شرط‌های فولادسازان با شریکان خارجی

در شرایطی که تحریمهای اقتصادی در ایران وجود داشت تولیدکنندگان فولاد از برقراری ارتباط با کشورهای پیشرو در عرصه فولادسازی منع شدند. حال با لغو تحریمهای اقتصادی دوران جدیدی پیش روی آنها گشوده شده است. بسیاری از شرکتهای داخلی با کشورهای خارجی در حال مذاکره و گفتوگو هستند و همزمان با لغو کامل تحریمهای اقتصادی قراردادهای بین تولیدکنندگان فولاد ایرانی با خارجیها اجرایی خواهد شد. در این بین نکتهای که فولادسازان کشورمان باید در مذاکره و قرارداد با شرکای خارجی موردتوجه قرار دهند این است که شروط همکاریها با هوشیاری و دقت خاصی در قراردادها عنوان شود. به گفته کارشناسان سرمایهگذاری مستقیم شرکتهای خارجی تولید فولاد در ایران و انتقال فناوری و دانش فنی از نکات بسیار مهمی است که باید در متون این قراردادها آورده شود در این صورت این قراردادها به صورت برد ـ برد انجام شده و با این همکاریها هر دو طرف منتفع میشوند.

الزام برای سرمایهگذاری مستقیم

یک کارشناس فولاد معتقد است قراردادهای فولادسازان با کشورهای خارجی باید به صورت برد ـ برد باشد. این شرکتها باید ملزم شوند در کشور ما سرمایهگذاری انجام دهند نه اینکه ما تمامی امکانات را برای شرکتهای خارجی در ایران فراهم کنیم. محمد سیاوشی اظهار میکند: زمانی که با یک شرکت خارجی قرارداد امضا میشود این شرکتها باید هزینههای ایجاد کارخانه یا دفتر را با پول خود تامین کنند تا به عنوان آورده این شرکتها به شمار آمده و زمانیکه بین شرکتها اختلافی به وجود میآید به دلیل اینکه سرمایهگذاری مادی و مالی در ایران انجام دادهاند به راحتی نتوانند کشور را ترک کنند. این کارشناس صنعت فولاد خاطر نشان میکند: در مقابل اگر شرکتهای خارجی در کشور سرمایهگذاری نکنند وابستگی و تعهد ماندن نیز ندارند.

سیاوشی ادامه میدهد: سرمایهگذاری مالی شرکتهای خارجی در ایران به عنوان عامل بازدارندهای است تا این شرکتها به راحتی زیر تعهدات خود نزنند به عنوان مثال میتوان به قراردادهای شرکتهای خودروسازی ایران با پژو اشاره کرد که این شرکت فرانسوی به راحتی بعد از ایجاد تحریمهای اقتصادی در ایران همکاری خود را با شرکای خود در ایران قطع کرد بنابراین قرارداد با شرکتهای خارجی باید با دقت و هوشیاری ویژهای انجام شود. وی عنوان میکند: در قراردادهای بینالمللی باید بحث انتقال فناوری در نظر گرفته شود تا شرکتهای خارجی برای همکاری با فولادسازان داخلی، فناوری خود را به ایران منتقل کنند.

این کارشناس صنعت فولاد میگوید: الزام به سرمایهگذاری در داخل و انتقال فناوری به ایران دو عامل بسیار مهمی است که باید در شروط قراردادهای شرکتهای تولیدکننده فولاد داخلی با کشورهای خارجی عنوان شود اما سایر موارد در عرف بینالملل چارچوب و درصدهای مشخصی دارد. سیاوشی در پاسخ به این پرسش که آیا شرکتهای خارجی به راحتی دانش فنی خود را به شرکتهای ایرانی منتقل میکنند، میگوید: منافع شرکتهای خارجی در گرو انتقال دانش فنی به شرکتهای ایرانی است. این شرکتها دانشهای دست دوم و سوم خود را به شرکتهای ایرانی منتقل میکنند زیرا شرکتهای خارجی در بخش تحقیق و توسعه بسیار پیشرفته هستند و دانش فنی خود را به طور مداوم بروز میکنند و طبیعی است هیچ شرکتی دانشهای جدید خود را منتقل نمیکنند. وی عنوان میکند: دانش فنی باید از شرکتهای خارجی خریداری شده و قراردادهای آن بین تولیدکنندگان فولاد با کشورهای خارجی منعقد شود.

همکاریها برد - برد است

رضا زائر حیدری، یکی دیگر از کارشناسان فولاد است که درباره همکاری فولادسازان داخلی با شرکتهای خارجی معتقد است از نقاط ضعف ایران در صنعت فولاد میتوان به بهرهوری بسیار پایین در شرکتهای فولاد داخلی و هزینه تولید بالا اشاره کرد از سوی دیگر نیز شرکتهای ایرانی شبکه توزیع در خارج از کشور ندارند از این رو با گسترش همکاری و ارتباط با کشورهای خارجی میتوان این کم و کاستیها را جبران کرد. زائرحیدری میگوید: در ارتباط با کشورهای خارجی به منابع مالی، فناوری پیشرفته، مدیریت و ساختار پیشرفته نیرویانسانی و شبکههای توزیع بینالمللی نیاز داریم و خارجیها نیز بازار ایران و صنایع پاییندستی را در اختیار میگیرند.

وی تصریح میکند: شرکتهای خارجی باید به صورت مستقیم در کشور سرمایهگذاری کنند زیرا این شرکتها زمانیکه با سرمایهگذاری مستقیم خارجی یا «FDI» وارد ایران میشوند مدیریت، فناوری و شبکههای توزیع خود را نیز در ایران درگیر میکنند و تفاوت FDI با فاینانس نیز در همین است. این کارشناس صنعت فولاد ادامه میدهد: برای جذب سرمایه خارجی باید ساختار نیرویانسانی مناسب و قوانینی در جهت حمایت از سرمایهگذاران خارجی داشته باشیم. آنطور که زائرحیدری میگوید بیشتر شرکتها در کشورهای پیشرفته به ویژه در زمینه فولاد درگیر مشکلات کارگری، هزینههای دولتی، مشکلات زیستمحیطی، اعتصاب و مواردی از این دست هستند.

این کارشناس صنعت فولاد ادامه میدهد: از اینرو شرکتهای خارجی به دنبال این هستند که موقعیت مناسبی برای سرمایهگذاری در ایران داشته باشند. وی میافزاید: سرمایهگذاران خارجی کشورهای مختلف را بررسی میکنند و درصورتی که نگرانیهای حقوقی نداشته و از نظر شرایط تولیدی وضعیت مناسبی داشته باشند اقدام به سرمایهگذاری میکنند. این کارشناس صنعت فولاد بیان میکند: واقعیت این است که شرایط تولید در ایران، حتی برای تولیدکنندگان ایرانی نیز چندان ساده نیست این درحالی است که فرهنگ تولید در دنیای سرمایه داری اینگونه است که شرکتها باید بتوانند نیروی کار سیال خود را اضافه کنند یا کم کنند به عنوان مثال در کشور ویتنام این موضوع پذیرفته شده که شرکتی بتواند نیروی کار خود را کم کند.