مسیرهای نامطمئن در بازار سنگ آهن

در این بین نگاهی به بازار آتی سنگ آهن نیز حکایت از آن دارد که بهای این محصول در همین دوره مورد مطالعه تا 43 دلار در هر تن نیز افت خواهد کرد. این در حالی است که قیمت سنگ آهن تا بهای 60 دلار نیز در هفته گذشته افزایش یافت که این نشان میدهد این ماده معدنی در یک ماه در حدود 50 درصد رشد کرده است با این حال روند فزاینده قیمت این محصول از آخرین روزهای هفته قبل معکوس شده و انتظار میرود قیمتها تا 45 دلار نیز در بازار نقدی کاهش یابد. کارشناسان بازارهای جهانی در این رابطه معتقدند عوامل متعددی در وضعیت بازار سنگآهن و ناپایداری پیشبینیها در این بازار موثر هستند که از آن جمله میتوان به وضعیت بازار چین بهعنوان یک مصرفکننده بزرگ اشاره کرد.

کاهش تولید فولاد در جهان عامل دیگر موثر بر این موضوع است. به علاوه باید از کاهش سطح تجارت این محصول در بازارهای جهانی نیز بهعنوان عاملی پنهان در افت قیمت سنگآهن در تحلیلها استفاده کرد. در این بین در نیمه اول سال 2016 افزایش نسبی قیمت سنگآهن بهعنوان یک محرک عمل کرد و این مساله باعث شد معدنداران میزان تولید خود را به سرعت افزایش دهند. نتیجه این امر نیز افزایش سرعت بازگشت بازار به روند کاهشی بود. به عبارتی محرک بازار به سرعت به یک ضد محرک تبدیل شد. در نیمه اول 2016 قیمت سنگآهن در برهههایی تا 70 دلار نیز افزایش یافته است ولی این روند ناپایدار ماند با این حال این میزان افزایش قیمت در مقایسه با قیمتهای 2015 حکایت از 28 درصد سود برای تولیدکنندگان این صنعت دارد که به تقویت تولید منتهی شده است. بررسیهای بلومبرگ نشان میدهند که میزان تولید معادن در برخی دورهها تا 30 درصد رشد کرده و نشانههای روشنی در نیمه اول سال جاری بروز کرد که نشان داد تولید در مقایسه با سال 2015 رشد قابلتوجهی داشته است اما همانطور که در فوق گفته شد معلوم نیست این روند پایدار بماند. در این میان سود 28 درصدی قیمت سنگآهن در این مدت حکایت از افزایش سطح دریافتی کارگران و مدیران معدنی در جهان دارد.

این به معنای آن است که هزینههای تولید در بخش معدن نیز در پی این امر افزایش یافته است و با کاهش قیمت سنگآهن که پیشبینی میشود در نیمه دوم سال جاری به وقوع بپیوندد انتظار میرود با یک دوره افزایش هزینههای تولید روبهرو باشیم. به این ترتیب اگرچه میزان تجارت سنگآهن در دوره جاری در مقایسه با ارقام 5 سال پیش کاهش یافته اما در مقایسه با میانههای 2013 تاکنون به بالاترین سطوح خود رسیده است که به این ترتیب با نوعی رونق در بازار این محصول مواجهیم و هرگونه تغییری در هزینهها و قیمتهای این محصولات قادر به تغییر جهت تجاری آن خواهد بود. این همان موضوعی است که زیرپوستی شاهد آن هستیم. در این بین یک مقایسه نیز در این رابطه قابل طرح است. بازگشت به سال 2015 میتواند روشن کند که بهرغم کاهش 32 درصدی قیمت در این سال اما تولید شرکتهای بزرگ از جمله بیاچپی، ریو تینتو و واله در سه ماهه 2015 در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن بین 3 تا 8 درصد رشد کرده است. این تناقض به عقیده کارشناسان ناشی از بعد هزینههای تولید است. به عبارتی کاهش قیمتها به افت هزینهها و افزایش قیمت به افزایش هزینهها به خصوص در بخش نیروی کار منتهی میشود و اثرات معکوسی را از خود بر جای میگذارد. البته باید گفت در مورد تولیدکنندههای کوچک سنگآهن این روند معکوس بوده و تولید این دسته از معادن در همین دوره مورد مطالعه کاهشی بوده است.

مولفههای بازار سنگآهن به کدام سمت میروند؟

بررسیها و پیشبینیها حکایت از آن دارند که در نیمه اول سال جاری میزان تقاضا برای چین که بزرگترین تقاضای فولاد دنیا را به خصوص به دلیل ساخت و ساز در بخش مسکن و ساختمان به خود اختصاص داده است، افزایش یافته و این موضوع میتواند تقاضا برای سنگآهن را در این کشور ارتقا دهد. در حال حاضر این کشور بخش زیادی از تقاضای دریایی سنگآهن را حدود دوسوم خریداری میکند و انتظار میرود در نیمه دوم سال این موضوع تشدید شود. هم اکنون نیز میزان تقاضا برای سنگآهن در این کشور در ماه مه امسال در مقایسه با سال قبل حدود 9 درصد افزایش یافته است. با این حال پیشبینیهای کاهش قیمت در نیمه دوم سال ممکن است این روند را تحت تاثیر خود قرار دهد. با این حال تولیدکنندگان در برنامههای خود برای نیمه دوم سال از احتمال افزایش میزان تولید سخن گفتهاند و این در حالی است که ممکن است تقاضا این برنامهها را تحت تاثیر خود قرار دهد و نگذارد این برنامهها نیز چندان محقق شوند. بهعنوان مثال برخی پیشبینیها حکایت از آن دارند که میزان واردات سنگآهن در این کشور ممکن است در مجموع در سال 2016 به 920 میلیون تن برسد که این رقم در مقایسه با رقم 933 میلیون تنی سال قبل از کاهش واردات حکایت دارد. خود این موضوع میتواند فشارها را روی کاهش بیشتر قیمتها تا پایان سال افزایش دهد. به این ترتیب پیشبینیها آنطور که به نظر میرسد از اطمینان بالایی برخوردار نیستند. به این ترتیب باید گفت واردات سنگآهن با قطعیت قابل پیشبینی نیست و باید با احتیاط به آن نگریست بهعنوان مثال میزان واردات این محصول حدود 6 درصد در ماه مهکاهش یافته اما در مجموع در 6 ماه اول سال صعودی بوده است و این افت و خیزها در نیمه دوم سال جاری ادامه خواهند یافت.

در این بین اطلاعات حکایت از رشد 10 درصدی صادرات سنگآهن توسط استرالیا به چین دارند. چین یکی از مهمترین شرکای استرالیا برای این محصول است و آنطور که بررسیها نشان میدهند این میزان افزایش صادرات به چین در پی افزایش تقاضا در بخش فولاد ثبت شده است. بررسیها نشان میدهند میزان تولید سه شرکت بزرگ واله، ریوتینتو و بیاچپی بیلیتون تا سال 2020 با افزایش قابل توجهی روبهرو میشود. این سه شرکت به اضافه فورتسکیو در مجموع سالانه یک میلیارد و 10 میلیون تن سنگآهن تولید میکنند و انتظار میرود این رقم تا سال 2020 به یک میلیارد و 60 میلیون تن برسد.