وارد پسابرجام شدیم نه پساتحریم/ نگرانی شرکت‌های نفتی ایرانی مضاعف شد

مسعود زیاری اظهار داشت: شرکتهای خوب و توانمندی در صنعت نفت ایران داریم که باید آنها را بهعنوان دستاوردهای تحریم حفظ کنیم و این حفظ دستاوردهای ملی، وظیفه شرعی، اخلاقی، قانونی و عقلانی ما در شرایط پسابرجام است.

این کارشناس بخش بالادستی صنعت نفت با بیان «در شرایط پسابرجام هستیم و پسابرجام بهمعنای پساتحریم نیست»، گفت: هیچ اتفاق خاصی برای ما در شرایط پسابرجام نیفتاده و نه در نقل و انتقال پول و نه در شرایط واردات تجهیزات هایتک و ... تفاوتی نسبت به قبل از برجام صورت نگرفته است. وی افزود: ظاهراً وزارت نفت میخواهد مناقصات IPC را برگزار کند و این موضوع نگرانی ما را بهشدت مضاعف میکند.

زیاری با ابراز «نکته مهم، لزوم تغییر نگاه دولت به توانمندی ایرانی و نحوه حضور شرکتهای خارجی در قراردادهای نفتی است»، گفت: بهجای اینکه پروژههای نفتی را به شرکتهای خارجی بدهند و از شرکت خارجی بخواهند یک شریک ایرانی انتخاب کند، بهتر است پروژههای نفتی را به شرکتهای ایرانی بدهند تا خود شرکتهای ایرانی نسبت به انتخاب یک سرمایه گذاری بیرونی اقدام کنند.

وی ادامه داد: این موضوع که اکنون شرکتهای ایرانی باید تبدیل به شرکتهای E P شوند از اساس دارای مشکل است، چرا که ما اکنون شرکتهای EPC و EPD Contractor داریم که میتوانیم یک بخش فاینانس و تأمین مالی به این ساختارها اضافه کنیم و شرکتهای EPCF و EPDF ایرانی تشکیل دهیم، چرا بهدنبال خلق اصطلاحات جدید و مشغول کردن اذهان به این اصطلاحات هستیم؟

این کارشناس صنعت نفت با بیان این سؤال «مگر شرکتهای ایرانی مدیریت پروژههای کلان نفتی و گازی را در شرایط تحریم انجام نداده اند؟»، گفت: لازمه E P شدن این است که توانمندی مدیریت پروژههای کلان را داشته باشی که ما بهطور مثال در حوزه دیریلینگ در بخش آفشور توانمندی اداره 76 حلقه چاه بهطور همزمان را توسط شرکتهای ایرانی اجرایی کردیم. وی افزود: باید توان مهندسی مخزن و مهندسی حفاری را داشته باشیم که این توانمندی نیز توسط شرکتهای ایرانی در عمل به اثبات رسیده است.

زیاری با اظهار «بحث سوم، بحث ریسک پذیری است که دارای دو بُعد است»، گفت: ریسک پذیری در بُعد فنی بهمعنای این است که به مباحث فنی و تکنولوژی خودمان که سرمایههای انسانی را در بر میگیرد بتوانیم اعتماد داشته باشیم که اکنون با وجود مردان آزموده و متخصصان مقتدر ایرانی، ریسک فنی پروژهها بسیار کم است.

وی ادامه داد: بُعد دوم بحث ریسک مالی است که باید برویم شریک سرمایه گذار پیدا کنیم که وقتی شرکتهای سرمایه گذار ببینند ریسک فنی کار پایین است و با شرکت توانمند ایرانی مواجهاند که میتواند پروژه را از لحاظ مدیریتی و فنی جمع کند، حتماً در پروژههای متعدد نفتی ایران سرمایه گذاری خواهند کرد.

این کارشناس بخش بالادستی نفت با ابراز «IPC نیاز به اصلاح با تغییر نگاه دارد»، تصریح کرد: ما تازه EPD Contractorهای قوی در کشور ایجاد کردهایم که باید بگذاریم توان تخصصی آنها نهادینه شود و با فونداسیون محکم، شرکتهای EPDF تشکیل دهیم و در گام نهایی به فکر تشکیل شرکتهای E P باشید.

وی افزود: اینکه شرکتهای ایرانی در این وقت محدود تا برگزاری مناقصات IPC بخواهند تبدیل به شرکتهایE P  شوند که شرط قرارگیری بهعنوان شریک ایرانی در کنار شرکتهای خارجی در پروژههای نفتی است، بهمعنای این است که شرکتهایی که در دوران تحریمها دستاوردهای قابل توجهی در بخش ساخت و پیمانکاری و اجرای پروژههای نفتی به دست آوردهاند تمامی کارهای Contractor خود را کنار بگذارند و بهعنوان یک شرکت E P برای حضور در کنار شرکتهای خارجی اعلام آمادگی کنند که این بهمعنای حذف دستاوردهای تحریم است.

