آزاد‌راه تهران-شمال سمبل بی‌عرضگی شده بود

به قول اسحاق جهانگیری، این پروژه که حالا به ٢٠ سالگی رسیده، به نماد ناکارآمدی و حتی بیعرضگی تبدیل شده بود و با آن جوک میساختند، اما حالا پیشرفت کار امیدوارکننده شده است؛ تاجاییکه جهانگیری با بیان اینکه قطعه یک آزادراه تهران- شمال تا بهار ۹۶ تکمیل خواهد شد، از بنیاد مستضعفان و پیمانکاران خواست، در حد توان بکوشند تا این قطعه، زودتر از موعد و در نوروز ٩٦ زیر بار ترافیک برود و این افتتاح، عیدانه مردم باشد. وزیر راه و شهرسازی، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور، استاندار تهران، رئیس بنیاد مستضعفان، مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران، استاندار البرز و دیگر مقامات دولتی، معاون اول رئیسجمهور را در این بازدید همراهی میکردند. وزیر راه و شهرسازی در کنفرانس خبری این بازدید، نکاتی مطرح کرد ازجمله توجه ویژه به طراحی تونلها برای مقاومبودن در برابر زلزله و آتشسوزی.

آخوندی همچنین با توجه خاص به معماری این آزادراه، اشاره کرد که قرار است این معماری به گونهای زیبا و جذاب اجرا شود چراکه از دید او مردم حق دارند هنگام گذر از این منطقه بکر و خوش آبوهوا، مناظر دلنشین و زیبا ببینند. شاید همین نگاه زیباشناسانه وزیر بود که باعث شد هنگام قدمزنی روی یکی از پلهای مرتفع آزادراه، با خنده و شوخی به جهانگیری پیشنهاد بدهد برای تفریح ورزشکاران و جوانان، راهاندازی بساط بانجیجامپینگ و پرش آزاد از این پل مرتفع هم در دستور کار قرار بگیرد. در ادامه این کنفرانس، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور، نیز به بیان ویژگیهای طرح و پیشرفت کار پرداخت. به گفته نورزاد، پیشرفت فیزیکی قطعه اول آزادراه تهران - شمال تا پیش از رویکارآمدن دولت تدبیر و امید، ماهانه ٠/١٧ درصد بوده اما هماکنون پیشرفت فیزیکی پروژه به ماهی سه درصد رسیده است و تا تیر ٩٥ به ٣/٥ درصد افزایش خواهد یافت. سعیدیکیا، رئیس بنیاد مستضعفان نیز در پاسخ جهانگیری، که از وضعیت پرداخت مطالبات پیمانکاران سؤال کرده بود، از پرداخت همه صورت وضعیتها تا اردیبهشت سال جاری خبر داد و گفت فقط دو پیمانکار به دلیل اینکه صورتهای مالی خود را ارائه ندادهاند، هنوز دریافتی نداشتهاند.

دستمزد معوق کارگران، در حاشیه

این بازدید بیحاشیه هم نبود. در میانههای بازدید، بعد از اینکه جهانگیری به درخواست کارگران چینی لبیک گفت و با آنها عکس یادگاری گرفت، یکی از کارگران شرکت بینالمللی ارسا ساختمان، به نمایندگی از ٤٩ نفر دیگر از همکارانش با بنر دستنوشتهای راه جهانگیری و هیأت همراه را سد کرد و ملتمسانه از پرداختنشدن چهار ماه حقوق، ١٠ ماه اضافهکاری و سنوات سال ٩٤ گلایه کرد. این کارگر سرمهایپوش، دستنوشتهای را با دو دست به همه نشان میداد که روی آن بعد از شرح ماجرا نوشته بود «سفرهام خالی و خانوادهام گرسنه است». معاون اول قدری ایستاد، حرفها را شنید، دستور رسیدگی داد تا وظیفه انسانی کارفرمایان طرح، ادا شود و گذشت و کارگر با جمله «بعد از رفتن شما ما را اخراج میکنند» او را بدرقه کرد. خبرنگاران، عکاسان و رئیس مرکز روابطعمومی و اطلاعرسانی وزارت راه و شهرسازی، به کارگر قول دادند او را حمایت کنند؛ اما نماینده شرکت که سراسیمه به سمت کارگر آمده بود، او را متهم به آبروریزی و تهدید به برخورد کرد و گفت: «آقای رحمانی با این کار آبروی ما را بردی، حالا صبر کن و ببین!».

