معدن و صنایع معدنی،‌ گذر از سختی‌ها

به گفته مهدی کرباسیان - معاون وزیر و رئیس هیات عامل ایمیدرو، بخش معدن و صنایع معدنی تا پیش از حدود سه سال پیش- نیمه 1392- وضعیت چندان روشنی برای حرکت به سمت توسعه نداشت و به قول یکی از بزرگان بخش خصوصی، جسم نیمهجانی بیش نبود. به این دلیل که فرصتهای گذشته را از دست رفته میدید و در عین حال بیش از 30 طرح نیمه تمام و معطل نیز روی دست مدیران و مجریان در سراسر کشور باقی گذاشته بود. بهطور طبیعی این امر بازخورد مثبتی نزد افکار عمومی و به ویژه مردم مناطق معدنی و صنایع معدنی ایجاد نکرده بود. در آن ایام اولویت ایمیدرو، فعال کردن این تعداد طرح بود که تمامیحوزههای سنگ آهن، فولاد، آلومینیوم، طلا، سیمان و... را دربر میگرفت. برخلاف اینکه ایمیدرو در سال 92 از کمترین امکانات مالی برای فعال کردن طرحها برخوردار بود اما با همت تمامی فعالان حوزههای مدیریتی و اجرایی بخش دولتی و خصوصی، بهطور همزمان نقاط ضعف طرحها شناسایی و راهکارهای مورد نیاز طراحی و تدوین شد و به سرعت به مرحله اجرایی رسید، به گونهای که امروزه این سازمان طرحی از گذشته روی زمین ندارد و همگی در حال اجرا یا در نوبت راهاندازی قرار دارند.

از سوی دیگر در سالهای 93 و 94 نیز افزون بر یک میلیارد دلار سرمایه، جذب پروژهها شد تا طرحهای متعددی در بخشهای مختلف راهاندازی شوند. در خلال انجام این ماموریت، این سازمان برنامه اکتشاف 250 هزار کیلومتر مربعی را روی میز گذاشت که در ابتدا انجام شدن آن حتی از سوی برخی کارشناسان، دشوار و حتی غیرعملی بود، اما این مهم، از نوار مرزی کشور آغاز شد و به جنوب شرق، مرکز و دیگر نقاط کشور تسری یافت و نتیجه آن شناسایی 25 پهنه و300 محدوده جدید معدنی بود. در این فرآیند کشف ذخایر جدید سنگ آهن، طلا، مس، زغال سنگ، سرب و روی و حتی عناصر نادرخاکی از جمله دستاوردهای نخستین طرح اکتشاف بود که اطلاعات آن در حال تکمیل شدن است و به زودی نتایج بیشتری از کشف ذخایر معدنی برای پیشبرد اهداف توسعهای منتشر خواهد شد.نکته قابل توجه در پیادهسازی برنامه اکتشاف، کشف استعدادهای داخلی در حوزههای فنی و مهندسی و اجرا بود که خود گامی مهم در مسیر اقتصاد مقاومتی محسوب میشود که این امر منشأ افزایش درآمد و فعالیتهای مهندسی و اجرایی است که منافع تمامی آنها نیز نصیب اقتصاد کشور میشود.

علاوه بر این استفاده از فناوری و تجارب کشورهای صاحب نام در امور اکتشاف، از دیگر دستاوردهای این برنامه جدید به شمار میآید. امروزه در حال استفاده از فناوری هستیم که ذخایر معدنی را تا عمق 10هزار متری نشان میدهد در حالی که در سالهای پیش، تنها امکان بررسی عناصر در عمق چند صد متری را داشتیم. همچنین انعقاد اسناد همکاری با کشورهای صاحب فناوری و سرمایه، به ارزش 5/ 6 میلیارد یورو که از نتایج سفر رئیسجمهوری به دو کشور اروپایی است از دیگر اقداماتی به شمار میآید که در کارنامه ایمیدرو به ثبت رسیده است. در اینجا باید سپاسگزار حمایتهای مقام معظم رهبری و دولت یازدهم و دستگاه مبتکر دیپلماسی باشیم که اکنون بخش معدن و صنایع معدنی نیز در حال بهرهگیری از شرایط ایجاد شده است.ایمیدرو در سالجاری اما برنامه وسیعتری برای حوزه معدن و صنایع معدنی دارد که راهاندازی طرحهایی به ارزش حدود 18/ 1 میلیارد دلار و همچنین تنفیذ قراردادهایی به ارزش بیش از 7/ 1 میلیارد دلار، نمایی کلی از این برنامه است.نگاهی فشرده و کلی به شرایط قبل، فعلی و آتی در روز صنعت و معدن در واقع، بیانی برای قدردانی از تمامی فعالان این حوزه در سطوح مختلف تصمیمگیری و اجرا است و باید یادآور شد که بدون نیروی انسانی و تدبیر کارآمد، چنین دستاوردهایی عینیت نمییافت.