آغاز توزیع سبد ویژه رمضان شاغلان/ چه کسانی سبد کالا می‌گیرند؟

در حال حاضر حدود ۲۲ میلیون نفر شاغل در بازار کار ایران مشمول قانون کار هستند که در بخشهای مختلف اقتصادی کشور فعالیت دارند. در عین حال، با وجود قوانین یکسان و پیش بینیهایی که صورت میگیرد، همه آنها از شرایط یکسانی برخوردار نیستند.

در برخی مواقع از سال، کارفرمایان میتوانند به نسبت توانمندی و با رضایت خود برخی حمایتهای غیرنقدی را نیز برای شاغلان و مجموعههای خود داشته باشند و سالهاست این کار به نوعی عرف در بازار کار ایران تبدیل شده است. تهیه و توزیع اقلام غذایی و سبدهای کالایی از جمله مواردی است که هر ساله در مورد بخشی از شاغلان انجام می شود.

به بیان دیگر، با وجود اینکه قانون کار در زمینه حمایتهای اینچنینی از نیروی کار، وظیفهای را بر عهده کارفرمایان قرار نداده است اما بخشی از کارفرمایان همواره در طول دوره های مختلف در این زمینهها نیز اقداماتی را انجام دادهاند. حال که ماه مبارک رمضان نیز آغاز شده، احتمالا بخشی از حدود ۲۲ میلیون مشمول قانون کار کشور از برخی حمایتهای غذایی به صورت دریافت سبد کالا، بن غیرنقدی خرید از فروشگاهها و مراکز سطح شهر و در مواردی نیز دریافت وجه نقد ویژه برخوردار میشوند.

حذف حمایتهای رفاهی میلیونها شاغل

با این وجود، آنچه که از آن به عنوان شرایط نامناسب بنگاهها و مشکلات نقدینگی نام بُرده میشود، در طول یکی دو دهه اخیر انجام حمایتهای انگیزشی و جانبی از مشمولان قانون کار کاهش یافته و برخی کارفرمایان معتقدند توان انجام چنین حمایتهایی را با توجه به اینکه اجبار قانونی نیز وجود ندارد را نخواهند داشت. برخی گروههای کارفرمایی اغلب در واحدهای کوچک و خُرد مسائل مربوط به کمبود نقدینگی و ناتوانی در تامین هزینهها را به عنوان دلایل عدم انجام چنین حمایتهایی مطرح میکنند.

متاسفانه در برخی واحدهای اقتصادی و بنگاههای کشور، آنقدر شرایط نامناسب و کارفرما به لحاظ تامین منابع دچار مشکل است که حتی توان پرداخت دستمزد قانونی را نیز ندارند؛ بنابراین قطعا در چنین واحدهایی کارگران و شاغلان امکان دریافت کمکهای جانبی مانند سبد کالای ماه مبارک رمضان، پاداش و یا بستههای نوروزی و مانند آن را نیز نخواهند داشت.

دولت نیز با این بهانه که کارگران مشمول قانون کار هستند و باید این موارد از سوی کارفرمایان خصوصی دنبال شود، از مسئولیتهای خود شانه خالی میکنند. متاسفانه دولتها در زمان تعیین حقوق و دستمزد مرتبا نگران این موضوع هستند که افزایش حقوق کارگر بیشتر از کارمند نباشد ولی در ارائه اینگونه حمایتها خود را کنار میکشند و مسئولیتی برای خود قائل نیستند!

با این وجود، برخی واحدها و کارفرمایان نیز توان انجام چنین حمایتهایی را دارند ولی به هر دلیلی ترجیح میدهند غیر از پرداخت حقوق و دستمزد، حمایت رفاهی و انگیزیشی دیگری برای نیروی کار نداشته باشند. کارشناسان میگویند هرچند قانون وظیفهای بر عهده کارفرما در اینباره قرار نداده، اما انجام اینگونه برنامهها در واحدهای اقتصادی، سبب افزایش انگیزه کار شاغلان و تقویت بهره وری نیروی کار خواهد شد.

بنابراین اینکه بتوان گفت دقیقا چه تعداد از حدود ۲۲ میلیون مشمول فعلی قانون کار امکان دریافت چنین بستههایی را در ماه مبارک رمضان خواهند داشت، وجود ندارد ولی همانگونه که عنوان شد نمایندگان کارگری میگویند در طول دستکم یک دهه اخیر، اجرای اینگونه برنامهها در واحدهای اقتصادی کشور کاهش محسوسی داشته است.

