انتظار بهبود در بازار پلیمرها

ضعف نقدینگی در بازار آزاد و همچنین تضعیف تقاضای موثر در صنایع پاییندستی و همچنین دورنمای مبهم بازار وضعیت چندان جذابی را برای بازار پلیمرها ترسیم نمیکند، ولی باز هم میتوان به بهبود آرام بازار امیدوار بود.

معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا

روز گذشته رینگ پتروشیمی بورس کالای ایران شاهد عرضه پراکنده محصولات پلیمری بود هرچند که به نسبت هفتههای اخیر، حجم و تنوع عرضهها کاهش آرامی پیدا کرده و البته حجم معاملات و تقاضا نیز تضعیف شد. این ویژگی یعنی عقبنشینی حجم معاملات در بورس کالا را میتوان مهمترین رخداد در این بازار دانست که البته نشاندهنده واقعیتهای بازار و حجم تقاضا در صنایع پاییندستی است. هماکنون باید به صراحت از افت حجم تولید در صنایع مصرفکننده مواد اولیه پلیمری سخن گفت که البته به رغم فقر شدید آمارهای تولید در این بخش، میتوان از کاهش حجم خرید آنها برای اثبات این ادعا استفاده کرد.

در هر حال عقبنشینی عرضه و تقاضا واقعیت این روزهای بازار است که میتواند از یکسو با کاهش عرضهها به بازار داخلی از روند عمومی قیمتها حمایت کرده و از سوی دیگر نشاندهنده ضعف نقدینگی و حتی حفظ جانب احتیاط در بین فعالان بازار باشد. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که بسیاری از فعالان بازار دید مثبتی نسبت به رشد محسوس قیمتهای پایه در بورس کالا برای هفته پیش رو نداشتهاند که این جذابیت سفته بازی و واسطهگری را نیز کاهش داده است. البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که هماکنون این طرزفکر برای کلیه گریدها خودنمایی نکرده و برخی شنیدهها و شایعات از افزایش قیمت برخی گریدهای خاص خبر میدهد که در معاملات نیز این ذهنیت خودنمایی کرد. البته این موارد به دلیل رشد کمتر قیمت برخی گریدهای جذاب در هفتههای پیش مدافعانی داشته که البته ادعای آنها از پایه و اساس درستی برخوردار است.

افت محسوس تقاضا برای کالاهایی که در گذشته از جذابیت بالایی برخوردار بوده، پایین بودن جذابیت واسطهگری و سفتهبازی به دلیل جهتگیری کاهشی قیمتها در بازار داخلی، اعمال محدودیتهای جدید بر کدهای معاف از مالیات، پایین بودن فاصله قیمتی بین بورس و بازار، افت حجم تولید در صنایع مصرفکننده، دورنمای مبهم بازار با محوریت قیمتهای پایه پیش رو، کم توجهی اغلب فعالان بازار به عرضههای روز گذشته و رواج جو ترس و تردید از کاهش بیشتر قیمتها در بازار آزاد را میتوان از ویژگیهای معاملاتی روز گذشته در بورس کالا به شمار آورد.

معاملات روز گذشته بهصورت محسوس از عقبنشینی تقاضا در بازار خبر داده آن هم در شرایطی که به جز برخی گریدهای جذاب همچون مواد اولیه ظروف یکبار مصرف که هم اکنون زمان تقاضای فصلی آن است یا برخی محصولاتی که احتمال افزایش قیمت آنها به دلایل مختلف بیش از سایرین است، معاملات پلیمرها جذابیت چندانی هم ندارد. در آینده به واقعیتهای معاملات پلیمرها در بورس کالا بیشتر میپردازیم.

