معادن خراسان شمالی با ارزش اما مغفول

ظرفیتهایی که اگر به طور کامل از آنها بهرهبرداری شود بهطور حتم علاوه بر افزایش ارزشافزوده میزان اشتغال را تا ۳ برابر افزایش خواهند داد. ثبت حدود ۲۰۴ معدن در سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی ازجمله آماری است که یحیی نیکدل به آن اشاره کرد و گفت: بیشتر این معادن را سنگهای لاشه دربرمیگیرد که دارای ارزش اقتصادی زیادی نیست. البته در این میان معادن بوکسیت و باریت استان جزو معادن منحصربهفرد و دارای ارزشافزوده است که برداشت از آنها توجیه اقتصادی مناسبی دارد.

استقرار معادن بوکسیت در شهرستان جاجرم باعثشده واحد فرآوری در این زمینه احداث شده و به بهرهبرداری برسد. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی با پرداختن به این موضوع ادامه داد: معادن باریت استان در شهرستان راز و جگلان استقرار دارد که متاسفانه بهدلیل نبود واحدهای فرآوری کانیهای برداشتی از آنها بهصورت خام از استان خارج میشود که امید است با راهاندازی واحدهای فرآوری علاوه بر جلوگیری از خامفروشی، ارزشافزوده مناسبی برای آن ایجاد شود. استقرار معادن مرمر در حومه شهرستان بجنورد به گفته نیکدل از ظرفیت بالایی برخوردار است که به همراه معادن مرمریت در شهرستان گرمه اشتغال و ارزشافزوده مناسبی را برای استان به همراه داشتهاند. استقرار معادن سنگآهن در جنوب استان نیز از دیگر مزیتهای خراسان شمالی در زمینه بهرهبرداری از کانیهای معدنی است که مطالعات اکتشافی آنها از سوی بخش خصوصی به انجام رسیده و در دست اقدام برای بهرهبرداری است.

پهنه معدنی جنوب خراسان شمالی به گفته رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت این استان ازجمله پهنههای است که با در نظر گرفتن موفقیتآمیز نبودن مزایدههای واگذاری، در رایزنی با وزارت صنعت، معدن و تجارت، مراحل مطالعات اکتشافی این پهنه به وسیله سازمان ملی زمینشناسی و اکتشافات معدنی درحال انجام است و با توجه به پیشرفتهای انجام شده و درصورت تکمیل میتوان عملیات استخراجی را در آن آغاز کرد. بهرهمندی از امکان عملیات ژئوفیزیک هوایی برای شناسایی ظرفیتهای معدنی از دیگر اقداماتی است که نیکدل به آن اشاره کرد و افزود: با مشخص شدن نتیجه بررسی اولیه شناسایی کانیهای موجود این اطلاعات برای اکتشافات تفصیلی و غیرتفصیلی در اختیار بخش خصوصی قرار داده خواهد شد تا با تکمیل روند شناسایی، اقدامات لازم در زمینه استخراج انجام گیرد. متاسفانه تاکنون اقدامات اساسی و بنیادی در زمینه شناسایی و بهرهبرداری از معادن خراسان شمالی انجام نشده است. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت این استان با تاکید بر این موضوع اظهار کرد: انتظار میرود با اختصاص اعتبارات و منابع مالی از محل ردیفهای ملی پیشبینی شده در برنامههای توسعه ۵ساله و با در نظر گرفتن محرومیت استان بهعنوان استان کمتر برخوردار، به اجرا گذاشتن، پیگیری و تکمیل مطالعات اکتشافی و اجرای پروژههای زیربنایی در حوزه معادن بهصورت ویژه انجام شود که بهطور حتم تحقق این امر میتواند روند برداشت معادن را با توجیه اقتصادی بیشتری همراه کند.

اجرایی نشدن این روند در خراسان شمالی مورد انتقاد نیکدل قرار گرفت و در اینباره تصریح کرد: متاسفانه اختصاص نیافتن منابع مالی برای تحقق برخی اقدامات اکتشافی و مطالعاتی در معادن استان باعث شده بهرهبرداری از این ظرفیتها مغفول بماند؛ ظرفیتهایی که اگر به آنها پرداخته شود میتوان به آنها بهعنوان بخشی که دارای شاخصه اقتصاد مقاومتی، ایجاد ارزشافزوده و اشتغال است، نگاه کرد.

