رونق جهانی «صنعت بازیافت خودرو»

با توجه به تولید بالای خودرو و همچنین نیاز به هوای پاک، صنعت بازیافت خودرو در حال تبدیل شدن به یکی از مهمترین صنایع دنیا شده است. در آمریکا بیش از 140 هزارنفر در بیش از9 هزار محل بازیافت خودرو فرسوده در حال فعالیت هستند و صنعت بازیافت خودرو شانزدهمین صنعت بزرگ این کشور است که سهمش از تولید ناخالص ملی سالانه 25میلیارد دلار است. همچنین فعالان این صنعت توانستهاند تا 75 درصد از وزن خودرو را بازیافت کنند و در تولید قطعات جدید یا صنعتهای دیگر بهعنوان مواد خام از آنها بهره ببرند. بدنه، موتور و باتری، چرخها، صندلی و فرمان خودروها اجزای قابل بازیافت هستند. تنها 14 میلیون تن از فولاد جهان سالانه از بازیافت خودروهای فرسوده تامین میشود و براساس یک تحقیق علمی، استفاده از آهن قراضه کم سولفور به جای سنگآهن در کارخانههای ذوبآهن، باعث کاهش آلودگی هوا تا ۶۸ درصد و آلودگی آب تا ۷۸ درصد میشود.

کیسه هوا و فرمان خودرو که از چرم، چوب، پلاستیک، فوم و فلز ساخته شده است، برای تامین مواد اولیه محصولاتی مانند کولهپشتی و کیفپول استفاده میشوند. لاستیک چرخها نیز میتواند برای نصب کفپوشها یا زمینهای ورزشی مورد استفاده قراربگیرد. کارخانهها و مراکز اسقاط و بازیافت از نظر حجم و اندازه اشکال گوناگونی دارند که به دو گروه کارگاههای کوچک با ظرفیت پایین و کارخانههای مجهز و مکانیزه تقسیم میشوند. در برخی از این مراکز که از امکانات خوبی برخوردارند، چند مرحله در یک مکان انجام میگیرد اما در مراکز کوچک، تنها بخشی از فرایند بازیافت در یک مکان واحد صورت میپذیرد.

صنعت بازیافت خودرو 4 بخش اصلی دارد که شامل: کارخانه تولید خودرو، مشتری، بخش جداکننده قطعات و بخش خرد کردن لاشه خودرو است. کارخانه تولید خودرو مسئول انتخاب فلزهای به کارگرفتهشده، وزن خودرو و نوع قطعات است. مشتری، خریدار خودرو و واگذارکننده آن بهعنوان خودرو فرسوده است، بخش جداکننده قطعات، خودرو را وارد فرایند بازیافت میکند و قطعات، مایعات و فلزهای قابلاستفاده را جدا میکند. در نهایت لاشه خودرو را به بخش خردکننده تحویل میدهد. در این بخش خودرو فشرده میشود و فلزات از غیر فلزات جدا میشوند و بهعنوان مواد اولیه در کارخانههای مختلف مورد بهره برداری قرار میگیرند.

از لحاظ اقتصادی این 4 بخش به اینگونه عمل میکنند که در ابتدا مشتری پولی را به کارخانه میدهد و خودرو مورد نیازش را خریداری میکند، و پس از چند سال استفاده اگر قصد فروش آن را نکند، در آخر خودرو را با توجه به عمری که داشته و قطعات سالمش به بخش جداکننده قطعات میفروشد. بخش جداکننده بعد از جداسازی قطعات و قسمتهای مورد نیاز، از فروش آنها پولی دریافت میکند و لاشه خودرو را به بخش خرد کننده میفروشد. در این بخش با قطعه قطعه کردن خودرو و استفاده از وسایل خاص، فلزات قابل استفاده را به کارخانهها میفروشند. بقیه آنچه از خودرو میماند که ترکیبی از شیشه، الیاف، مایعات مورد استفاده در خودرو، پلاستیک و لاستیک فشرده است را خرد میکنند و به اندازههای بسیار کوچک درمیآورند و به محل دفن زباله میبرند که برای استفادههای دیگری مانند تولید انرژی به کارگرفتهشود.

در سال 2015اروپا اعلام کرد به تکنولوژی دست یافته است که تنها 5 درصد از وزن خودرو به محل دفن زبالهفرستاده میشود و بقیه اجزای خودرو بازیافت میشوند، اما بهطور معمول 25 درصد از وزن خودرو به محل دفن زبالهها فرستاده میشود و 75 درصد بازیافت میشود. از این صنعت سالانه بیش از 25 میلیون تن مواد از خودروهای بازیافت شده تامین میشود و صنعت بازیافت خودرو بیشترین بهرهبرداری را نسبت به بازیافت بقیه کالاها دارد. در صنعت بازیافت خودرو هر بخشی که بتواند بهرهبرداری بیشتر از خودرو داشته باشد سود بیشتری خواهد برد و به همین دلیل، این صنعت به سرعت در حال رشد است و هر بخش در جستوجوی راهی برای بهرهبرداری بیشتر است. این تکاپو باعث سرعت بخشیدن به این صنعت شده است. همچنین پیشرفت تکنولوژی نیز به بهرهبردای بیشتر از لاشه خودرو کمک کردهاست. صنعت بازیافت خودرو صنعتی تاثیرگذار در محیط زیست و متناسب با قرن 21 است و در حال حاضر در دنیا بهعنوان صنعتی کارآفرینانه شناخته میشود.

در انگلستان صنعت بازیافت خودرو تحتنظارت مستقیم دولت انجام میشود و خودرو بعد از وارد شدن به این سیستم، مالیات و بیمهاش حذف میشود. اگر شخصی به سازمانی که زیر نظر دولت نیست خودرواش را تحویل بدهد، غیرقانونی بوده و صاحب خودرو باید همچنان بیمه و مالیاتش را بپردازد. دولت انگلستان بعد از تحویل خودرو با توجه به شرایط آن، یا خودرو را برای استفاده دوباره آماده میکند و به فروش میرساند یا خودرو را به بخش بازیافت میدهد. این قانون سختگیرانه در انگلستان بهدلیل اهمیت بالای صنعت بازیافت خودرو است؛ زیرا اگر خودرو را در پروسه کنترل نشدهایی بازیافت کنند نه تنها باعث افزایش خطرات زیست محیطی میشود؛ بلکه

ممکن است بازار سیاهی در فروش قطعات خودرو درست شود. در اروپا سالانه حدود 8 میلیون خودرو بازیافت میشود.