خودنمایی واقعیتها در بازار آزاد پلیمرها

اگر دو هفته ابتدای سال جاری که در تعطیلات قرار داشته و همچنین دو هفته پس از آن که فعالیتهای تولیدی در پایینترین سطح ممکن قرار دارد را در بازار داخلی نادیده بگیریم و البته با یک ضریب خطا و اغماض نسبت به اوضاع کلی در بازار داخلی، هفته جاری را باید مهمترین زمان برای بازار پلیمرها دانست زیرا واقعیتهای عرضه و تقاضا و جهتگیریهای قیمتی را نشان میدهد. به عبارت سادهتر هفته جاری نقطه عطف معاملات پلیمرها در بازار آزاد است که میتوان به کمک بررسی رفتار خریداران و جهتگیری قیمتها، چهرهای واقعی را از این بازار ترسیم کرد.

این موارد در حالی است که با آغاز هفته جاری، جوی ناامیدکننده از معاملات پلیمرها در بازار ظاهر شده که عقبنشینی محسوس خریداران و تضعیف حجم تولید در صنایع پاییندستی را با وضوح بیشتری نمایش میدهد. برتری عرضه بر تقاضا و تضعیف روزشمار قیمتها هماکنون چهره واقعی این بازار را با جهتگیری صنایع پاییندستی نشان میدهد که ضعف نقدینگی در نهایت بر در بسته این بازار قفلی محکم زده است. به نظر میرسد این شرایط حداقل در کوتاه مدت ادامه داشته باشد ولی نمیتوان زمان مشخصی را برای خروج از آن پیشبینی کرد زیرا وخامت اوضاع جدی بوده و خوشبینیهای پایان سال گذشته، تاکنون محقق نشده است.

همانگونه که در روزهای قبل به آن اشاره کردیم بازار محصولات پتروشیمی مدتی است که مستعد افت قیمتها است زیرا وضعیت کلی در بازار نشاندهنده برتری عرضه بر تقاضا است که باعث شده تا جهتگیری کلی بازار به سمت افت قیمتها سوق پیدا کند. این ذهنیت کلی هم اکنون به گونهای خودنمایی میکند که نوسان قیمتها به سمت افت نرخ، از حالت انتظاری به حالت واقعی تبدیل شده است. البته باید گفت که کاهش قیمتها چندروزی است که میهمان بازار پلیمرها شده و باید گفت که بخشی از پتانسیل افت نرخها مستهلک شده است. این نکته را باید جدی گرفت یعنی میتوان این گونه استناد کرد که هماکنون به کف قیمتها نزدیک شدهایم و حتی میتوان گفت که کاهش نرخها شاید دیگر توجیه چندانی نداشته باشد. البته این به آن معنا نیست که دیگر هیچ گریدی افت نرخ نداشته باشد بلکه برخی انواع خاص هنوز فضای افت بیشتر قیمتها را داراست ولی نمیتوان گفت که گفتمان غالب بازار به سمت کاهش شتابان قیمتها متمایل است. با توجه به این وضعیت و همچنین پایان یافتن معاملات مهم پلیمرها در بورس کالا در هفته جاری، باید ادامه روند کاهشی قیمتها هرچند بهصورت محدود و بسیار آرام را هشدار داد اما با توجه به تجربیات سالهای قبل و همچنین واقعیتهای سایر بازارهای کالایی، نزدیک شدن به کف قیمتها در بازار آزاد چندان دور از ذهن نخواهد بود.

اگر جهش قیمتهای مواد اولیه ظروف یکبار مصرف را در بازار آزاد نادیده بگیریم، غالب گریدها مسیر نزولی را برای جهت کلی قیمتهای خود برگزیدهاند که البته دلایل بنیادین خاص خود را داراست. بالا بودن حجم معاملات در هفتههای اخیر، برتری عرضه بر تقاضا که به افزایش موجودی انبارها منجر شده است، وجود کالاهای ارزان خرید در بازار داخلی، خودنمایی عرضه از سوی کدهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده در شرایطی که در حال محدود شدن است، ابهام نسبت به قیمتهای پایه پیشرو در بورس کالا، کاهش محسوس حجم تولید در صنایع پاییندستی، رواج مجدد ضعف نقدینگی در بازار آزاد و افت حجم خرید از سوی صنایع مصرفکننده را میتوان برخی از ویژگیهای مهم تاثیرگذار بر بازار داخلی برشمرد.

