واردات بی‌رویه، چالش کنونی صنعت فولاد

محمود اکبری با اشاره به جایگاه شرکت فولادمبارکه در میان دیگر صنایع اظهار کرد : فولاد مبارکه به عنوان بزرگ ترین فولادساز خاورمیانه و شمال آفریقا دارای سهم 50 درصدی از تولید فولاد کشور است.

به گفته این مسئول، این شرکت از ابتدای بهره برداری تاکنون با تولید و عرضه بیش از 85 میلیون تن انواع محصولات فولادی تخت، موتور محرک صنایع پایین دستی و صنعت راهبردی کشور بوده و همواره رویکرد حمایتی از تولید داخل را به عنوان رسالت اصلی سرلوحه کار خود قرار داده است.

وی افزود: اینک نزدیک به 900 تولید کننده بزرگ و متوسط و نزدیک به سه هزار مصرف کننده کوچک، محصولات فولاد مبارکه را مصرف می کنند.

اکبری خاطرنشان کرد: این شرکت با سهم نزدیک به پنج درصدی از تولید ناخالص داخلی بخش صنعت، نقش موثر و غیرقابل انکاری در شکل گیری و رونق صنایع پایین دستی ایفا و برای بیش از 350 هزار نفر اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در کشور ایجاد کرده است؛ بر این اساس می توان ادعا کرد رشد و بالندگی این ثمره عظیم انقلاب اسلامی، تداوم بخش حیات و سرزندگی سایر صنایع خواهد بود.

وی با تشریح شرایط گذشته، حال و آینده فولادمبارکه، ادامه داد: در سال های اخیر روند کاهش مصرف در بازار داخل به دلیل رکود در بخشهای محرک مصرف فولاد کشور به طور مستمر ادامه داشته است، به طوری که مصرف محصولات فولادی تخت از 11.5 میلیون تن در سال 89 به حدود 8.5 میلیون تن تقلیل یافت.

معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد مبارکه اصفهان اضافه کرد: علاوه براین، روند افزایشی واردات محصولات فولادی تخت به کشور، به سبب نبود پوشش تعرفه ای مناسب، در این مدت ادامه دار بوده و واردات در سال 94 که عمدتاً در محدوده تولیدات داخلی بوده حدود 83 درصد بالاتر از دو سال قبل آن و 32 درصد بیشتر از سال 93 رشد را نشان می دهد؛ به طوری که ورود انواع محصولات فولادی تخت به کشور، از مرز سه میلیون و 700 هزار تن گذشت.

به گفته وی، این عوامل سبب شد تا اغلب تولیدکنندگان فولاد مجبور باشند بسیار پایین تر از ظرفیت خود فعالیت کنند، تا جایی که در سال 94، ظرفیت بهره بردای شده شرکت های تولیدکننده محصولات فولادی تخت کشور، به حدود 53 درصد رسید و فولاد مبارکه نیز برای نخستین بار کمتر از ظرفیت خود فعالیت کرد.

اکبری یادآوری کرد : این واقعیت تلخ در حالی رخ داده که توسعه صنعت فولاد به عنوان یکی از مهم ترین صنایع دارای مزیت نسبی در کشور که در سند چشم انداز 1404 تا 55 میلیون تن تولید (بیش از 2.5 برابر ظرفیت فعلی) هدفگذاری شده و فولاد مبارکه(با سهم 45 درصدی در آن) را با چالش جدی مواجه کرده است.

معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد مبارکه واردات محصولات فولادی را مهم ترین چالش موجود برشمرد و تصریح کرد: هرچند تولیدکنندگان جهانی فولاد در سال گذشته با کاهش شدید قیمت فروش محصولات روبرو شدند، اما با توجه به کاهش چشمگیر قیمت مواد اولیه و انرژی در جهان، تولیدکنندگان جهانی فولاد توانستند با کاهش هزینه خرید مواداولیه و انرژی، بخشی از کاهش درآمد حاصل از کاهش قیمت فروش محصولات و حاشیه سود خود را جبران کنند.

به گفته این مسئول، در حالی که کاهش قیمت جهانی سنگ آهن از 168 دلار در هر تن به حدود 47 دلار بر تن و نفت از بشکه ای بیش از 100 دلار به حدود 40 دلار رسید، اما شرایط برای تولیدکنندگان داخلی برعکس بود و علاوه بر کاهش قیمت فروش محصولات، افزایش قیمت مواد اولیه و انرژی را هم تجربه کردند که این امر فشار مضاعفی را بر آنها تحمیل کرد.

وی ادامه داد: دولت با هدف جلوگیری از اعمال خسارت های بیشتر بر صنعت راهبردی فولاد، از ابتدای سال 93 اقدام به اصلاح تعرفه ها کرد، اما به دلیل تعریف تعرفه ها در سه گروه فولادهای ممزوج (کیفی) به میزان چهار درصد، ورق فولای با ضخامت کمتر از سه میلی متر به میزان 10 درصد و سایر فولادهای تخت به میزان 15 درصد، واردکنندگان با بهره گیری از خلا ء موجود، نسبت به واردات انواع محصولات فولادی با کد فولادهای ممزوج و تعرفه چهار درصد اقدام کردند و در عمل اثر تعرفه وضع شده خنثی شد و ضربه مهلکی بر پیکره صنعت فولاد کشور وارد آمد.

اکبری یادآور ی کرد : رشد بی سابقه 960 درصدی واردات فولاد نسبت به سال قبل و به لحاظ مقداری از 203 هزار تن در سال 93 به حدود یک میلیون و 960 هزار تن در سال 94 گواه این امر است و علاوه بر آن باعث شد که حدود چهار هزار میلیارد ریال از درآمدهای تعرفه ای دولت نیزکاسته شود.