این روزها که اقتصاد حال خوشی ندارد، هم کارگران به معوقشدن دستمزد عادت دارند و هم کارفرمایان به توجیه کسادی بازار؛ اما این حاشیه از آن جهت ناگوار است که مطابق اظهارات رئیس بنیاد مستضعفان در حضور جهانگیری و آخوندی و دیگر مسئولان، پیمانکارانی که صورت وضعیت خود را ارائه داده باشند به پول رسیدهاند و مشکلی در این زمینه نیست. از دیگر سو اگر این روزها میگویند ارج ورشکست شده یا پارس الکتریک رو به ورشکستگی است یا اگر کارگرانی شلاق خوردند و بازداشت شدند، بهانه کسادی اقتصاد میتوانست قدری توجیهکننده باشد؛ اما در ماجرای این حاشیه، نه کار و بار کارگاههای آزادراه تهران- شمال به کسادی خورده و نه کارفرما مدعی کمبود اعتبار و پرداختنشدن صورت وضعیتهاست که کارگر چوب کسادی بازار یا بدعهدی کارفرمای طرح را بخورد.

این پروژه سمبل بیعرضگی شده بود

معاون اول رئیسجمهور در ابتدای کنفرانس خبری، به این اشاره کرد که سومین سال است از آزادراه تهران- شمال بازدید میکند و از همان بازدید اول روی تکمیل این آزادراه حساسیت خاصی داشته است، تا پروژه بهسرعت تکمیل شود. اسحاق جهانگیری، با یادآوری سنوسال پروژه که از سال ١٣٧٦ آغاز شده و حالا به ٢٥سالگی نزدیک میشود، افزود: اجرای پروژه آزادراه تهران- شمال به قدری طول کشیده بود که مردم درباره آن جوک میساختند. این پروژه سمبل ناکارآمدی و حتی بیعرضگی شده بود؛ اما اکنون وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مستضعفان، به عنوان شریک پروژه، برای تکمیل آزادراه تهران - شمال اراده جدی و مشترک دارند. به گفته او، استفاده از پیمانکاران داخلی تدبیر مهمی بود که در آزادراه تهران - شمال عملیاتی شد و تعهد جدیای که در پیشرفت فیزیکی این پروژه مشهود است، بار دیگر توانمندی ایرانی را به رخ میکشد. جهانگیری بحث تأمین مالی را دلیل اصلی بروز تأخیر در پروژه عنوان کرد. او اعتقاد دارد درحالحاضر توان فنی و مهندسی برای اجرای پروژههای عمرانی در کشور وجود دارد اما از آنجا که سیستم بانکی و مالی کشور نتوانسته است خود را برای تجهیز مالی پروژههای عمرانی بهروز کند، معضل تأمیننشدن منابع مالی، کار را لنگ میکند.

نیاز آزادراه به اعتبار ٨ هزار میلیاردی

معاون اول رئیسجمهور با بیان اینکه تکمیل کل آزادراه تهران - شمال حدود هشت هزار میلیارد تومان اعتبار میخواهد و در بودجه امسال فقط ٢٠ میلیارد تومان اعتبار دارد، تصور این را که قرار باشد این طرح با منابع بودجه تکمیل شود شبیه به شوخی دانست و تأکید کرد: در بودجه کشور، توانی برای تأمین مالی پروژههای عمرانی وجود ندارد و نیازمند اقدامات جدید در بخش تأمین مالی هستیم.

نظر مساعد به بورس برای تأمین مالی طرحها

در طول قطعه اول در کارگاههای متعدد، ماشینآلات راهسازی و کارگران و تکنیسینها مشغول کار هستند. در اینجا کار و کوشش بهخوبی نمایان است. معاوناول نیز با استناد به همین مشاهدات و البته نتایجی که در پیشرفت کار دیده میشد، تأکید کرد محدودیت ما در پروژه آزادراه تهران- شمال فنی نخواهد بود، بلکه مشکل اصلی فقط تأمین مالی است. او به تقاضای انبوه بازار سرمایه برای خرید اوراق بدهی وزارت نفت اشاره کرد و گفت: بورس نشان داده است نقدینگی زیادی در دست مردم وجود دارد و ما باید برای هدایت این نقدینگی به سمت پروژههای زیربنایی، برنامهریزی کنیم.