بدون احتساب معاملات هفته جاری، در سه هفته اخیر حجم معامله پلیمرها در بورس کالا بیش از 50 هزار تن در هر هفته به ثبت رسیده که با توجه به واقعیتهای تولید در صنایع پاییندستی، رقم بالایی بهشمار میآید. بهصورت دقیقتر، در سه هفته گذشته شاهد معامله 167 هزار تن انواع پلیمرها در بورس کالا بودیم که نشان میدهد موجودی انبارها بسیار بالاست. این در حالی است که به جز توجه به عرضه کدهای معاف از مالیات، آن دسته از کالاهایی که در سال گذشته خریداری شده و از قیمتهای تمام شده پایینتری برخوردار هستند، سیگنالی برای کاهش قیمتها بهشمار میروند هرچند که قدرت چندانی ندارند.

نکته پایانی را باید انتظار برای اعلام قیمتهای پایه جدید در هفته آینده دانست زیرا جهتگیری صعودی قیمت نفت در بازارهای جهانی و همچنین رشد آرام قیمت محصولات پتروشیمی در معاملات بینالمللی، همچنین افزایش آرام قیمت دلار در بازار آزاد، شرایط کلی را میتواند به سمت تقویت محدود قیمتهای پایه سوق داده یعنی پتانسیل بزرگی در برابر کاهش قیمتها در بازار آزاد را میتوان انتظار کشید. با توجه به این موارد در کنار معاملات در بورس کالا و قیمتهای تمام شده بالاتر در هفتههای اخیر، شاید بتوان احتمال تثبیت بهای پلیمرها را در بازار آزاد مطرح کرد ولی به زمان نیاز دارد. در نهایت باید این گونه استنباط کرد که اوضاع کلی در بازار پلیمرها پس از ثبت چند رکورد کاهشی مهم، در حال ورود به فازی جدید است که میتواند به ثبات نسبی قیمتها منجر شده و در نهایت با تثبیت بازار، شرایط را برای ورود تقاضای جدید فراهم سازد.

اورهال، یکی پس از دیگری

در روزهای اخیر شاهد ورود بسیاری از شرکتهای پتروشیمی به فاز اورهال یا تعمیر و نگهداری هستیم. این رخداد فنی در تمام کارخانهها و کشورها تجربه شده زیرا پس از گذشت مدت زمانی خاص، بسیاری از واحدهای تولیدی یا بخشهای مختلف به تعمیر، بازبینی و حتی تغییر یا تعویض نیاز دارند بنابراین در روزهای جاری با واقعیتهایی فنی روبهرو هستیم. این در حالی است که پس از فروش بالای عرضهکنندگان بزرگ و البته کاهش محسوس موجودی انبارها، هماکنون زمانی مطلوب برای ورود به فاز اورهال پدید آمده که البته با کاهش نسبی عرضههایی جذاب در بورس کالا نیز همراه شده است. با توجه به این شرایط از هم اکنون میتوان اورهال را فاکتوری در جهت کاهش حجم عرضهها در بورس و بازار برشمرد که در نهایت میتواند از قیمتهای بازار حمایت کند. در ادامه باید به این نکته نیز اشاره داشت که بر اساس تجربیات پیشین، پس از فاز اورهال ممکن است گرید تولیدی برای بسیاری از کارخانهها تغییر کند یعنی برای هفتههای آینده شاید گریدهای تولیدی و جهتگیری عرضهها در بورس و بازار تغییراتی جدی داشته باشد هرچند که از هم اکنون نمیتوان در این خصوص اظهارنظر قاطعی داشت. اگر با نگاهی بدبینانه به برنامه تولید یا تعمیر واحدها توجه کنیم شاید ورود به فاز اورهال آن هم در شرایط فعلی را بتوان گامی در جهت حمایت از قیمتها در بازار دانست هرچند که سالها است در زمان کاهش سنتی حجم خرید در اوایل بهار تا اواسط آن، شاهد توقف تولید یا ورود به فاز تعمیر و نگهداری هستیم.