نقدینگی سرگردان در راه بازار ارز / جدول 33 ساله قیمت دلار در ایران

در 33 سال گذشته نرخ دلار در بازار غیر رسمی کشور همواره روند صعودی را طی کرده، به طوریکه نرخ دلار آزاد از 10 تومان در سال 57 به 1192 تومان در حال حاضر رسیده است.

قیمت دلار در بازار غیر رسمی در سال 1357 معادل 10 تومان، در سال 58 حدود 14 تومان، در سال 59 معادل 20 تومان، در سال 60 حدود 27 تومان، در سال 61 حدود 35 تومان و در سال62 حدود 45 تومان بوده است.

همچنین نرخ دلار آزاد در سالهای 63 تا 67 به ترتیب 58 تومان، 61 تومان، 74 تومان، 99 تومان و 96 تومان فروش می رفت، اما در سال 68 با ادامه روند صعودی قیمت آن سه رقمی شد به طوریکه در این سال به 120 تومان افزایش یافت.

این افزایش قیمت باعث رسیدن نرخ دلار در بازار آزاد به حدود 141 تومان در سال 69 شد، در سال 70 نرخ دلار با حدود یک تومان افزایش به 142 تومان رسید.

دلار آزاد در سال 71 حدود 149 تومان، در سال 72 حدود 180 تومان بود و در سال 73 به بیش از 263 تومان رسید، این روند صعودی قیمت ادامه یافت و در سال 74نرخ دلار را به یکباره طی یکسال به 403 تومان رساند.

نرخ فروش دلار در بازار غیر رسمی در سال 75 نیز روند افزایشی را همچنان ادامه داد تا به 444 تومان افزایش یافت، نرخ دلار در سال 76 به 478 تومان رسید، اما دوباره در سال 77 با روندی جهشی مواجه شد و به نرخ 646 تومان  صعود کرد.

قیمت دلار آزاد در سال 78 از نرخ 646 تومان سال 77 به 863 تومان افزایش یافت، اما در سال 79 برای اولین بار روند نزولی را تجربه کرد و به 813 تومان رسید، روند نزولی طی دو سال پس از آن نیز ادامه یافت به طوریکه در سال 80 و 81 به ترتیب نرخهایی حدود 792 تومان و 799 تومان را تجربه کرد.

نرخ دلار در بازار آزاد در سال 82 دوباره افزایش یافت و به رقمی حدود 832 تومان رسید، در سال 83 این نرخ به 874 رسید و در نهایت در سال 84 بود که نرخ دلار به بالای 900 تومان برای اولین بار رسید و در سالهای پس از آن نرخهایی معادل 900 تومان را تجربه کرد.

نرخ دلار آزاد در پایان سال 84 به حدود 904 تومان، در سال 85 حدود922 تومان، در سال 86 معادل 935 تومان و در سال 87 حدود 966 تومان شد. قیمت دلار در بازار آزاد در پایان سال 88 معادل 1000 تومان و در پایان سال 89 حدود 1100 تومان فروخته می شد.

در کنار بازار آزاد، بانک مرکزی هر روز نرخ رسمی دلار را برای فروش در شعب بانکی و صرافی ها اعلام می کند، بر این اساس طی سالهای 57 تا 59 نرخ دلار در بازار رسمی 7 تومان و در سالهای 60 تا 62 حدود 8 تومان فروخته می شد، در سال 63 نرخ دلار به 9 تومان رسید، اما در سال پس از آن یعنی 64 مجددا با روندی کاهشی 8 تومان تعیین شد.

بانک مرکزی نرخ رسمی دلار را در سال 65 مجددا کاهش داد و به 7 تومان رساند که این نرخ سال 66 هم تثبیت شد، در سال 67 نرخ دلار به روندی کاهشی خود در بازار رسمی ادامه داد، ب طوریکه هر دلار حدود 6 تومان بفروش می رسید، اما در سال 68 دوباره یک تومان افزایش یافت و به حدود 7 تومان رسید.

نرخ دلار در بازار رسمی طی سالهای 69 دوباره کاهش یافت و به 6 تومان رسید که این نرخ در سال 70 ثابت بود، اما در سال 71 به یکباره نرخ تعیین شده برای دلار توسط بانک مرکزی افزایش بسیار چشمگیری یافت و به 145 تومان رسید.

برخی از کارشناسان اقتصادی دلیل این امر را تفاوت بسیار زیاد نرخ دلار در بازار رسمی و غیر رسمی عنوان می کنند، زیرا این تفاوت به تشدید دلالی و سفته بازی و ایجاد یک بازار سیاه کاذب در شرایطی که کشور با بحرانهای اقتصادی و جنگ مواجه بود، دامن می زد.

در سال 72 نرخ دلار 20 تومان نسبت به سال قبل از خود افزایش یافت و به 165 تومان رسید، در سال 73 نرخ دلار روند افزایشی را ادامه داد و به 175 تومان رسید و این نرخ تا 7 سال پس از آن یعنی سال 80 ثابت بود، در حالیکه نرخ دلار در بازار آزاد هر روز یک قیمت را تجربه می کرد و تفاوت قیمت بسیار زیادی بین نرخ دلار رسمی و غیر رسمی وجود داشت.

در سال 81 به یکباره نرخ دلار رسمی به شدت افزایش قیمت پیدا کرد یعنی از نرخ 175 تومان سال 80 به 795 تومان سال 81 رسید، در سال 82 قیمت دلار روند صعودی را طی کرد و 828 تومان فروخته شد.

نظام ارزی که در ایران تا سال 81 اعمال می شد، چند نرخی بود، اما در سال مذکور به نظام یکسان سازی نرخ ارز تبدیل شد که این کار منجر به افزایش یکباره قیمت شد.

بانک مرکزی قیمت دلار رسمی را دوباره در سال 83 افزایش داد و 871 تومان تعیین کرد، از سال 84 تاکنون نیز قیمت دلار به هیچ وجه از 900 تومان کمتر نشده است، در عین حال از سال 82 به این طرف بود که تفاوت نرخ دلار در بازار رسمی و غیر رسمی کاهش یافت.

بر این اساس بانک مرکزی نرخ دلار رسمی را در سال 84 حدود 802 تومان، در سال 85 919 تومان، در سال 86 حدود 928 تومان و در سال 87 حدود 957 تومان تعیین کرد.

قیمت دلار در بازار رسمی در پایان سال 88 حدود 983 تومان و در پایان سال 89 حدود 1036 تومان بوده است، دیروز نیز نرخ دلار اعلام شده توسط بانک مرکزی 1054 تومان بود.