پایان اعتیاد به نفت؟

همهچیز از مصاحبه شاهزاده بنسلمان با شبکه العربیه آغاز شد. وی در این مصاحبه گفت: «اعتیاد به نفت آسیبهای زیادی به صنایع این کشور طی سالهای اخیر زده است.» همچنین باید اقتصاد مبتنی بر نفت و دولت، به یک اقتصاد آزاد تغییر یابد. اقداماتی شامل کاهش بودجه و کسری آن، افزایش مالیاتها و سیاستهای توسعه بخش خصوصی را از گفتههای محمد بنسلمان میتوان دریافت. همچنین باز شدن بیشتر این کشور به روی مهاجران و گردشگران، کاهش محدودیتهای مذهبی سختگیرانه و افزایش شغل و همچنین نقش اجتماعی برای زنان نیز در این برنامه قرار دارد.

محمد بنسلمان در این مصاحبه دولتمردان غربی را «آقای همهچیز» خواند. او فاش کرد که تیم اقتصادیاش به این نتیجه رسیدهاند که عربستان اگر سیاستهای اقتصادی خود را تغییر ندهد اوایل سال 2017 با ورشکستگی کامل مواجه میشود. او گفت: «این طرح اقتصادی قرار است عربستان را از کشوری وابسته به درآمدهای نفتی به کشوری که به درآمدهای غیرنفتی در اقتصاد خود تکیه خواهد داشت، تبدیل کند.» وی میگوید: «ما اقدامات زیادی برای ممانعت از ورشکستگی انجام دادیم. ما بودجه را تا 25 درصد کاهش داده و مالیات بر ارزش افزوده را بالا بردیم و همین مساله در کاهش میزان هدر رفتن ذخایر ارزی عربستان که در نیمه اول سال 2015 به 30 میلیارد دلار در ماه رسید، نقش داشته است.» بر اساس گزارشهای رسیده از عربستان این کشور در سال جدید با کسری 98میلیارد دلاری روبهروست. اما آخرین گزارش صندوق بینالمللی پول حاکی از آن است که این کسری بودجه بیشتر از این رقم است و به حدود 140میلیارد دلار میرسد. محمد الشیخ، یکی از مشاوران اقتصادی نزدیک به محمد بنسلمان با ادامه روند فعلی اقتصاد این میزان کسری بودجه و هدر رفت سرمایه را برای سالهای آینده بین 80 تا 100 میلیارد دلار تخمین زد.

تمایل بن سلمان به اقتصاد مارگارت تاچری

محمد بن سلمان پیش از این گفته بود تحولاتی که قصد دارد در اقتصاد عربستان ایجاد کند به تغییراتی که «مارگارت تاچر»، نخستوزیر پیشین بریتانیا در اقتصاد این کشور اعمال کرده بود، شبیه است.خصوصیسازی یکی از محورهای اصلی برنامههای اقتصادی مارگارت تاچر بود که در سال 1986 میلادی به آزادسازی و مقرراتزدایی بخش مالی انگلستان منجر شد. اما خصوصیسازی و آزادسازی بازار برای مصرفکنندگان همیشه سودمند نبوده است. افزایش قیمت انرژی یکی از مشکلات امروز شهروندان بریتانیایی است. گرچه اعضا و طرفداران حزب کارگر بریتانیا اعتقاد دارند اقدامات مارگارت تاچر به تضعیف نقش سندیکاها در این کشور منجر شد، اما درباره مبارزه موثر وی با نرخ تورم در بریتانیا بین کارشناسان اتفاق نظر وجود دارد. بسیاری از تحلیلگران این طرح را بلندپروازانه و با مشکلات عمدهای خوانده و 4 دلیل برای آن ذکر کردهاند:

یکم: چشمانداز عربستان 2030 از سوی دولت عربستان یا دستگاههای اجرایی این کشور تدوین و تصویب نشده است.

دوم: منافع شخصی خانواده حاکم در عربستان بر پایه انرژی یارانهای، نیروی کار ارزان و رانت دولتی استوار است.

سوم: بیشتر مردم عربستان انتظار دارند که یارانهها، کمکها و خدمات دولتی رایگان ادامه یابد زیرا آن را حق قانونی خود از ثروتهای ملی میدانند.

چهارم: حاکمان سعودی، در سالهای گرانی نفت، طرحهایی را که برای قطع وابستگی به نفت تهیه شده بود یا به تعویق انداختند یا به شکل بسیار ناقص اجرا کردند که برای راضی نگاه داشتن مردم این کشور برای پیشگیری از طغیان و اعتراض بود.