مکان‌یابی ۳۲ کانی زیر سایه استراتژی اکتشافات معدنی

در این زمینه شاهد فعالیتهای گسترده این سازمان مانند تدوین و اجرای استراتژیهای مختلف ازجمله اکتشاف کانسارهای پنهان و استراتژی اکتشافات معدنی هستیم. امروزه ذخایر معدنی سطحی به پایان رسیده و باید به دنبال کانسارهای عمیق برویم. بازبینی اطلاعات بهدست آمده در سالهای گذشته و مشخصکردن محل قرارگیری ۳۲ نوع ماده معدنی که در استراتژی اکتشافات معدنی مطرح است از جمله برنامههای مهم در دست اجرای این سازمان است. به گفته رییس سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی ایران با اجرایی شدن استراتژی اکتشافات معدنی، راه برای ورود سرمایهگذاران بهویژه فعالان بخش خصوصی هموار شده و ریسک کاهش مییابد.

تهیه تجهیزات ژئوفیزیکی

رییس سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی ایران درباره برنامههای این سازمان برای گسترش فعالیتهای اکتشافی در کشور اظهار کرد: محورهای سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی ایران بر اساس سیاستهای مطرح شده در دولت یازدهم که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز به تصویب رسیده، تعریف میشود. در این زمینه یکی از مهمترین محورها حرکت به سمت اکتشاف و یافتن کانسارهای در عمق است.

به گفته محمدتقی کرهای کشورهایی که به سمت اکتشاف در اعماق ۱۵۰متری رفتهاند، بهطور تقریبی حدود ۷۰درصد ذخایر معدنی آنها در این عمق قرار دارد. حال به منظور دستیابی به ذخایر عمقی، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی ایران تجهیزات پیشرفته ژئوفیزیک هوایی تهیه کرده به نحوی که ۲دستگاه بالگرد و یک فروند هواپیما در اختیار دارد و به زودی یک فروند هواپیمای دیگر نیز به این تعداد اضافه خواهد شد.

وی ادامه داد: با توجه به تجهیزات سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی، ۴ اکیپ در مناطق اولویتدار که حدود ۱۸ پهنه هستند و به طور تقریبی۱۰درصد مساحت کشور را به خود اختصاص میدهند در حال پرواز هستند. در واقع این پهنهها به دلیل داشتن دادههای ژئوفیزیک هوایی و سایر اطلاعات، برای این پروژه انتخاب شدند. کرهای با بیان اینکه اجرای فعالیتهای ژئوفیزیک هوایی در دست بررسی و اقدام است، اظهار کرد: قرار است با مدلسازی برای این نوع از پهنهها به سمت اکتشافات عمقی پیش برویم زیرا ایران جایگاه مناسبی در بخش اکتشافات عمقی در جهان ندارد. بنابراین میتوان گفت اصلیترین هدف سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی ایران انجام اکتشافات عمقی است که هماکنون در حال پیگیری و انجام است.

کاهش ریسک فعالیتهای معدنی

رییس سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور در ادامه گفت: در کنار بحث اکتشافات عمقی، استراتژی اکتشافات معدنی مطرح است که تصمیم داریم در امسال آن را به نتیجه برسانیم. بر اساس استراتژی یادشده قرار است محل قرارگیری ۳۲ نوع ماده معدنی و ظرفیتهای آن در کشور مشخص شود تا ریسک حضور بخش خصوصی که قصد سرمایهگذاری و اجرای فعالیتهای معدنی دارند کاهش پیدا کند. از دیگر مزیتهای این طرح، مفید بودن آن برای برنامهریزان کشور است تا با اطلاعات و آسودگی خاطر بیشتری برای برداشت ذخایر معدنی وارد عمل شوند.

وی افزود: مشخص شدن محدودههای حاوی ۳۲ نوع ماده معدنی، سبب میشود تا از صرف هزینه اکتشافی برای یافتن آنها در مکانهایی که اثری این ۳۲ کانی وجود ندارد، جلوگیری شود. کرهای یکی دیگر از پروژههای سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی ایران را عناصر نادر خاکی دانست و افزود: پروژه مناسبی با همکاری بخش «ree» اتحادیه اروپا برای اجرای پروژه عناصر نادر خاکی آغاز شده و قرار است از تجربیات آنها برای اجرای هرچه بهتر این طرح استفاده کنیم. بر اساس این طرح، کل کشور زیرپوشش قرار میگیرد تا مناطق امیدبخش برای عناصر نادر خاکی شناسایی شده و بخشهای خصوصی و آندسته از سازمانهایی که تمایل به ورود و سرمایهگذاری در حوزه عناصر نادرخاکی دارند، امکان ورود پیدا کنند. البته اصرار بر این است تا پایان سال این پروژه به نتیجه برسد.

