنز و فرومنگنز ۱۳۶ میلیون دلار (۱۲۲ هزار تن) واردات انجام شده که بیشتر آن از کشورهای هند، امارات و کرهجنوبی خریداری شده است.

هند با ۴۹ درصد بیشترین آمار واردات در این دسته از فروآلیاژها را داشته و بعد از آن کشورهای امارات با ۳۵ درصد و کرهجنوبی با ۱۰ درصد جزو کشورهای واردکننده قرار میگیرند. ۳۹ میلیون دلار (۲۲ هزار تن) نیز فروسیلیس و فروکروم صادر شده که ترکیه با ۶۴ درصد بیشترین صادرات آنها را به خود اختصاص داده و بعد از آن هند با ۹ درصد و هلند با ۸ درصد در شمار کشورهای هدف قرار میگیرند. آمار واردات فروآلیاژها نسبت به صادرات آنها بیشتر است و به گفته کارشناسان عمدهترین دلیل تولید نشدن آنها در کشور گرانقیمت بودن و کمبود مواد اولیه یعنی سنگهای معدنی لازم برای تولید است به همین دلیل تولید آنها در کشور صرفه اقتصادی نداشته و سرمایهگذاران رغبت چندانی برای سرمایهگذاری در این بخش ندارند.

کمبود مواد اولیه برای تولید

مدیرعامل شرکت فروآلیاژ شمال اظهار کرد: فروآلیاژها به طیفی از مواد اولیه موردنیاز برای ساخت آلیاژهای پایه آهن که درواقع فولادی و چدن هستند، اطلاق میشود. داوود محمدتبار تصریح کرد: برای تولید چدن یا فولاد از ترکیبات مختلف عناصر آلیاژی با آهن استفاد میشود که به اصطلاح فروکروم، فرومنگنز، فروسیلیس، فرومولیبدن، فرو وانادیوم و فروتنگستن نامیده میشود. فروکروم، فرومنگنز و فروسیلیس در ایران کاربرد زیادی در صنعت فولاد و ریختهگری دارند. محمدتبار ادامه داد: بخش زیادی از این عناصر آلیاژساز مانند کروم، منگنز، سیلیس، مولیبدن و تنگستن به دلیل گران قیمت بودن و نقطه ذوب بالایی که دارند به صورت خالص در صنعت فولاد قابل استفاده نیستند به همین دلیل ترکیبی از آنها را با آهن آلیاژسازی میکنند تا نقطه ذوب بالایی پیدا کرده و قابل استفاده شوند. این کارشناس مواد و متالورژی عنوان کرد: فروآلیاژها در بازار ایران بیشتر در صنعت فولادسازی و قطعهسازی استفاده میشود اما به دلیل اینکه وضعیت بازار قطعهسازی در ایران مناسب نیست شرکتهای بزرگ فولادسازی کشور مانند فولاد مبارکه، ذوب آهن، فولاداکسین، فولاد کاوه کیش و فولاد خوزستان از این فروآلیاژها استفاده میکنند.

وی گفت: بخشی از فروآلیاژها در ایران تولید میشود که در بین آنها تولید فروسیلیس نسبت به سایر فروآلیاژها بیشتر است و ۷۰ درصد نیاز بازار داخل را تامین میکند همچنین فرومنگنز و فروکروم نیز ۲۰ یا ۳۰ درصد نیاز بازار ایران را تامین میکند و بقیه نیاز از کشورهای هند، چین، کرهجنوبی و افریقای جنوبی وارد میشود. مدیرعامل شرکت فروآلیاژ شمال بیان کرد: این دسته از فروآلیاژها به دلیل کمبود سنگ معدنی موردنیاز برای تولید آنها از کشورهای خارجی وارد میشود به عنوان مثال بخش عمدهای از سنگ معدنی موردنیاز برای تولید فرومنگنز که تولید آن در کشور به ۲۰ یا ۳۰ درصد میرسد از کشورهای ویتنام، استرالیا و تایلند وارد میشود اما سنگ معدنی مورد نیاز برای تولید فروسیلیس که ۷۰ درصد تولید را در کشور به خود اختصاص میدهد در کشورمان وجود دارد.