معمولا به فراخور اینکه در ماه مبارک رمضان قرار داریم، احتمالا بستهها و سبدهای کالایی تهیه شده برای مشمولان قانون کار شامل اقلامی از جمله مرغ، گوشت، روغن، برنج، رب، ماکارونی، پنیر، خرما، قند و شکر و مواردی از این دست خواهد بود.

محرومیت اکثریت کارگران از سبدهای حمایتی

فرامرز توفیقی در گفتگو با مهر با بیان اینکه از این نوع سبدهای حمایتی متاسفانه عده ای متنفع و اکثر کارگران از آن بی بهره اند گفت: چون آمار کارگران شاغل ما در بنگاه های کوچک و غیر وابسته به دولت و سازمانهای نیمه دولتی و خصولتی بسیار بالاست و اینگونه سبدها معمولا از سوی شرکتها یا سازمانهائی واگذار میشود که یا به نهادی وابسته اند یا ارگانی یا به دولت وصل هستند، در این واگذاری هم شاهد تفاوتهای چشمگیر در سبد و محتوای آن هستیم.

نماینده کارگران در شورای عالی کار اظهارداشت: ای کاش دولت برای جامعه کارگران غیر متنفع از سبد نیز همانند کارمندان خود در هنگام ماه رمضان و عید سبدی اختصاص میداد. حال که دولت صحبت از یکسان سازی دستمزد کارگران و کارمندان، دارد بهتر بود در مزایا جانبی اینچنینی نیز که کارمندان متنفع بودند کارگران را نیز سهیم مینمود.

توفیقی خاطرنشان کرد: البته اینگونه موارد جزو مزایای رفاهی و انگیزشی مشمولان قانون کار است، اما در دولتی که ادعای یکسان سازی دستمزدها را دارد توقع است در اینگونه مواقع نیز به یکسان سازی فکر کند و دست در جیب خود کند چرا که بیش از ۷۵ درصد جامعه آماری کارگری بنا به آمار سازمان تامین اجتماعی حداقل بگیر هستند و زیر خط فقر قرار دارند.

وی ادامه داد: در این مواقع و اعیاد مختلف میبینیم در دولت، نیروهای نظامی، شهرداریها و ... اقدام به توزیع سبد حمایتی غذایی برای کارکنان و بازنشستگان خود می کنند و این کارگر است که هم در زمان کار و هم در زمان بازنشستگی از دریافت اینگونه حمایتها محروم است. حال که دولت به برخورد یکسان در افزایش سالیانه حقوق و دستمزدها تاکید دارد و هرساله به هنگام تعیین دستمزد بحث دستمزد کارمندان را پیش میکشند، بیایند اینگونه مزایا را نیز برای کارگران و بازنشستگان غیر ذینفع هم ببینند.

۱۱ میلیون کارگر سبد رمضان نمیگیرند

این مقام مسئول کارگری کشور در اینباره که ممکن است دولت بگوید کارگران مشمول قانون کار هستند و باید این موارد از سوی کارفرمای خصوصی دنبال شود، تاکید کرد: در کجای قانون گفته شده باید به کارمندان و بازنشستگان کشوری و لشگری به مناسبتی سبد حمایتی داده شود؟ خوب دولت این موارد را در بودجه خود ببیند و این سبد را برای همه کارکنان و کارگران و بازنشستگان ببیند.

این مقام مسئول کارگری کشور افزود: متاسفانه وقتی دولت در تامین مخارج طرح سلامت کم میآورد از جیب کارگر و تامین اجتماعی خرج میکند. وقتی صحبت از یکپارچه نمودن حقوق و دستمزد میکنند حالا اینجا را نیز یکپارچه ببینند. چطور موقع تعیین دستمزد میگویند نمی شود زیادتر از افزایش کارمندی حرکت کرد؟

توفیقی در عین حال این مطلب را نیز افزود که برآوردها نشان میدهد دستکم نیمی از کل مشمولان قانون کار (حدود ۱۱ میلیون نفر) از دریافت اینگونه بستههای حمایتی و غذایی در طول سال محروم هستند.