چالش‌های پیش روی صنعت سیمان

با این وجود، برنامهریزی برای رفع چالشها و موانع پیش روی این صنعت برای استفاده از پتانسیلهای آن در گذار از رکود و رسیدن به رشد و شکوفایی بیش از پیش ضروری بهنظر میرسد.

مصرف بالای انرژی، وابسته بودن به فعالیتهای جانبی مانند مسکن و ساخت وساز، آلاینده بودن این صنعت، پایین بودن بهرهوری نیروی انسانی، ضعف تحقیق و توسعه، ضعف زیر ساختهای حمل و نقل و نبود نشان تجاری قابل رقابت با رقبا از جمله نقاط ضعف و تهدیدهای این صنعت عنوان شده است.

برخی دخالتهای دستوری دولت به ویژه در زمینه کنترل قیمت سیمان از دیگر مسائل این صنعت است به نحوی که هر ساله موضوع افزایش قیمت آن در فصول ابتدایی هر سال با چالشهایی همراه میشود. با توجه به چالشها و مشکلات پیش روی صنعت سیمان اجرای اقداماتی کلی در زمینه توسعه و ایجاد زیرساختها از طریق توسعه خطوط شبکه گازرسانی، تکمیل و توسعه شبکه ریلی و راهها، سازماندهی و نوسازی ناوگان حمل و نقل جاده ای، ریلی و دریایی، ایجاد نظام یکپارچه در بخش توزیع سیمان از طریق نظاممندکردن صادرات در مناطق مرزی با ایجاد هلدینگهای صادراتی در این مناطق، تدوین سیاستها و الزامات تنظیم بازار و ایجادتمرکز در حوزه سیاستگذاری صادرات سیمان، پیادهسازی استانداردها، بومیسازی فناوریهای لازم، افزایش بهرهوری تولید و انرژی و... پیشنهاد میشود.

جایگاه صنعت سیمان

براساس گزارش معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران صنعت سیمان جزو هفت صنعت استراتژیک است که وزارت صنعت، معدن و تجارت سال گذشته برنامه راهبردی را با توجه به چشمانداز 1404 برای آنها تدوین کرد.

این صنایع عبارتند از سیمان، خودرو، فولاد، نساجی و پوشاک، تایر و تیوب، لوازم خانگی و کاشی و سرامیک که با توجه به اینکه بیشترین نقش را در شاخصهای منتخب از جمله سهم ارزش افزوده، اشتغالزایی، صادرات، سهم از بازار، مزیت نسبی و زنجیره تامین (بهعنوان مواد اولیه یا کالاهای نهایی) و سطح دانش و فناوری دارند و در روند توسعه صنعتی به آنها تکیه میشود بهعنوان صنایع استراتژیک در نظر گرفته شدند.

در برنامه راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت، ظرفیت فعلی تولید سیمان80 میلیون تن اعلام شده است که برای افق 1404 این ظرفیت حدود120 میلیون تن هدفگذاری شده است.

در این سند راهبردی در بررسی وضعیت موجود و جایگاه صنعت سیمان در ایران و جهان آمده است: تولید جهانی سیمان در سال 2014 بالغ بر 4/2 میلیارد تن بوده که در قیاس با تولید 1/ 4میلیارد تن در سال2013 معادل 2/5 درصد رشد داشته است، لیکن در مقایسه با سال 2013 که نرخ رشد 4/3 درصد بوده کاهش یافته است.

از سوی دیگر در سال 2014 معادل 8/ 59 درصد تولید جهانی سیمان در کشور چین محقق شده است که سهم این کشورکمتر از یک درصد نسبت به سال قبل افزایش داشته و رشد 3/3 درصدی را در سال 2014 در مقایسه با نرخ رشد 9/5 درصدی درسال2013 تجربه کرده است.همچنین بدون احتساب کشور چین، تولید جهانی سیمان در دیگر کشورها با 1/4 درصد رشد مواجه بوده که در مقایسه با نرخهای رشد 4/3 درصد و 6/2 درصد در سالهای 2013 و 2012 روند رشد نزولی بوده است.

از سوی دیگر بر اساس آخرین پیشبینیهای صورت گرفته، نرخ رشد مصرف سیمان تا سال 2018 به میزان 9/ 4 درصد خواهد رسید. به عبارت دیگر، سرانه مصرف جهانی از 539 کیلوگرم به 640 کیلوگرم افزایش خواهد یافت. آخرین گزارش سازمان زمین شناسی آمریکا نیز بیانگر آن است که ایران در سال 2014 با حدود 75 میلیون تن ظرفیت تولید سیمان،پس از کشورهای چین، هند و آمریکا چهارمین تولیدکننده سیمان در جهان و سومین تولیدکننده در آسیا و اولین تولیدکننده سیمان در خاورمیانه بوده است.

چشمانداز صنعت سیمان

چشمانداز صنعت سیمان در افق 1404 در سند راهبردی توسعه صنعتی کشور جایگاه سوم جهان با ظرفیت تولید سالانه 120 میلیون تن و رتبه اول در صادرات جهانی و ظرفیت تولید در منطقه عنوان شده است.

با توجه به اینکه سیمان قابلیت ارز آوری بالایی دارد بنابراین در صورت اجرای اقداماتی درخصوص ایجاد زیرساختها و پس از رفع تحریمها و برداشته شدن موانع بینالمللی، این صنعت قابلیت بسیار بالایی در تاثیرگذاری بر صادرات غیرنفتی دارد.

همچنین ذکر این نکته که صنعت سیمان ایران در سال93 در جایگاه چهارم در رتبهبندی از نظر ظرفیت تولید جهانی و جایگاه اول در منطقه از نظر رتبه در ظرفیت تولید قرار داشته، حائز اهمیت است.