کف آزادراه تهران- شمال بتونی میشود

وزیر راه و شهرسازی در گزارشی که از کیفیت کار در پروژه آزادراه تهران- شمال ارائه داد، گفت: طبق برنامهریزی، قطعات یک، دو و سه این آزادراه برای کاهش هزینهها و مقاومسازی در برابر سرما و گرما، با کف بتونی اجرا خواهد شد؛ جاده به عرض ١٣ متر قالببندی و بتونریزی میشود و سیستم ویبره بتون نیز اجرا خواهد شد که دستگاه تخصصی آن از خارج خریداری شده و چند روز دیگر وارد گمرک میشود. عباس آخوندی با اشاره به اینکه جبهههای کاری زیادی در این پروژه فعال است، اظهار کرد: این پروژه را میتوان جزء بزرگترین کارگاههای سازندگی کشور قلمداد کرد. برای مثال، حجم دیوارهای حائل در برخی از قسمتهای پروژه، از چندین سد هم بیشتر است علاوه بر این، تعداد پلها و تونلهای طرح نیز بسیار زیاد است. به گفته آخوندی، در قطعه یک آزادراه تهران -شمال، قرارداد قبلی با چینیها به کمترین میزان خود کاهش یافت و بستر برای حضور پیمانکاران ایرانی فراهم شد. در این قطعه، ٢٤ قالب بتونریزی برای تونلها استفاده شده که رقم بزرگی است.

چارهاندیشی مقابله با آتشسوزی در تونلها

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به وجود تونلهایی با طول چهار هزار متر در این منطقه، از لزوم راهاندازی سیستمهای تهویه و اطفای حریق و ایجاد پارکینگ، دوربرگردان و تونل دسترسی سخن گفت که طبق استانداردهای جهانی در این تونلها اجرا خواهند شد تا تونلها در برابر حوادث آتشسوزی مقاوم باشند، همچنین در تونل مکندهها بهگونهای طراحی شده است که از گسترش آتش جلوگیری کند.

واگذاری کار با مناقصه، حتی برای بنیاد

پیش از این، حرفوحدیثهایی از ترک تشریفات برای واگذاری قطعات پروژه آزادراه تهران - شمال بود، دیروز آخوندی حرفوحدیثها را تمام کرد و ضمن تأکید بر اینکه همه کارها در این پروژه براساس مناقصه و رقابت استوار است و هیچ قطعهای بدون مناقصه واگذار نمیشود، از فعالیت شش پیمانکار در این پروژه خبر داد که فقط یکی از آنها مربوط به بنیاد مستضعفان است، چراکه در مناقصههای برگزارشده دیگر پیمانکاران قیمتهای بهتری ارائه دادهاند و در یک فضای رقابتی وارد کار شدهاند.

پایبندی دولت و بنیاد، به تعهدات مالی

آنگونه که وزیر راه و شهرسازی گفت و پس از او رئیس بنیاد مستضعفان تأیید کرد، دولت و بنیاد، به عنوان شریک پروژه، در بحث تأمین مالی به تعهدات خود عمل کردهاند، بهگونهای که در این پروژه پرداخت پیمانکاران مطابق زمانبندی انجام شده است و پیمانکاران نیز طبق زمانبندی کار میکنند. آخوندی در پایان صحبتی نیز از پیشرفت کار در قطعه دوم داشت. به گفته او، این قطعه از آزادراه تهران - شمال به طول ٢٢ کیلومتر، ٩ کیلومتر تونل دارد و تونل ششهزارو ٤٥٠ متری البرز، بهعنوان بزرگترین تونل جادهای کشور، در این قطعه در حال احداث است که فعلا بخش شرقی آن به میزان چهار هزار متر اجرا شده است؛ اما مسیر برگشت این تونل در غرب، با دستگاه حفر تونل TBM بهصورت کامل اجرا میشود. این اولینبار است که تونلی با قطر ١٣ متر با دستگاه TBM به صورت کامل اجرا میشود.