محمدتبار ادامه داد: سرمایه گذاری نکردن برای تولید آلیاژهای گرانقیمت مانند فروتنگستن یا فرووانادیوم نیز یکی دیگر از دلایل واردات این دسته از فروآلیاژها به کشور است؛ قیمت فروسیلیس در بازار ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ تومان است این درحالی است که قیمت فرووانادیوم بیش از ۱۰۰ هزار تومان و فروتنگستن افزونبر ۱۵۰ هزار تومان است به همین علت تولید این نوع از فروآلیاژها به دلیل قیمت بالا و مصرف پایین آن در کشور صرفه اقتصادی ندارد. وی تصریح کرد: در یک سال گذشته با توجه به وضعیت بازار فولاد مصرف فروآلیاژها نیز کاهش پیدا کرد و به ویژه شرکتهای تولید فرومنگنز میزان تولید خود را کاهش دادند. این کارشناس مواد و متالورژی عنوان کرد: فرومنگنز یا فروکروم به دو دسته کمکربن و پرکربن تقسیم میشوند که فرومنگنز یا فروکروم پرکربن در ایران تولید میشود و از مصرف بالایی برخوردار است اما سرمایهگذاری و فناوری لازم برای تولید فرومنگنز یا فروکروم کمکربن در ایران وجود ندارد. محمدتبار افزود: موانع زیادی در مسیر تولید وجود دارد و باید برای تولید و سرمایهگذاری فروآلیاژها حمایتهای لازم انجام شود در واقع باید حمایتهای مادی، معدنی و لجستیکی برای تولید و همچنین بازار مصرف آنها در داخل و خارج وجود داشته باشد.

یار کمکی فولادیها

فروسیلیسیوم، فرومنگنز، فروسیلیکومنگنز و فروکروم همگی در صنعت فولادسازی کاربرد دارند و از آنها به عنوان افزودنی در این صنعت استفاده میشود تا فولادهای آلیاژی تولید شوند؛ به عنوان مثال برای تولید فولادهای آلیاژی، اکسیژنزدایی و همچنین تولید چدنهای ویژه از فروآلیاژها استفاده میشود. هادی سلطانی، مدیر تولید یک کارخانه فروکروم گفته است فروآلیاژها یار کمکی فولادسازی به شمار میروند و تمام فولادها به نوعی از فروآلیاژها استفاده میکنند اما درصد استفاده آن در محصولات مختلف متفاوت است. به گفته سلطانی با توجه به رشد و گستردگی استفاده از فولاد باید فروآلیاژها هم جایگاه خود را پیدا کند تا در بخش صادرات به رشد مناسبی برسد زیرا معادن فروآلیاژها در ایران بسیار زیاد است و میتوان بیش از نیاز داخلی تولید و آن را صادر کرد.

وی تصریح کرده یکی از مهمترین مشکلاتی که درحوزه فرو آلیاژها وجود دارد ناشناخته بودن آنها است گرچه در سالهای اخیر تولیدکنندگان و سرمایهگذاران مایل به سرمایهگذاری در این بخش بودهاند اما هنوز جا دارد تا توجه بیشتری به این حوزه شود. بنابراظهارات سلطانی با توجه به اینکه نیاز به فروآلیاژ درکشور احساس شده و دانش عمومی هم بالا رفته اما متاسفانه در سالهای اخیرحرکت به سمت توسعه فرو آلیاژها مناسب و در حد پاسخگویی به نیاز نبوده در حالی که اگر توجه مسئولان اجرایی به این امر معطوف شود نیمی از مشکلات این حوزه کاهش پیدا میکند.

وی درباره واردات تجهیزات بیان کرده است تمام تجهیزاتی که در این صنعت مورد استفاده قرار میگیرد وارداتی است یعنی ۸۰ درصد وسایل مورد نیاز وارد میشود به همین دلیل قیمت تمام شده محصولات بالا میرود در نتیجه نمیتوانیم با سایر کشورها رقابت کنیم.