باید به فکر کشاورزی در کم‌‌آبی باشیم

عباس کشاورز معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی امروز در نشست مشترک معاونتهای زراعت، باغبانی،آب و خاک و مدیریتهای ستادی و استانی مرتبط با توسعه سامانههای آبیاری موضعی گفت: میزان آبهای کشور حتی روانآبها به دلایل مختلفی از جمله تغییر اقلیم، کاهش یافته و رابطه روانآبها با بارندگی بین 45 تا 50 درصد کاهش داشته است.

وی افزود: حوزه کرخه امسال 55 درصد بیش از نرمال بارندگی داشت اما در این شرایط هم آب سرریز نشده و در حال حاضرحجم آب در این حوزه بین 3.5 تا 4 میلیارد متر مکعب است در حالیکه حجم آب این حوزه در سال 80،بالغ بر 5.5 میلیارد متر مکعب بود.

وی بیان داشت: علاوه بر این حوزه در حوزه گرگان رود، سفید رود و هراز هم با مشکل مواجه هستیم و عامل اصلی آن را برخی وزارت نیرو و برخی نیز تغییر اقلیم و ... اعلام میکنند.

کشاورز گفت: اما اصل موضوع فشار بر طبیعت بیش از توان اکولوژی است.

وی گفت: افت آبهای زیرزمینی یک تهدید جدی است و برای اولین بار در طول تاریخ تصمیمگیران پروژه تعادل بخشی آب را به عنوان یک پروژه اصلی روی میز دولت گذاشتهاند.

کشاورز بیان داشت: تا 15 سال قبل 13 رودخانه کشور در تمام فصلهای سال پر آب بود اما در حال حاضر تعداد رودخانههایی که در تمام فصول سال آب دارند به 4 یا 5 مورد محدود شده است.

وی بیان داشت: در برنامه ششم توسعه پذیرفتهایم تا 11 میلیارد متر مکعب از برداشت سالانه آبهای زیرزمینی کاهش یابد و انجام این اقدام نیازمند کار مشترک وزارت نیرو، وزارت جهاد و دولت است.

معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: در دهه 40 و 50 تعداد دشتهای بحرانی 50 مورد بود اما در حال حاضر تعداد این دشتها به 300 مورد رسیده است.

کشاورز گفت:بنابراین برای بقاء سرزمین، کشاورزی و حفظ فرهنگ باید تقاضای آب را مدیریت کنیم.

وی با بیان اینکه امکان گسترش و توسعه کشاورزی آبی وجود ندارد، گفت: بنابراین برای توسعه کشت نباید جز در مناطق مرزی به جاهای دیگر فکر کرد چرا که توسعه کشت در شرایط کنونی کشور با توجه به منابع آبی در اصل تخریب و سود کوتاه مدت برای کشور محسوب میشود.

وی با اشاره به وضعیت منابع آبی در کرمان تصریح کرد: به دلیل وضعیت منابع آب، صاحبان باغهای پسته به سایر استانها مهاجرت میکنند.

وی بیان داشت: ظرفیت سدهای کشور 47 میلیارد مترمکعب است در حالی که در 5 سال اخیر هیچ گاه حجم آب در سدها بیش از 27 میلیارد متر مکعب نرسیده است.

کشاورز بیان داشت: دنیا در مقابل این موارد نه تنها تسلیم و نگران نبوده بلکه راههایی نیز برای مقابله با آن پیدا کرده است، بنابراین ما هم باید به دنبال شرایطی برای کشاورزی در این شرایط باشیم.

وی به وضعیت کشور مصر اشاره کرد و گفت: مصر با 53 میلیارد متر مکعب آب در بخش کشاورزی سالانه صد میلیون تن محصول کشاورزی تولید و صادر میکند و هیچ وقت هم مشکلی ندارد.

وی بیان داشت:حتی کشور اردن و سوریه (در شرایط غیر از جنگ) با شرایط کم آبی به تولید محصولات کشاورزی میپردازند. به طوری که کشور سوریه با سرانه آب 480 متر مکعب هم باغ و زراعت داشته و کشور صادرکننده گندم بود.

معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی گفت: ما نباید نگران این وضعیت باشیم بلکه نگرانی ما باید این باشد که شرایط کم آبی را درک کنیم چرا که در صورت درک وضعیت میتوان راه حلهای بسیاری را جستوجو کرد.

وی افزود: کشاورزی امروز و آینده کشور نیازمند تحول تکنولوژی توأم با سرمایه است.

وی بیان داشت: با توجه به وضعیت آب این ظرفیت وجود ندارد که در همه نقاط کشور برنج کشت شود زیرا کشت برنج در همه نقاط منطق بهرهوری اقتصادی آب و امنیت غذایی ندارد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه سیاستمداران کشور در خصوص وضعیت آب آگاه شدهاند بیان داشت: الان زمان آگاه سازی کشاورزان است تا با مصرف آب کمتر بیشتر تولید کنند.

وی افزود: هنر متخصصین تدبیر مسائل قبل از وقوع است و کشاورزی نیازمند دیدگاه جدیدی است که این دیدگاه در دنیا شناخته و آزمایش شده و از نظر علمی هم مشکلی ندارد اما برای اجرایی شدن نیازمند به کمک محققین است.

وی گفت: هر رقم جدیدی که کشت میشود باید منجر به کاهش مصرف آب شود.

معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی در ادامه با بیان اینکه کشت محصولات زراعی به غیر از گندم، جو و سیبزمینی ظرف 5 سال آینده باید به صورت نشاء کاری انجام شود، بیان داشت: محققان باید صدها نسخه عملی برای منطقهای برای کشاورزی بپیچند تا کشاورزی تولید پایدار و اقتصادی داشته باشد.

وی بیان داشت: کشت نشائی ذرت در فارس و خراسان آغاز شده، ضمن اینکه تمام تقویم کشت با توجه به وضعیت آبی کشور باید عوض شده و اگرچه نحوه کشت در گذشته اشتباه نبوده، اما با توجه به شرایط اقلیمی و وضعیت آبی جدید باید تمامی شیوه کشت گذشته تغییر کند.

معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: کشت سبزی و صیفی باید به گلخانهها منتقل شود و آبیاری بارانی به غیر از مناطقی که رطوبت بالاست، در هیچ جای دیگر تجویز نشود.

وی بیان داشت: کشاورزان و باغداران باید تشویق به آبیاری میکرو (موضعی) شوند و همچنین روی خاک را برای جلوگیری از تبخیر آب با پوشش مناسبی از مالچ بپوشانند.

وی افزود: البته در مناطقی که میزان بارندگی کمتر از 250 میلیمتر است استفاده از روش آبیاری میکرو نباید صورت گیرد.

وی با توجه به اینکه تولید کلزا و دانه های روغنی به عنوان یک محصول استراتژیک از اولویتهای وزارت جهاد کشاورزی محسوب میشود، اظهار داشت: کشت این محصول نیز باید به صورت نشا انجام شود، چراکه در برخی از کشورها از جمله چین سالانه 7 میلیون هکتار کلزای نشایی کاشته میشود، در حالی که ما هنوز اقدام جدی در این رابطه انجام ندادهایم.

کشاورز گفت: ما هیچ نگرانی برای تامین امنیت قضایی کشور نداریم، اما باید با مدیریت صحیح آب تولید را حفظ کنیم.