تلاش بی‌نتیجه اروپایی‌ها برای امان گرفتن بانک‌ها از تحریم‌های ایران

دو منبع آگاه به بلومبرگ خبر دادند که وزیران دارایی اتحادیه اروپا در مذاکراتی که اواخر ماه مه در بروکسل داشتند، مقامات امریکایی را برای دستورالعمل مشخص درباره سیستم تحریمهای ایران تحت فشار قرار دادند، اما این تلاشها موفقیتی به همراه نیاورد. سخنگوی وزارت خزانهداری و کمیسیون اروپا حاضر به اظهارنظر در این باره نشدند. اروپا، روسیه و امریکا تحریمهای اقتصادی مربوط به فعالیتهای هستهای ایران را در ماه ژانویه برداشتند اما محدودیت مربوط به معاملاتی که با استفاده از دلار امریکا انجام میشود همچنان برای ایران حفظ شده و مانع توسعه روابط تجاری اروپا با ایران شده است.

آرنولد والراف، مدیر دفتر کنترل صادرات و امور اقتصادی دولت آلمان در مصاحبهای به بلومبرگ اظهار کرد: بانکها ریسک نقض تحریمهای امریکا را بسیار بزرگ میدانند به همین دلیل اقدامات بیشتر برای محدود کردن مسوولیت حقوقی مفید خواهد بود و سیاستمداران باید به این مساله بپردازند. در حالی که قراردادهای نفتی و هواپیمایی معمولا به دلار فاینانس میشوند و بانکهای بزرگ ریسکها را سهیم میشوند اما ممنوعیت معاملات دلاری مانعی برای قراردادهایی مانند توافق ایران برای خرید ١١٨ هواپیمای ایرباس به ارزش ٢٧ میلیارد دلار شده که بلافاصله پس از لغو تحریمها در ژانویه اعلام شد. به گفته منابع آگاه، وزیران دارایی و مقامات اتحادیه اروپا امریکا را برای دادن تضمین به بانکها درباره گستردگی و اعمال تحریمهای باقیمانده تحت فشار قرار دادند اما امریکا در پاسخ حاضر نشد فراتر از سیاستی که علنا ابراز کرده است، اقدامی کند. تلاش دولتهای اتحادیه اروپا منعکسکننده فشار متوجه بانکها پس از توافق هستهای میان تهران و قدرتهای جهان است که خوشبینی نسبت به پیوستن ایران به سیستم مالی جهانی را برانگیخت. طبق تحقیقات شرکت حقوقی جهانی «کلایداند کو»، بیش از نیمی از شرکتهای بینالمللی که علاقهمند به فعالیت در ایران هستند، به دلیل واهمه از نقض تحریمها و مجازات امریکا از هرگونه اقدامی بازماندهاند.

بر اساس گزارش دفتر امور خارجه انگلیس، انتظار میرود تجارت ایران و اتحادیه اروپا از حدود هشت میلیارد دلار در حال حاضر، در دو سال آینده چهار برابر شود با این همه سیاستهای امریکا به این معناست که پنجره گسترش تجارت با ایران ممکن است بسته شود. حتی دونالد ترامپ، نامزد ریاستجمهوری امریکا اعلام کرده توافق با ایران را به هم خواهد زد. تحریمهای مربوط به برنامه هستهای ایران از جمله ممنوعیت استفاده از سیستم سوییفت برای معاملات بینالمللی در ژانویه پس از توافق هستهای برداشته شد. اما سایر تحریمهای بینالمللی مربوط به تروریسم و توسعه موشک بالستیک و تجارت امریکاییها با ایران به قوت خود باقی مانده است. خاطره جریمههای سنگین گذشته امریکا از جمله جریمه ٩ میلیارد دلاری برای بانک فرانسوی بیانپی پاریبا که در سال ٢٠١٤ در ارتباط با نقض تحریمهای ایران صادر شد، فراموش نشده است. سوسیته جنرال فرانسه، دویچه بانک آلمان، کردیت سوییس، گروه ING هلند و استاندارد چارترد انگلیس در میان بانکهای اروپایی بزرگی هستند که هنوز آماده فعالیت در ایران نیستند.

دولت فرانسه که نگران است شرکتهای فرانسوی فرصت صادراتی را از دست دهند سرگرم مذاکره با اداره کنترل داراییهای خارجی (OFAC) وزارت خزانهداری است تا این تضمین را دریافت کند که بانکها بدون مواجه با مشکلات حقوقی میتوانند فعالیت کنند. دولت امریکا اعلام کرده است مقامات وزارت خزانهداری و وزارت خارجه با مقامات دولتی و شرکتها و موسسات مالی در بیش از دهها کشور دیدار کرده و درباره تسهیل تحریمهای ایران گفتوگو کردهاند. سخنگوی وزارت خزانهداری امریکا در ایمیلی به بلومبرگ اعلام کرده است دستورالعمل اداره کنترل داراییهای خارجی به طورمرتب بهروز میشود تا به پرسشهایی درباره تحریمها پاسخ دهد. جان کری، وزیر خارجه امریکا با بانکداران اروپایی از جمله جان کریان، مدیرعامل دویچه بانک ماه گذشته در لندن دیدار کرد و به آنها گفت: بانکها میتوانند تحت تعریف توافق، با ایران همکاری کنند. اما این اظهارات اروپاییها را راضی نکرد. فرانسسکو فینی، یک مقام دفتر فدریکا موگرینی، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا ٢٥ ماه مه به بلومبرگ گفت: شرکتهای متعدد اتحادیه اروپا از کمیسیون اروپا درخواست کردهاند مورد آنها را به صورت جداگانه با وزارت خزانهداری امریکا مطرح کند تا پیش از تجارت با ایران شفافیت حقوقی یا اجازه دریافت کنند.