راهکاری برای برون‌رفت فولاد از رکود

صنعت فولاد بهعنوان یکی از صنایع مادر که با وجود منابع اولیه، انرژی، دانش فنی، تجربه تولید کیفی و نیروی متخصص از مهمترین مزیتهای اقتصادی کشور بهشمار میرود، باید با توجه و سیاستهای سازنده بیشتری همراه شود. دوره رکودی که برای بار سوم گریبان بازار فولاد را گرفته با ابزراهایی قابل بازگشت است، اما راهکار خروج صنعت و بازار فولاد از رکود چیست؟ چگونه میتوان این صنعت و بازار آن را بار دیگر با رونق همراه کرد؟

این وضعیت درحالی استوار باقی مانده که صنعت فولاد پیش از اعمال تحریمهای بینالمللی علیه ایران، سالانه حدود یک میلیون تن صادرات به کشورهای اروپایی داشته و صنایع اروپایی خصوصا خودروسازی، تجربه استفاده از فولاد ایران برای قطعات موردنیاز خود را داشته اند. این تجربه در حالی برای صنعت فولاد ایران وجود دارد که سال گذشته، بیش از 2/5 میلیون تن فولاد در انبارها و کف کارخانههای تولید فولاد بدون تقاضا مانده است. این موضوع یعنی اضافه انبار بنگاهها بهطور قطع، علتالعلل وضعیت رکودی در بخش فولاد است.  لزوم تدبیر چارهای برای صنعت فولاد به منظور خروج آن از رکود در حالی ضروری به نظر میرسد که بسیاری عقیده دارند برای حل مشکلات صنعت فولاد و خروج آن از رکود، ابتدا باید یک متولی برای این صنعت تعیین شود. اگرچه در حال حاضر ایمیدرو بهعنوان متولی صنعت فولاد و معادن ایران، شناخته میشود اما اختیارات آن زیاد نیست به همین منظور نخستین پیشنهاد برای خروج صنعت فولاد از رکود این است که دولت هرچه سریعتر یک متولی برای صنعت فولاد تعیین کند تا تنها اتفاقی که در دولت گذشته برای این صنعت رخ داد، یعنی حذف متولی آن و دستور افزایش دوبرابری نیروی انسانی در واحدهای بزرگ تولیدی، جبران شود.

تحریک تقاضا ابزاری برای خروج از رکود

اگرچه به عقیده کارشناسان حل مشکلات ریشهای صنعت فولاد با تعیین یک متولی قدرتمند برای این صنعت که بتواند مطالبات آن را پیگیری کند یک راهکار برای خروج از بحران تلقی می شود، اما به نظر میرسد تحرک تقاضا در بازار نیز بتواند عاملی تاثیرگذار برای خروج صنعت فولاد از رکود باشد. بر این اساس یکی از موثرترین مولفهها برای خروج بازار فولاد از رکود (که میتواند به افزایش تولید نیز منجر شود) شروع دوباره فعالیت پروژههای عمرانی در کشور است. اعمال تعرفه بر واردات نیز یکی از راهکارهای مناسب برای شرایط فعلی است. یکی از ابزارهایی که میتواند در دوران رکود باعث تقویت بازار و معاملات شود، استفاده از ابزارهای نوینِ مالی است بهطوریکه خرید و فروش حواله برای فولاد که قدرت نقدشوندگی و همچنین شفافیت مالی بالایی دارد، میتواند در شرایط فعلی سطح معاملات فولاد را بالا ببرد.

تجربه مثبت استفاده از اوراق گواهی سپرده کالایی در بخش کشاورزی که برای نخستین بار در بورس کالا راهاندازی شد، میتواند برای میلگرد یا تیرآهن نیز به کار گرفته شود، به این ترتیب که معاملات از حالت فیزیکی صرف خارج شوند تا معاملات حوالهای ضمن جایگزینی باعث حرکت در بازار نیز شوند. این وضعیت و تکمیل سیاستگذاری مناسب اقصادی در شرایط رکودی باعث میشود، افرادی که مصرفکننده نهایی فولاد نیستند نیز به منظور سرمایهگذاری وارد این بازار شوند. مزیت این روش تحرک معاملات، شفافیت، به روز شدن قیمتها و روان شدن بازار است. حال با تمام این تفاسیر باید دید بحران رکود صنعت فولاد چگونه پایان خواهد یافت؟ آیا تدبیری برای آن اندیشیده خواهد شد یا این صنعت با خداحافظی از روزهای اوج خود همچنان با موج رکود همراه خواهد بود. شاید رشد اقتصادی امسال چارهای کوتاه و درمانی موقت بر درد رکود فولاد باشد اما باید انتظار کشید، تا ساختار این بازار همچون اقتصاد ایران روبه سامانی پایدار گذارد.