رسیدن پیشرفت فیزیکی ماهانه به ٣ درصد

مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور، یکی دیگر از همراهان معاون اول رئیسجمهور بود که در کنفرانس خبری، گزارشی از وضعیت پروژه آزادراه تهران- شمال ارائه داد. به گفته علی نورزاد پیشرفت فیزیکی قطعه اول آزادراه تهران - شمال تا پیش از دولت تدبیر و امید ماهانه ٠,١٧ درصد بوده و اکنون به سه درصد رسیده و تا تیرماه سال جاری به ٣.٥ درصد خواهد رسید.

پیشرفت فیزیکی به ٥٩ درصد رسید

او با اشاره به اینکه، پیشرفت فیزیکی قطعه اول آزادراه تهران - شمال در ابتدای دولت تدبیر و امید ٢٩ درصد بوده و اکنون به ٥٩ درصد رسیده است، گفت: با تلاش پیمانکاران درصدد هستیم قطعه اول این آزادراه، بهار ٩٦ به بهرهبرداری برسد. براساس آماری که نورزاد ارائه داد، در ابتدای کار دولت یازدهم در قطعه اول آزادراه تهران - شمال در مجموع ١٢ قطعهکاری وجود داشت؛ اما هماکنون این تعداد به ١٠٤ قطعه افزایش یافته و ماه آینده نیز به ١٢٠ قطعه خواهد رسید. همچنین از زمان بازدید قبلی معاون اول رئیسجمهور در آبانماه سال ١٣٩٤ تاکنون تعداد افراد شاغل در قطعه اول آزادراه از هزارو ٢٠٠ نفر به دوهزارو ٥١ نفر رسیده است.

شرکت کُرهای مشغول مطالعه است

طبق اظهارات نورزاد، پیمانکار قطعه S به عنوان اتصالدهنده مناطق یک و دو در کیلومتر ٣٢ این آزادراه در حال تجهیز کارگاه خود است تا در این منطقه کارش را آغاز کند. همچنین برای سرمایهگذاری در منطقه سه این آزادراه نیز یک شرکت کرهای در حال مطالعه است تا در صورت توافق نهایی، کار این قطعه را به صورت EPCF (سرمایهگذاری، طراحی و اجرا) برعهده بگیرد.

لزوم رفع مشکل فاینانس پیمانکار چینی

در ابتدای کنفرانس، پیش از اینکه معاوناول بخواهد سخنرانی خود را رسما آغاز کند، خطاب به اطرافیان از وضعیت پرداخت مطالبات پیمانکاران سؤال کرد. رئیس بنیاد مستضعفان در پاسخ از پرداخت همه صورت وضعیتها تا اردیبهشت سال جاری خبر داد و گفت فقط دو پیمانکار هنوز دریافتی نداشتهاند، آنهم بهدلیل اینکه صورتهای مالی خود را ارائه ندادهاند. محمد سعیدیکیا، در ادامه کنفرانس، از مشکلی که بر سر راه جذب فاینانس جدید وجود دارد پرده برداشت و گفت: در فاینانس چینیها، بانک تجارت هنوز اقساطی را که وزارت راه و شهرسازی تقبل کرده بود، طلبکار است، از سوی دیگر این بانک هم به دولت بدهی دارد که مقرر شده تهاتر شود تا جذب فاینانس جدید امکانپذیر باشد.

اراده مشترک بنیاد و دولت برای تکمیل آزادراه

سعیدیکیا گفت: دو سال پیش در چنین روزی از وزیر راه و شهرسازی پرسیدم آیا وزارت راه اراده کافی برای تکمیل آزادراه تهران-شمال را دارد که آقای آخوندی هم پاسخ مثبت داد و اراده مشترک بنیاد و وزارت راه برای تکمیل این پروژه کلید خورد و امروز این پروژه با بهرهگیری از تکنولوژی روز دنیا، تبلور توان مهندسان ایرانی است.  او تصمیمگیری سریع و بدون کاغذبازیهای اداری را از دلایل پیشرفت این پروژه عنوان کرد و افزود: ارتباط با نماینده دولت در پروژه سریع است و همین تصمیمگیریهای سریع، در کنار پرداخت بهموقع، موجب استقبال پیمانکاران ایرانی شده است.