وی درباره انتقال فناوری و دانش در حوزه معدن و اکتشافات معدنی از کشورهای اروپایی اینگونه سخن گفت: سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی در زمینه انتقال دانش با کشورهایی مانند فرانسه، دانمارک، فنلاند تفاهمنامههایی برای همکاری به امضا رسانده که بیشترین تمرکز برای انتقال دانش فنی بوده است.

تهیه نقشههای زمینشناسی

یکی از موضوعات مطرح شده از سوی فعالان بخش معدن درباره کم بودن و واقعی نبودن اطلاعات زمینشناسی است که مشکلاتی را برای بخش معدن به وجود میآورد. حال اینکه چه اقدامی برای پیشرفت این اطلاعات در دست اقدام است، کرهای اینگونه پاسخ داد: ایران در زمینه تولید اطلاعات پایه، شرایط مناسبی دارد و در مقیاس یکمیلیونیوم، ۱به۲۵۰هزارم و ۱ به ۱۰۰هزارم نقشههای زمینشناسی به چاپ رسانده است.

رییس سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور افزود: در جهان تهیه نقشه زمینشناسی در مقیاس یک به ۲۵هزارم تنها از سوی ۳ یا ۴ کشور که در وضعیت توسعهیافتگی قرار دارند، انجام شده است. این در حالی است که ایران نیز در تهیه نقشه با مقیاس ۱ به ۲۵هزارم وارد عمل شده است.

وی بر این باور است آنچه امروزه در معدنکاری ایران به آن توجه نمیشود، معدنکاری عمیق بوده و هنوز در سطوح زمین به دنبال ذخایر معدنی هستیم. درحالیکه سابقه ایران در معدنکاری بسیار قدیمی است و به ۷هزار سال پیش بازمیگردد. در این میان سازمان زمینشناسی معتقد است معادن دارای عیار بالا یا ذخیره بالای معدنی در سطح زمین نیستند و باید برای دستیابی به آنها، به سمت اکتشافات عمقی رفت.

وی با تاکید بر استراتژی اکتشافات معدنی سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی در ادامه گفت: براساس برآورد انجا شده به این نتیجه رسیدیم که در ۵۰ سال گذشته یک میلیارد دلار برای تولید اطلاعات پایه در کشور هزینه شده است بر همین اساس سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی قصد دارد، به بررسی دوباره اطلاعات پرداخته و مجموع آنها را تلفیق کند تا با صحت سنجی آنها، بر اساس روشهای جدید به ارزیابی بپردازد. به گفته کرهای با اجرایی شدن استراتژی اکتشافات معدنی ارزشافزوده ایجاد شده و کار برای بخش خصوصی آسان میشود. در اینباره قرار است نقشهای منتشر و در آن مناطق دارای ۳۲ ماده معدنی مشخص شود.

وی با اشاره به اینکه تهیه اطلاعات از این روش تنها از سوی چندکشور محدود توسعه یافته انجام شده، افزود: هماکنون اطلاعات برای مناطق دارای ۳۲ عنصر در مقیاس ۱به ۱۰۰هزارم در حال تهیه است. در این میان امریکا حدود ۱۲ سال پیش این اقدام را انجام داده و به شکل لوح فشرده اطلاعات خود را منتشر کرده است. ایران نیز این اقدام را در مقیاس ۱میلیونیوم در سال ۸۳ انجام داده و هماکنون در مقیاس ۱به ۱۰۰هزارم در حال انجام است و در عمل برای ۳۲ ماده معدنی بخش خصوصی با خیال آسوده به سراغ سرمایهگذاری و مطالعات اکتشافی میرود.