زیاری خاطرنشان کرد: به نظر میرسد داریم به سالهای قبل بازمیگردیم، به سالهایی که شرکتهای ایرانی، توانمندی امروز را نداشتهاند؛ مثل فاز 1 و 2 و 3 پارس جنوبی که پتروپارس عهدهدار انجام کار بود و بهعنوان کارفرما دست به جیب کرده بود و شرکت توتال فرانسه کننده اصلی بود. وی افزود: توتال کار اصلی را که SUB Contractor بود به شرکت هیوندایی واگذار کرده بود و کارهای عملگی و کارهای فرعی را به پیمانکاران جزء ایرانی داده بود.

این کارشناس صنعت نفت اذعان داشت: اما امروزه شرکتهایی داریم که بهواسطه تحریم قدرتمند شدهاند، اکنون نباید قدرت خود را کنار بگذاریم و بهجای اینکه شرکتهای توانمند ایرانی عهدهدار کار شوند و بتوانند از موضع قدرت، شرکای خارجی خود را انتخاب کنند، داریم از موضع ضعف وارد میشویم تا ببینیم شرکتهای خارجی بهسراغ کدام شرکتهای ایرانی میآیند و چقدر در اجرای یک پروژه نفتی آنها را سهیم میکنند.

وی ادامه داد: مگر ارتقای تکنولوژی و استفاده از فناوری بهمعنای کاهش زمان اجرای کار و کاهش هزینه و افزایش کیفیت انجام کار نیست؟ اگر توتال چاهها را در 78 روز حفاری میکرد ما امروز 72روزه و با کیفیت عالی حفاری میکنیم و اگر پتروناس چاهها را 40 تا 50روزه حفاری کرده، اولاً چاهها نیمهعمیق بوده و ثانیاً بدون پلن مهندسی این کار را انجام داده، بهطوری که چاهی حفاری کرده که 500 متر با پلن اصلی فاصله دارد، اما ما امروز دقیقاً در پلن مورد نظر چاه حفاری میکنیم و نهایت فاصله ما کمتر از 5 متر است.

زیاری با اظهار «ما امروز هیچ چیزی کم نداریم که بخواهیم شخصیت مستقل ایجاد شده در بخش بالادستی نفتمان را سرکوب کنیم»، گفت: اینکه دست از متخصصین ایرانی بکشیم با این عنوان که شما E P نیستید اصلاً رویکرد درستی نیست.

وی افزود: به نظر میرسد با عدم توجه لازم از سوی مسئولان وزارت نفت و دولت، مدل جدید قراردادهای نفتی ایران بهگونهای قرار است اجرایی شود که دقیقاً دستاوردهای حاصل از تحریم هدف گرفته شود و با لفظ فریبنده و زیبای E P شرکتهای توانمند ایرانی را در موضع ضعف قرار دهیم.

این کارشناس بخش بالادستی صنعت نفت با بیان اینکه «نباید با لفظ فریبنده E P توان شرکتهای ایرانی را نادیده بگیریم»، خاطرنشان کرد: اگر توتال یا BP تبدیل به شرکتهای E P شدند، ابتدا یک EPD Contractor قوی شدند، بعد تبدیل به EPDF شدند و بعد تبدیل به E P  شدند و ما هم نباید خودمان را فریب دهیم و فکر کنیم که میتوانیم یکباره پلکان ترقی را از پله دهم شروع کنیم، بلکه باید بسترسازی کنیم تا شرکتهای EPD Contractor ما تبدیل به EPDF شوند و بعد شرکتهای قدرتمند E P  ایرانی تشکیل شوند و بعد حتی شرکتهای IOC تشکیل شوند.

وی ادامه داد: توان ایرانی با اجرای پروژههای متعدد نفتی و گازی در کشور به اثبات رسیده و من میگویم توان ایرانی را باور کنید؛ همانطور که امام راحل فرمودند «ما میتوانیم» و هم در دفاع مقدس و هم در دوران سازندگی ثابت کردیم که ما میتوانیم و در چند سال اخیر نیز در بخش بالادستی صنعت نفت ثابت کردیم ما میتوانیم.

زیاری تصریح کرد: اگر به متخصصان ایرانی صنعت نفت اعتماد میکنیم میتوانیم با ظرفیتهای موجود، نسبت به تعریف پروژههای نفتی و گازی بهخصوص در میادین مشترک اقدام کنیم و هم با تعریف پروژه به حفظ شرکتهایی که در شرایط تحریم ایجاد و توانمند شدهاند کمک کنیم و هم در راستای تسریع در بهره برداری از منابع مشترک اقدام کنیم.