رشد واردات زغال سنگ به چین مقطعی است

در ۳ دهه گذشته چین بزرگترین تولیدکننده زغالسنگ جهان بوده است. این کشور حدود ۳/۶ میلیارد تن زغالسنگ در سال ۲۰۱۲میلادی تولید کرد که بیش از ۴۷ درصد از کل تولید جهانی بود. چین البته یک غول مصرفکننده زغالسنگ هم هست که بیش از نیمی از مصرف جهانی را در سال ۲۰۱۲میلادی به خود اختصاص داد و همچنین با واردات ۲۸۹ میلیون تن زغالسنگ، بزرگترین واردکننده زغالسنگ در جهان شناخته شد. این کشور صاحب سومین ذخایر بزرگ زغالسنگ در جهان است که میزان آن تا دسامبر سال ۲۰۱۲میلادی، ۱۱۴/۵ میلیارد تن برآورد شد. حدود ۱۲ هزار معدن زغالسنگ در ۲۸ استان این کشور فعال هستند.

استانهای شانکسی، مغولستان داخلی و شینجیانگ بزرگترین تولیدکنندههای زغالسنگ چین به شمار میآیند. حدود نیمی از زغالسنگ چین برای تولید برق استفاده میشود و در تولید بیش از ۸۰ درصد از برق این کشور سهیم است، البته مدتی است این محصول معدنی از جایگاه پرشکوه پیشین خود فاصله گرفته و چین در زمینه تولید و مصرف زغالسنگ جایگاه جهانی سابق را ندارد. خبری که در دهه سوم اوت سال جاری میلادی درباره افزایش واردات زغالسنگ حرارتی چین مطرح شد، میتوانست برای سرمایهگذاران این محصول معدنی نویدبخش روزهایی بهتر از آنچه به تازگی گذشته باشد اما سایت ماینینگ گزارشی از سوی موسسه پژوهشی و اطلاعاتی «بیآیام» منتشر کرده که گویای ناپایداری رشد در میزان واردات زغالسنگ است.

رشد ۵/۵ درصدی در یک ماه

گزارش جدیدی که از سوی موسسه پژوهشی و اطلاعاتی «بیآیامریسرچ» منتشر شده از افزایش مصرف زغالسنگ از سوی چین خبر میدهد، بنابراین پیشبینی میشود واردات زغالسنگ چین به سرعت رو به رشد باشد اما این رشد فقط تا چند ماه آینده ادامه دارد و پس از آن در واردات زغالسنگ چین کاهشی تدریجی را تجربه خواهیم کرد. این کاهش از چشمانداز ضعیفی که در تقاضای زغالسنگ از سوی چین رخ میدهد، قابل پیشبینی است. واضح است در سمت چپ نمودار ارقام بالاتری را میبینیم و هر قدر به سمت راست (سال ۲۰۱۶میلادی) نزدیک میشویم ارقام مربوط به واردات کاهش مییابد. واردات زغالسنگ حرارتی چین در ماه مه ۲۰۱۶ برابر با اواسط اردیبهشت و اوایل خرداد ۱۳۹۵، حدود ۷/۵ درصد رشد کرد، این رشد در ماه ژوئن همان سال برابر با اواسط خرداد تا اوایل تیر به ۱۳/۱ درصد رسید که در مقایسه با آنچه در زمینه واردات در سال ۲۰۱۵میلادی اتفاق افتاد، تضاد چشمگیری داشت. در سال ۲۰۱۵میلادی واردات زغالسنگ چین ۳۴ درصد کاهش داشت و حالا «بیامای» پیشبینی میکند این روند رو به رشد که از اردیبهشت تا خرداد سال جاری رقم ۵/۵ درصدی را نشان میدهد، خیلی طول نمیکشد.

دلایل اثبات ادعا

«بیامآی» برای این ادعای خود ۴ دلیل دارد:


۱. اقتصاد چین رو به رکود است و تولید ناخالص داخلی چین از حدود ۶/۳ درصد در سال ۲۰۱۶میلادی به ۵/۵ درصد در سال ۲۰۲۵میلادی کاهش مییابد. این اتفاق منجر به کسادی صنایع سنگینی مانند ساخت و تولید میشود که نیاز به انرژی گرفتن از زغالسنگ دارند.

۲. جریان رشد تولید، ناخالص داخلی چین به سوی بخش خدمات و نه دیگر تولید تغییر موضع میدهد و بخش خدمات بیش از بخش تولید که درحالحاضر قدرت را در خود متمرکز کرده، توانمند میشود.


۳. چین در کنفرانس آب و هوای سازمان ملل در پاریس متعهد شد که مصرف زغالسنگ خود را قطع کند و به جای آن استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر مانند باد و خورشید را تا سال ۲۰۲۰میلادی افزایش دهد.


۴. همچنین «بیامای» ادعا میکند رشدی که به تازگی در واردات زغالسنگ حرارتی چین اتفاق افتاده، ناشی از عوامل عرضه و تقاضا بود که دوام نخواهد داشت. در سال ۲۰۱۶میلادی تولید زغالسنگ در چین قطع شد این اتفاق به این دلیل بود که دولت میخواست مازاد عرضه را که باعث کاهش قیمتها شده بود، قطع کند. در نتیجه به طور رسمی استخراج زغالسنگ را کاهش داد که به دنبال آن افزایش تقاضا برای واردات پیش آمد. مسئله دیگری که بنا بر توضیح «بیامآی» در این بین وجود دارد، این است که افزایش واردات زغالسنگ حرارتی ناشی از اقدامات اخیر دولت برای تحریک ارتقای فعالیت صنایع است، اما این اقدامات تا سال ۲۰۱۷میلادی متوقف میشود و نیاز به این ماده را از بین میبرد.

تداوم واردات با حفظ تقاضای داخلی

به طور خلاصه چین در سال ۲۰۱۵میلادی، ۱۰۸ میلیون تن زغالسنگ حرارتی وارد کرد. این عدد در مقایسه با سال ۲۰۱۴میلادی ۳۳/۱ درصد کاهش داشته است. بیامآی پیشبینی میکند واردات باید در سال ۲۰۱۶میلادی به همان اندازه باشد و در سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۲۰میلادی بهتدریج کاهش بیابد. این کاهش به دلیل ضعفی است که در رشد مصرف اتفاق میافتد: مصرف زغالسنگ در سال ۲۰۲۵میلادی نسبت به اوجی که در سال ۲۰۱۳میلادی وجود داشت، ۲/۵درصد کمتر خواهد بود. (در این سال و در اوج واردات ۱۹۲ میلیون تن زغالسنگ به این کشور وارد شد. )

در نهایت اگر صنایع داخلی چین در استفاده از زغالسنگ پافشاری کنند و به دنبال آن قیمتهای داخلی بالا رود، چین روندی را که پیش گرفته، ادامه میدهد و در غیراین صورت نمیتوان به این رشد امیدوار بود.