دو دست‌انداز جدی در مسیر فولاد

محمود اکبری با اشاره به جایگاه شرکت فولادمبارکه در میان دیگر صنایع اظهار کرد: فولاد مبارکه بهعنوان بزرگترین فولادساز خاورمیانه و شمال آفریقا دارای سهم 50 درصدی از تولید فولاد کشور است.

به گفته این مسوول، این شرکت از ابتدای بهرهبرداری تاکنون بیش از 85 میلیون تن انواع محصولات فولادی تخت، موتور محرک صنایع پایین دستی و صنعت راهبردی کشور را تولید کرده و همواره رویکرد حمایتی از تولید داخل را بهعنوان رسالت اصلی سرلوحه کار خود قرار داده است.

وی افزود: اینک نزدیک به 900 تولیدکننده بزرگ و متوسط و نزدیک به سه هزار مصرفکننده کوچک، محصولات فولاد مبارکه را مصرف میکنند.

اکبری خاطرنشان کرد: این شرکت با سهم نزدیک به پنج درصدی از تولید ناخالص داخلی بخش صنعت، نقش موثر و غیرقابلانکاری در شکلگیری و رونق صنایع پایین دستی ایفا و برای بیش از 350 هزار نفر اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در کشور ایجاد کرده است.

وی با تشریح شرایط گذشته، حال و آینده فولادمبارکه، ادامه داد: در سالهای اخیر روند کاهش مصرف در بازار داخل به دلیل رکود در بخشهای محرک مصرف فولاد کشور بهطور مستمر ادامه داشته است، بهطوری که مصرف محصولات فولادی تخت از 5/11 میلیون تن در سال 89 به حدود 5/8 میلیون تن تقلیل یافت.

معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد مبارکه اصفهان اضافه کرد: علاوه براین، روند افزایشی واردات محصولات فولادی تخت به کشور، به سبب نبود پوشش تعرفهای مناسب، در این مدت ادامه دار بوده و واردات در سال 94 که عمدتا در محدوده تولیدات داخلی بوده حدود 83 درصد بالاتر از دو سال قبل از آن و 32 درصد بیشتر از سال 93 رشد را نشان میدهد؛ بهطوری که ورود انواع محصولات فولادی تخت به کشور، از مرز سه میلیون و 700 هزار تن گذشت.

به گفته وی، این عوامل سبب شد تا اغلب تولیدکنندگان فولاد مجبور باشند بسیار پایینتر از ظرفیت خود فعالیت کنند، تا جایی که در سال 94، ظرفیت بهرهبرداری شده شرکتهای تولیدکننده محصولات فولادی تخت کشور، به حدود 53 درصد رسید و فولاد مبارکه نیز برای نخستین بار کمتر از ظرفیت خود فعالیت کرد.

اکبری یادآوری کرد: این واقعیت تلخ در حالی رخ داده که توسعه صنعت فولاد بهعنوان یکی از مهم ترین صنایع دارای مزیت نسبی در کشور که در سند چشمانداز 1404 تا 55 میلیون تن تولید (بیش از 5/2 برابر ظرفیت فعلی) هدفگذاری شده و فولاد مبارکه (با سهم 45 درصدی در آن) با چالش جدی مواجه شده است.

معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد مبارکه، واردات محصولات فولادی را مهمترین چالش موجود برشمرد و تصریح کرد: هرچند تولیدکنندگان جهانی فولاد در سال گذشته با کاهش شدید قیمت فروش محصولات روبهرو شدند، اما با توجه به کاهش چشمگیر قیمت مواد اولیه و انرژی در جهان، تولیدکنندگان جهانی فولاد توانستند با کاهش هزینه خرید مواد اولیه و انرژی، بخشی از کاهش درآمد حاصل از کاهش قیمت فروش محصولات و حاشیه سود خود را جبران کنند.

به گفته این مسوول، بهرغم کاهش قیمت جهانی سنگ آهن از 168 دلار در هر تن به حدود 47 دلار بر تن و نفت از بشکهای بیش از 100 دلار به حدود 50 دلار شرایط برای تولیدکنندگان داخلی برعکس بود و علاوه بر کاهش قیمت فروش محصولات، افزایش قیمت مواد اولیه و انرژی را هم تجربه کردند که این امر فشار مضاعفی را بر آنها تحمیل کرد.

وی ادامه داد: دولت با هدف جلوگیری از اعمال خسارتهای بیشتر بر صنعت راهبردی فولاد، از ابتدای سال 93 اقدام به اصلاح تعرفهها کرد، اما به دلیل تعریف تعرفهها در سه گروه فولادهای ممزوج (کیفی) به میزان چهار درصد، ورق فولادی با ضخامت کمتر از سه میلی متر به میزان 10 درصد و سایر فولادهای تخت به میزان 15 درصد، واردکنندگان با بهرهگیری از خلأ موجود، نسبت به واردات انواع محصولات فولادی با کد فولادهای ممزوج و تعرفه چهار درصد اقدام کردند و در عمل اثر تعرفه وضع شده خنثی شد و ضربه مهلکی بر پیکره صنعت فولاد کشور وارد آمد.