وی تاکید کرد: با این حال با پیگیری های مستمر و تحلیل کارشناسان مرتبط در وزارت خانه های مربوطه، موضوع اعمال تعرفه ها مطرح و با اعمال افزایش مؤثر تعرفه ها از ابتدای سال جاری و مسدود شدن راه های دور زدن تعرفه ای، امکان افزایش تولید، حفظ و تداوم اشتغال صنایع فولاد احیا شد.

وی شیوه قیمت گذاری فولاد مبارکه را از طریق بورس کالا خواند و گفت: از سال 1382 تاکنون به دنبال راه اندازی بورس کالا در کشور (براساس مصوبه هیأت محترم وزیران وقت و مجلس شورای اسلامی) با هدف ایجاد شفافیت در معاملات فولاد، فولاد مبارکه ضمن عرضه محصولات خود از طریق بورس کالا، همواره به گونه ای عمل کرده تا تنها مصرف کنندگان و تولیدکنندگان نهایی دریافت کننده کالای عرضه شده باشند و از واسطه گری و سفته بازی جلوگیری به عمل آید که این امر همواره به تأیید سازمان ها و سایر مراجع قانونی رسیده است.

گواه این امر، معامله حدود 36 میلیون تن از محصولات فولاد مبارکه از سال1384 تا کنون از طریق بورس کالا و عرضه آن به تولیدکنندگان نهایی می باشد که اطلاعات کامل آن از طریق سایت بورس کالا و فولاد مبارکه قابل دسترس است.

وی گفت : در سنوات گذشته همواره قیمت محصولات فولاد مبارکه در حدود قیمت تمام شده واردات قرار داشته است که ساز و کار تعیین قیمت در بورس مؤید نیز این مطلباست لیکن در سال قبل که تولید کنندگان چینی به پشتیبانی و پوشش حمایتی 17 درصدی دولت این کشور، اقدام به دامپینگ و عرضه گسترده محصولات خود به بازارهای هدف بدون حمایت تعرفه ای کردند، امکان رقابت و عرضه محصولات زیر قیمت تمام شده از فولاد مبارکه سلب شد و مشکل وجود تعرفه های متفاوت از جمله تعرفه فولاد های ممزوج (کیفی)، این نابرابری عرضه را برای تولید کنندگان از جمله فولاد مبارکه در مقابل واردکنندگان کالا تشدید کرد به نحوی که اگر مدیریت مناسب اعمال نمی شد امکان ایجاد بحران های گوناگون دور از ذهن نبود.

اکبری افزود : با این حال قیمت محصولات فولاد مبارکه در سال گذشته به دنبال کاهش تقاضای مؤثر در بورس کالا، روند نزولی به خود گرفت و حدود 16 درصد کاهش یافت. به دنبال افزایش قیمت های جهانی در سال جدید ، ساز و کار بازار از طریق رشد نسبی تقاضا در داخل سبب اندکی افزایش در قیمت ها شد با این حال با توجه به اینکه هم چنان بازار داخل وارد فاز رونق کامل نشده، قیمت های فولاد کماکان 7 تا 10 درصد پایین تر از قیمت های سال 93 است که بدین ترتیب ادعای افزایش ناگهانی 65 درصدی قیمت ورق داخلی از سوی برخی افراد از واقعیت به دور است.

معاون فروش و بازاریابی شرکت فولادمبارکه، با اشاره به شرایط صادرات محصولات فولاد مبارکه افزود: با توجه به اینکه شرایط حضور در بازارهای صادراتی با بازار داخل متفاوت بوده و رقابت یکی از عوامل مؤثر و تأثیرگذار می باشد، تفاوت قیمت های فروش داخلی و صادراتی در تمامی دنیا امری بدیهی است کما اینکه در کشوری نظیر چین که بزرگ ترین صادرکننده فولاد در جهان است محصولات داخلی و صادراتی با اختلاف قیمت عرضه می شود و تولیدکنندگان جهان نظیر چین، کره ی جنوبی و ... در سال گذشته بخشی از زیان صادراتی خود را از محل فروش داخلی جبران کرده اند.

وی افزود : علاوه بر آن سیاست های صادراتی همواره باید ثابت، با دوام و بلندمدت باشد.

بر این اساس فولاد مبارکه با توجه به قابلیت ها و توانمندی های خود طی سنوات گذشته توانسته بخشی از اُفت تقاضای داخل و نه تمامی آن را از طریق افزایش حضور در بازار صادرات جبران نماید.

کاهش فروش فولاد مبارکه نسبت به سال قبل آن و موجودی بالای محصولات نیمه تمام در انبارها گواه این کاهش شدید تقاضا ست؛ با این حال هرگاه تقاضای داخلی افزایش یافته سهم فروش داخلی آن هم رشد داشته است.

اکبری تاکید کرد: با عنایت به موارد فوق و با توجه به روند نزولی و بی ثبات قیمت های جهانی طی هفته های اخیر و همچنین نبود چشم انداز اطمینان بخش در زمینه رشد مؤثر تقاضا در کوتاه مدت، تنها عاملی که می تواند روزنه امیدی برای تولید کنندگان داخلی فولاد باشد، حفظ پوشش حمایتی تعرفه های فعلی است که اعمال خدشه برآن به مثابه ضربه دیگری بر پیکره صنعت فولاد کشور، از بین رفتن انگیزه سرمایه گذاری در این بخش و عدم تحقق اهداف سند چشم انداز خواهد بود.