آموزش کارشناسان افغان از سوی ایران و آلمان

رییس سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور درباره بودجه امسال این سازمان گفت: در حال حاضر رقم تصویب شده در مجلس شورای اسلامی برای بودجه را به خاطر ندارم اما بهطور کلی رقم تخصیصیافته مهم است نه رقمی که اعلام میشود. با توجه به اینکه تخصیص بودجه هنوز آغاز نشده در نتیجه نمیتوان نظری درباره آن مطرح کرد اما بهطور کلی بودجه مصوب شده، رقم خوبی است.

محمدتقی کرهای در پاسخ به این سوال که برنامه سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور در حوزه ژئوفیزیک هوایی چیست؟ توضیح داد: سال گذشته ۲ گروه هلیکوپتری در مناطق کوهستانی و یک هواپیما که پیشرفتهترین سیستم برداشت ژئوفیزیک هوایی روی آن بود، فعالیت میکردند که هواپیمای یادشده برای نخستین بار در آسمان کشور به پرواز درآمد. با توجه به اینکه فواصل پروازی آن ۲۵۰ متر بود، در نتیجه در سال ۱۳۹۴ معادل ۱۴۰هزار کیلومتر خطی پرواز کردیم که بهطور تقریبی معادل پروازهای ۱۰سال گذشته سازمان بوده اما برای امسال برنامهریزی انجام شده ۳۰۰هزار کیلومتر خطی است که باید منتظر تخصیص منابع برای اجرایی شدن آن باشیم. کرهای درباره اینکه تفاهمنامه سازمان زمینشناسی با فرانسه تصریح کرد: بین سازمان زمینشناسی ایران با سازمان زمینشناسی فرانسه تفاهمنامهای به امضا رسید که روی ۳ موضوع انتقال دانش فنی، عناصر نادر خاکی و مدلسازی برای اکتشاف کانسارهای پنهان تاکید دارد اما عمده موضوعی که این تفاهمنامه را در بر میگیرد، بحث انتقال دانش فنی است تا بتوانیم از تجربیات سازمان زمینشناسی فرانسه استفاده کنیم. خوشبختانه جلسات اولیه کارشناسی برگزار و منطقهای که قرار است در آن فعالیتها شروع شود نیز انتخاب شده است.

وی همچنین درباره فعالیتهای برونمرزی این سازمان پس از اجرایی شدن برجام اظهار کرد: در حال حاضر در حوزه آموزش کارشناسهای سازمان زمین شناسی افغانستان پروژهای را بهصورت مشترک در دستور کار داریم که طرفهای این پروژه ایران، آلمان و افغانستان هستند و ۲ دوره این پروژه در ایران برگزار شده است. کرهای افزود: پروژهای دیگر با دانشگاههای افغانستان در دستورکار قرار دارد که در اینباره پروژه بهصورت مشترک میان ایران، دانمارک، آلمان و افغانستان است که در کابل برگزار شده است. این پروژهها را نمیتوان بیتاثیر از موضوع برجام دانست زیرا پیش از این آلمانیها تمایلی برای انجام چنین کار مشترکی نداشتند.

به گفته کرهای، علاقهمندی سازمان زمینشناسی برای انجام پروژههای برونمرزی بیشتر متمرکز بر موضوع انتقال دانش فنی است و علاقه چندانی برای حضور در پروژههای شناسایی یا اکتشاف بهعنوان مشاور ندارد؛ زیرا در مقیاس شناسایی در بین کارشناسان سازمان زمینشناسی ایران در سطح دنیا مطرح هستند در نتیجه نیازی به حضور درکارهای پیمانکاری وجود ندارد. ایران در کشورهای مختلف و بستگی به نیازی که آنها دارند، حضور خواهیم داشت.

وی با اشاره به حضور سازمان زمینشناسی در امریکای لاتین ادامه داد: کشورهایی همچون کشورهای امریکای لاتین بهدلیل شرایط اقتصادی جهان با تغییراتی مواجه هستند، بهعنوان مثال ونزوئلا در حال حاضر کشوری ورشکسته است اما با این وجود ما با ۳۵ کشور قرارداد صدور خدمات فنی مهندسی امضا کردهایم. البته بهطور کلی بحران اقتصادی موجود در دنیا کشورهای صنعتی و معدنی را با مشکل روبهرو کرده به همین دلیل برای همکاری باید با احتیاط بیشتری عمل کرد.