رقم بالای واردات، تهدید جدی امنیت غذایی

اقتصاد کشور علاوه بر مواجه بودن با مشکلات گذشته که مهمترین آن تحریم محسوب میشود؛ با چالشهایی نظیر پایین بودن بهرهوری نظامهای تولیدی، ناکارآمدی نظام مالی و بانکی،عدم امنیت غذایی و وابستگی به واردات محصولات غذایی مواجه است که همین امر سبب شده نفت به مهمترین رکن اقتصاد کشور تبدیل شود و با تکیه به آن کمبودها و مشکلات در حوزه تولید داخلی نادیده گرفته شود.

نگرش به اقتصاد بر مبنای تولید شاید راهکاری برای رفع مشکلات ناشی از تورم و بیکاری باشد؛ اما آنچه که اهمیت بیشتری دارد،رفع موانع تولیدی به خصوص در حوزه کشاورزی است؛چراکه با اندک توجهی به این بخش می توان صادرات غیرنفتی را رونق زیادی بخشید.

ایران پنجمین کشور تولیدکننده قزل آلا و در عین حال بزرگترین واردکننده تخم ماهی است، همچنین با وجود پیگیریهای بسیار زیادی که در خصوص تولید میگو صورت گرفته است، گره مشکلات تولید در این عرصه باز نشده است؛ این در حالی است که مجری طرح کلان تولید انبوه میگوی عاری از بیماری خاص در کشور از ایجاد زیرساخت های مورد نیاز برای تولید میگوی با کیفیت و بدون هرگونه بیماری به منظور پرورش میگوی عاری از بیماری خاص با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور خبر داده است.

پرورش میگو در کشور یکی از حرفههای مهم و تاثیر گذار از نظر اقتصادی به شمار میرود و از این رو، پرورش میگویی عاری از هرگونه بیماری یکی از ضرورت های اصلی این شغل به شمار میرود؛ چراکه تولیدکندگان این عرصه درسالهای اخیر همواره با مشکلات ناشی از بیماری های میگو و کاهش میزان تولید به نصف در برخی نقاط ایران مواجه بوده اند.

« فعالان عرصه پرورش میگو دراستان بوشهر می گویند: با وجود پیگیری های زیاد چند سال اخیر برای حل مشکلات این صنعت اما این گره ها همچنان سر به مهر باقی مانده و گشودن آنها در گروه عزم و اراده قوی مسوولان است.»

با توجه به اینکه در سال گذشته درمجموع 12 هزار و 700 تن میگو با ارزش ریالی 56 میلیون دلاربه بازارهای هدف صادر شده است؛ میزان تولید 50 درصد کاهش یافت که از دلایل اصلی آن شیوع بیماری لکه سفید بوده است.یکی از مشکلات تولیدکنندگان در این حوزه که علاوه بر کمبود نقدینگی و عدم پرداخت خسارت کامل تولید کنندگان از سوی صندوق بیمه محصولات کشاورزی،مهمترین مشکل تولید در این حوزه است.

«ارسلان قاسمی-رئیس اتحادیه تولیدکنندگان آبزیان- در این رابطه می گوید:"بیماری لکه سفید همچنان در مزارع وجود دارد و باید مهار شود که متاسفانه ما دراین زمینه ضعف داریم و بایستی با آموزش اصولی به تولید کنندگان این ضعف مرتفع شود، با توجه به کمبود سرمایه در گردش تولید کنندگان پیش بینی می شود که میزان تولید همانند سال گذشته باشد.»

تولید ماهی قزل آلا با توجه به سرانه بالای مصرف این نوع ماهی در کشور،با بحران واردات تخم بچه ماهی مواجه است که در نقاطی موجب بروز بیماری استخرهای پرورشی شده است.

«یکی از تولیدکنندگان تخم بچه ماهی در این رابطه می گوید:"در نقطه مقابل تولید و مصرف ماهی قزل آلا، واردات 2میلیارد تخم چشم زده در سال است که ایران را به بزرگترین واردکننده این محصول در جهان تبدیل کرده است.»

بر اساس گفته های تولیدکنندگان تخم های چشم زده ای که از کشورهای اروپایی صادر می شود عقیم و غیر قابل بارور هستند و تولیدکنندگان مجبورند بعد از پروار کردن این ماهی ها و مصرف آن در کشور دوباره تخم ماهی را به کشور وارد کنند که این مساله در تناقص با امنیت غذایی است.

«دیگر تولیدکننده قزل آلا با اشاره به اینکه تخم های چشم زده ای که از فرانسه،ایتالیا و امریکا وارد می شود بعضا دچار بیماری هایی هستند، می گوید:"واردات تخم چشم زده موجب افزایش قیمت تمام شده ماهی در کشور می شود و حاشیه سود تولیدکنندگان را محدود می کند، اگر روزی واردات این محصول متوقف شود تولید قزل الا در کشور متوقف خواهد شد.»

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان آبزیان پرورش ماهی را برای اقتصاد کشور حائز اهمیت عنوان می کند؛ چراکه ماهی و سایر آبزیان جزو حیوانات خونسرد هستند و برای تنظیم و ثابت نگه داشتن حرارت بدن خود هیچ گونه انرژی مصرف نمی کنند و در مقایسه با حیوانات دیگر استعداد رشد بیشتری دارند.

«او در این رابطه می گوید:"چگالی بدن ماهی و دیگر آبزیان شناور کم و بیش نزدیک به چگالی آب بوده ، از این رو انرژی زیادی برای شناور کردن خود نیاز نداشته و انرژی به دست آمده از طریق غذا را صرف رشد می کنند،همچنین هزینه  تولید ماهی خیلی ارزان تر از تولید گوشت های دیگر است زیرا بعضی از ماهیان پرورشی از غذایی استفاده می کنند که تولید آنها با حد اقل تواناییات مقدور است.»

یکی از تولیدکنندگان ماهی قزل آلا و تخم چشم زده ی ماهی که تحصیلات خود را در مقطع دکتری در حوزه شیلات به پایان رسانده است، وضعیت پرورش ماهی بخصوص قزل آلا در کشور را مناسب ارزیابی کرده و در عین حال تاکید دارد که از تمام ظرفیت های کشور برای تولید محصولات دریایی استفاده نشده است.

«او که یک استخر ماهی 3هزار متری دارد در این رابطه می گوید:"بااین استخرسه دوره پرورش ماهی داریم که در هر دوره 20هزار قطعه ماهی قزل آلا به کشور عرضه می کنیم،این کار 300 میلیون تومان در سال سود آوری دارد،ضمن اینکه از خرید تخم ماهی بی نیاز هستیم و این مساله موجب شده 80 میلیون تومان در هزینه های تولیدی صرفه جویی شود،حقوق کارگری که در مزرعه ها برای پرورش ماهی کار می کند از درآمد یک کارمند بیشتر است؛ بنابریان با وجود مشکلات زیادی که در عرصه تولید وجود دارد،کماکان به کار خود ادامه خواهیم داد.»