روایت عراقچی از علل هراس بانک‌های اروپایی

همزمان معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه ایران نیز خبرها درباره مذاکرات وزیر خارجه آمریکا با بانکهای اروپایی را در مجموع مثبت ارزیابی کرد، اما گفت باید دید در عمل چه اتفاقی میافتد. این اظهارات روز شنبه و دو روز پس از دیدار جان کری با برخی از بانکهای مهم اروپایی در لندن مطرح میشود که در آن دیدار، کری اطمینان داد که از سرگیری تعاملات بانکی با ایران در چارچوب توافق هستهای وین بلامانع است و آنها به خاطر تسهیل معاملات مشروع با ایران تنبیه نخواهند شد. هر چند برخی شواهد حاکی از آن است که شماری از بانکهای بزرگ با وجود این اطمینانبخشی، هنوز برای ارتباط با بانکهای ایرانی ابراز تردید و نگرانی میکنند. قرار است هفته آینده هم نشستی مشابه لندن (دیدار وزیر امور خارجه آمریکا با نمایندگان بانکها) در آمریکا برگزار شود.

سید عباس عراقچی در یک گفتوگوی تلویزیونی با بیان اینکه لابیهای تندروی داخل آمریکا، رژیم صهیونیستی و برخی کشورها همچون عربستان با اهرم ایران هراسی در تلاشند تا به قول خودشان ایران نتواند میوههای حاصل از برجام را برداشت کند، گفت: «هنوز بانکهای بزرگ اروپا تعاملات خود را با بانکهای داخل کشور آغاز نکردهاند، اما برخی بانکهای متوسط و کوچک این قاره با بانکهای ایران تعامل و گشایش ال سی (اعتبار اسنادی) داشتهاند.» رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام افزود: «تداخل تحریمهای اولیه و لابیهای تندروی داخل آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان به منظور ایران هراسی باعث شده است که بانکهای اروپایی اعتماد لازم را برای همکاری با بانکهای ایرانی نداشته و در تردید باشند.»

عراقچی اضافه کرد: «دولت اوباما و اروپاییها چون برجام را دستاورد میدانند، میخواهند حیات برجام ادامه داشته باشد تا جمهوری اسلامی ایران را در مسیر برجام نگه دارند. بنابراین میخواهند تا میتوانند به تعهدات خود عمل کنند که البته فشارها و لابیهایی در شدت این موضوع نقش دارد.» او تاکید کرد: «ما در این مدت در وزارت خارجه برای رفع این مشکل، فشارهایی را به طرفهای مقابل وارد کردهایم و این اقدامات باعث شد دولتهای اروپایی و آمریکایی حرکتهایی داشته باشند اما هنوز این موضوع با تعلل پیش میرود و به نظر میرسد این معضل به تدریج رفع میشود.»

رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در عین حال گفت: «البته ضعف در انضباط مالی بانکهای داخلی نیز در باقی ماندن این مشکل بی تاثیر نبوده که بانک مرکزی برای رفع آن تلاش میکند.» معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه فشار لابی تندروی داخل آمریکا به دولت اوباما برای ممانعت از خرید آب سنگین ایران به اندازهای بود که گفتند اگر دولت از ایران آب سنگین خریداری کند به این کشور مشروعیت و اعتبار میدهد، تاکید کرد: «ما به اندازه کافی آب سنگین داریم و اضافه آن را صادر میکنیم و اقدام دولت آمریکا برای خرید از ایران نشاندهنده توجه به این کالای راهبردی و رسمیت دادن به فعالیت هستهای ایران است.»

وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه در نشست بینالمللی ضد فساد که با حضور 40 کشور جهان و شماری از شرکتهای چندملیتی در لندن برگزار شد، در جلسه با مقامات بانکی گفت ما میخواهیم این را مشخص کنیم که تعامل قانونی با ایران درچارچوب توافق هستهای، برای بانکها بلامانع است. وزیر خارجه آمریکا پیش از این گفته بود که هدف از این جلسه، شنیدن نگرانیهای بانکها و تلاش برای رفع آنهاست. نمایندگان بعضی از قدرتمندترین بانکهای اروپا از جمله «اچاسبیسی»، «دویچه بانک»، «بارکلیز» و «بیانپی پاریباس» و «سوسیته جنرال» در این نشست حضور داشتند.

اما شماری از بانکهای اروپایی بعد از دیدار با وزیر خارجه آمریکا در لندن روز پنجشنبه گفتند اظهارات او نتوانسته آنها را برای از سرگیری مبادله با ایران متقاعد کند. شبکه خبری «سیانان» خبرداد که اظهارات کری مشخصاً بانک «استاندارد چارترد» را متقاعد نکرده است. این بانک در بیانیهای به این شبکه خبری گفت که هیچ مشتری ایرانی را نخواهد پذیرفت و تراکنشهای مالی مربوط به هیچ فردی در داخل این کشور را انجام نخواهد داد. «دویچهبانک» آلمان هم در بیانیهای مشابه اعلام کرد: «این بانک کماکان به محدود کردن عمومی مبادلات مربوط به ایران ادامه میدهد.» رئیس بانک HSBC با اعلام اینکه حاضر نیست با ایران تجارت داشته باشد اضافه کرد به سخنان کری اعتماد ندارم؛ آمریکا مواضع دوگانه دارد، از یکسو شرکتهای آمریکایی را از تجارت با ایران منع و از سوی دیگر بانکهای اروپایی را به تجارت با ایران ترغیب میکند.

بانک HSBC در سال 2012، بالغ بر 1/2 میلیارد پوند به اتهام پولشویی در مکزیک و بانک استاندارد چارترد به بیش از 400 میلیون دلار به اتهام دور زدن تحریمها علیه ایران از سوی آمریکا جریمه شدند. در سال 2014 هم بانک «BNPپاریباس» به بیش از 5/2 میلیارد پوند به دلیل دور زدن تحریمهای ایران جریمه شد.

نتایج را باید در عمل ببینیم

همزمان با اظهارات سید عباس عراقچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه خبرها درباره مذاکرات کری با بانکهای اروپایی را «در مجموع مثبت» ارزیابی کرد ولی گفت باید دید در عمل چه اتفاقی میافتد. مجید تخت روانچی ابراز کرد: «طبق خبرهایی که از طریق رسانهها درباره نشست وزیر خارجه آمریکا با اروپاییها دریافت کردهایم، این مذاکرات در مجموع بد نبوده، ولی چیزی که مهم است آن است که درعمل چه اتفاقی میافتد.»

معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره ادعای برخی رسانهها که نوشتهاند اروپاییها از ایران تضمین خواستهاند، گفت: «چنین بحثی درست نیست. من هم در برخی رسانهها این خبر را خواندم. این موضوع ربطی به ایران ندارد.» او افزود: «در تعاملات بانکی بین دو طرف چنین تضمینهایی بی معنی است. دو طرف تلاش میکنند باهم تماس بگیرند و کار کنند.

اگر این همکاری از نظر اقتصادی مناسب باشد ادامه میدهند و اگر مناسب نباشد کار نمیکنند. در این کارها صرفا مولفههای اقتصادی را مد نظر قرار میدهند.»

معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه تاکید کرد: «اصلا تقاضای چنین تضمینیمعنی ندارد.» یکی از رسانههای اصولگرا دیروز به نقل از منابع مطلع درتهران نوشت که برخی از بانکداران اروپایی از مجاری غیررسمی به ایران پیام دادهاند که حاضرند مبادلات بانکی با ایران را از سر بگیرند، به این شرط که تهران جریمههای میلیاردی آمریکا به این بانکها را جبران کند.