نیمی از زمین‌های کشاورزی در معرض تبدیل شدن به بیابان است

به گزارش موسسه پژوهش های برنامهریزی و اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، نتیجه پژوهشی با عنوان «تحلیل استفاده از مواد شیمیایی بر منابع پایه و محیط زیست» منتشر شد.

همگام با روند روبهرشد صنعتی شدن، جمعیت، شهرنشینی و تخریب محیط زیست نیز بیشتر شده و اثرات گوناگونی را در کره زمین به وجود آورده است.

اطلاعات جدیدی که از ظرفیت نگه داشت سیستمهای حیاتبخش به دست آمد، نشان میدهد که بشر در راه استفاده از منابع طبیعی و زیست محیطی راه افراط را پیش گرفته و به طرق مختلف موجبات تخریب و آلودگی آنها را فراهم آورده است.

در گذشتههای نه چندان دور جمعیت انسان اندک بوده لذا اثرات تخریبی بشر در محیط زیست بیشتر محلی بود و تبعات آن تأثیر چندانی در محیط زیست نداشت، اما در دو قرن اخیر با افزایش جمعیت و قدرت فنآوری، تبعات فعالیتش دیگر محلی نبوده و حوزه نفوذ و آثار آن به صورت بروز انواع آلودگی، تخریب لایه ازون، بارانهای اسیدی و... موجودیت حیات را در کره زمین با تهدیدهای جدی مواجه نموده است.

مجموعه مسائل فوق، جامعه بشری را در برابر این سؤال قرار داده است که؛ ظرفیت منابع زیست محیطی موجود در کره زمین، تا چه اندازه اجازه فعالیتهای بدون حد و مرز را میدهد؟

پایداری محیط زیستی نشانگر شاخصهای ثبات در نظامهای حیاتی محیط زیستی، میزان فشار بر محیط زیست، میزان آسیبپذیری انسانی، میزان توسعه انسانی و اجتماعی و میزان همکاری بینالمللی است و این رتبهها نشان دهنده وضعیت کشور ایران است.

با نگاهی دقیقتر به عوامل بروز این مشکلات میتوان دریافت که وضعیت جغرافیایی ایران (مثلاً قرار گرفتن در منطقه اقلیمی خشک) تنها عامل این مشکلات نمیتواند باشد، بلکه عوامل مدیریتی نیز در بروز یا تشدید این مشکلات سهیم است.

گستردگی اثرات مواد شیمیایی و مقابله با آثار سو آن بر منابع پایه و محیط زیست، به منظور رسیدن به اهداف محیط زیستی از دغدغههای مهم به شمار میآید و مستلزم مطالعات همه جانبه، برنامهریزی هدفمند و به کارگیری ابزارهای مناسب برای یافتن راهکارهایی برای کاهش یا رفع این خسارتها است.

خلاصه یافتهها:

کشاورزی یکی از قدیمیترین فعالیتهای انسانی در ایران میباشد که ادر خلال سالیان متمادی دگرگونیهای عمیقی را در سیمای این سرزمین پدید آورده است. الزامات ناشی از رشد جمعیت در چند دهه اخیر و ضرورت تأمین غذا باعث گردیده تا خوداتکایی در بخش کشاورزی همواره به عنوان یکی از مسائل اساسی در برنامههای توسعه کشور مطرح شود.

چکیده:

پیامدهای زیست محیطی نامطلوب نظیر آلودگی آب، خاک و هوا ناشی از مصرف مواد شیمیایی، باعث شده که برکیفیت و چرخه طبیعی اثر گذارد و اثرات زیانباری برای زندگی انسان، حیوان، گیاه و بناها به وجود آورد.

براساس مطالعات صورت گرفته در سالهای اخیر، میزان تخریب منابع طبیعی تجدید شونده کشور و خسارت ناشی از آلودگی مجموعاً 5 درصد کل درآمد ناخالص ملی برآورد شده است.

میزان آلودگی هوا در شهرهای بزرگ به ویژه تهران از استانداردهای جهانی بالاتر است، منابع دریایی در نتیجه بهرهبرداریهای بیرویه و افزایش آلودگیها به شدت در معرض تخریب قرار گرفتهاند.

منابع آبهای سطحی، زیرزمینی و همچنین خاک در نتیجه استفاده بیرویه و ورود انواع آلایندهها از نظر کمی و کیفی تنزل یافته و به عنوان یک چالش اساسی، بسیاری از جوامع را تحت تأثیر قرار داده است.

اراضی حاصلخیز موجود نیز در نتیجه سومدیریت به طور مرتب، حاصلخیزی و بهرهدهی خود را از دست میدهند.

حدود 45 درصد اراضی کشور را سرزمینهایی با بارش کمتر از 150 میلیمتر تشکیل داده و بیش از 50 درصد اراضی کشور در معرض تبدیل شدن به بیابان است.

اکثر مراتع بیش از ظرفیت تحمل خود مورد چرا قرار گرفته و به تدریج قابلیتهای آنها تنزل مییابد.

کاهش و پیشگیری از تولید آلایندهها و تخریب منابع پایه در فرآیندهای تولیدی، زیربنایی و خدمات و بازنگری و اصلاح در راهبرد سیاستها، برنامهها و طرحهای ملی و قوانین مرتبط و اثرگذار بر محیط زیست در بخشهای صنعت، کشاورزی، آب، حمل و نقل، انرژی، عمران شهری و روستایی به منظور مقابله با روند روبه رشد تخریب، مجموعه راه حلهایی است که در جهت رسیدن به توسعه پایدار برای هر یک از زیربخشهای منابع پایه باید به آن توجه شود.