اکبری یادآوری کرد: رشد بی سابقه 960 درصدی واردات فولاد نسبت به سال قبل و به لحاظ مقداری از 203 هزار تن در سال 93 به حدود یک میلیون و 960 هزار تن در سال 94 گواه این امر است و علاوه بر آن باعث شد که حدود چهار هزار میلیارد ریال از درآمدهای تعرفهای دولت نیزکاسته شود.

وی تاکید کرد: با این حال با پیگیریهای مستمر و تحلیل کارشناسان مرتبط در وزارتخانههای مربوطه، موضوع اعمال تعرفهها مطرح و با اعمال افزایش موثر تعرفهها از ابتدای سال جاری و مسدود شدن راههای دور زدن تعرفهای، امکان افزایش تولید، حفظ و تداوم اشتغال صنایع فولاد احیا شد.

وی شیوه قیمتگذاری فولاد مبارکه را از طریق بورس کالا خواند و گفت: از سال 1382 تاکنون به دنبال راهاندازی بورس کالا در کشور (براساس مصوبه هیات وزیران وقت و مجلس شورای اسلامی) با هدف ایجاد شفافیت در معاملات فولاد، فولاد مبارکه ضمن عرضه محصولات خود از طریق بورس کالا، همواره به گونهای عمل کرده تا تنها مصرفکنندگان و تولیدکنندگان نهایی دریافتکننده کالای عرضه شده باشند و از واسطهگری و سفته بازی جلوگیری به عمل آید که این امر همواره به تایید سازمانها و سایر مراجع قانونی رسیده است.

وی افزود:گواه این امر، معامله حدود 36 میلیون تن از محصولات فولاد مبارکه از سال 1384 تاکنون از طریق بورس کالا و عرضه آن به تولیدکنندگان میباشد که اطلاعات کامل آن از طریق سایت بورس کالا و فولاد مبارکه قابل دسترس است.

وی گفت: در سنوات گذشته همواره قیمت محصولات فولاد مبارکه در حدود قیمت تمامشده واردات قرار داشته است که ساز و کار تعیین قیمت در بورس نیز موید این مطلب است لکن در سال قبل که تولیدکنندگان چینی به پشتیبانی و پوشش حمایتی 17 درصدی دولت این کشور، اقدام به دامپینگ و عرضه گسترده محصولات خود به بازارهای هدف بدون حمایت تعرفهای کردند، امکان رقابت و عرضه محصولات زیر قیمت تمامشده از فولاد مبارکه سلب شد و مشکل وجود تعرفههای متفاوت از جمله تعرفه فولادهای ممزوج (کیفی)، این نابرابری عرضه را برای تولیدکنندگان از جمله فولاد مبارکه در مقابل واردکنندگان کالا تشدید کرد به نحوی که اگر مدیریت مناسب اعمال نمیشد، امکان ایجاد بحرانهای گوناگون دور از ذهن نبود.

اکبری افزود: با این حال قیمت محصولات فولاد مبارکه در سال گذشته به دنبال کاهش تقاضای موثر در بورس کالا، روند نزولی به خود گرفت و حدود 16 درصد کاهش یافت. به دنبال افزایش قیمتهای جهانی در سال جدید، ساز و کار بازار از طریق رشد نسبی تقاضا در داخل سبب اندکی افزایش در قیمتها شد، با این حال با توجه به اینکه همچنان بازار داخل وارد فاز رونق کامل نشده، قیمتهای فولاد کماکان 7 تا 10 درصد پایینتر از قیمتهای سال 93 است که به این ترتیب ادعای افزایش ناگهانی 65 درصدی قیمت ورق داخلی از سوی برخی افراد از واقعیت به دور است.

معاون فروش و بازاریابی شرکت فولادمبارکه، با اشاره به شرایط صادرات محصولات فولاد مبارکه افزود: با توجه به اینکه شرایط حضور در بازارهای صادراتی با بازار داخل متفاوت بوده و رقابت یکی از عوامل موثر و تاثیرگذار میباشد، تفاوت قیمتهای فروش داخلی و صادراتی در تمامی دنیا امری بدیهی است کما اینکه در کشوری نظیر چین که بزرگترین صادرکننده فولاد در جهان است محصولات داخلی و صادراتی با اختلاف قیمت عرضه میشود و تولیدکنندگان جهان نظیر چین، کرهجنوبی و... در سال گذشته بخشی از زیان صادراتی خود را از محل فروش داخلی جبران کردهاند.

این مقام فولاد مبارکه گفت: کاهش فروش فولاد مبارکه نسبت به سال قبل آن و موجودی بالای محصولات نیمهتمام در انبارها گواه این کاهش شدید تقاضاست؛ با این حال هرگاه تقاضای داخلی افزایش یافته سهم فروش داخلی آن هم رشد داشته است.

اکبری تاکید کرد: با عنایت به موارد فوق و با توجه به روند نزولی و بیثباتی قیمتهای جهانی طی هفتههای اخیر و همچنین نبود چشمانداز اطمینان بخش در زمینه رشد موثر تقاضا در کوتاهمدت، تنها عاملی که میتواند روزنه امیدی برای تولیدکنندگان داخلی فولاد باشد، حفظ پوشش حمایتی تعرفههای فعلی است که اعمال خدشه برآن به مثابه ضربه دیگری بر پیکره صنعت فولاد کشور، از بین رفتن انگیزه سرمایهگذاری در این بخش و عدم تحقق اهداف سند چشمانداز خواهد بود.