خواستههای مردم خراسان شمالی از مسئولان کشور توجه ویژه به توانمندیهای استان به ویژه ظرفیتهای نهفته در معادن است که میتواند علاوه بر ایجاد اشتغال، ارزشافزوده بالایی ایجاد کند. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی این را گفت و ادامه داد: ایجاد بیش از ۲هزار فرصت شغلی در معادن استان هماکنون کمتر از ۳۰درصد ظرفیتهای موجود در آنها را تشکیل میدهد که در صورت تکمیل روند اکتشاف، بهرهبرداری، فرآوری و حمایتهای همهجانبه دولت، میتواند تا ۳برابر میزان کنونی قابل افزایش باشد. جذب سرمایهگذار داخلی و خارجی برای فعالیت در حوزه معادن از جمله فرآیندهایی است که نیکدل تاکید فراوانی بر آن انجام داشت و افزود: برای تحقق جذب سرمایهگذار در استان نخست باید قابلیتهای موجود شناسایی و در اختیار سرمایهگذاران قرار داده شود که تحقق این روند در دستور کار سازمان صنعت، معدن و تجارت قرار داده شده است. در این بین اختصاص مشوقهای مالیاتی برای مناطق کمتر برخوردار، ارائه تسهیلات ارزانقیمت، کم کردن سود تسهیلات بانکی در مناطق کمتر توسعهیافته، سرمایهگذاری و بهرهبرداری از واحدهای فرآوری از دیگر مقولههایی است که باید با همکاری سایر سازمانها و دستگاههای دولتی محقق شود. البته بهرهگیری ازحضور تشکلهای بخش خصوصی و فعال کردن انجمنهای تخصصی در بخش معدن از دیگر فعالیتهایی است که از سال گذشته در دستور کار سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قرار گرفته تا در کنار هماهنگی با سازمان حفاظت محیطزیست، سازمان نظام مهندسی معدن، سازمانها و دستگاهها مرتبط و اختصاص اعتبارات مورد نیاز، روند اکتشاف، بهرهبرداری و فرآوری کانیهای معدنی استان سرعت بیشتری به خود بگیرد.

همافزایی برای افزایش استخراج

معادن خراسان شمالی به گفته نایبرییس سازمان نظام مهندسی معدن این استان در گفتوگو با صمت حدود ۲میلیون تن ذخیره قطعی دارند که در صورت انجام عملیات اکتشافی و بهرهبرداری میتوانند رونق اقتصادی مناسبی را برای استان به همراه داشته باشند.

سنگ لاشه، مرمر، مرمریت، بوکسیت، آهن، مس، باریت، مارن، پوکه معدنی و سنگهای تزئینی از ظرفیتهای معدنی موجود در خراسان شمالی است که مهدی سجادی به آنها اشاره کرد و افزود: متاسفانه نبود واحدهای فرآوری در استان باعث شده بیشتر کانیهای استخراج شده به صورت خام از استان خارج و بهرهمندی از ارزشافزوده موجود در کانیهای معدنی در پایینترین حد ممکن قرار گیرد که در صورت بهرهبرداری از واحدهای فرآوری این مهم نصیب استان خواهد شد. نبود امکانات زیرساختی، نبود واحدهای فرآوری، فراهم نشدن شرایط لازم برای استخراج و حملونقل آسان مواد معدنی به واحدهای فرآوری باعث شده بیشتر معادن سنگهای تزئینی در خراسان شمالی روند تعطیلی را در پیش بگیرند که بهطور حتم ادامه این روند نمیتواند ارزشافزوده و اشتغال مناسبی را در استان ایجاد کند.

سجادی ادامه داد: خامفروشی، دور بودن از بازارهای مصرف و رکود در بازار از دیگر مشکلاتی است که روند تعطیلی معادن استان را تسریع کرده است. مشکلی که با احداث و راهاندازی صنایع فرآوری سنگ و کانیهای معدنی در استان میتواند برطرف شود و توان رقابتی آنها برای حضور در بازارهای هدف را افزایش دهد.حضور نداشتن سرمایهگذار در بخشهای مختلف سرمایهگذاری از مهمترین عواملی است که میتواند بهرهبرداری از یک توانمندی را در پایینترین حد ممکن قرار دهد. نایب رییس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان شمالی با ابراز تاسف از این روند، گفت: نبود مدیریت منسجم، وجود بروکراسیهای اداری، تسلط نداشتن به توانمندیهای معدنی، نبود اطلاعات کافی در زمینه ظرفیتهای معدنی برای ارائه به سرمایهگذار، وجود قوانین دستوپاگیر سرمایهگذاری، تامیناجتماعی، مالیات، محیطزیستی و... باعث شده جذب سرمایهگذار برای بهرهبرداری از معادن استان با مشکلات فراوانی روبهرو شود.

از دیدگاه سجادی، کم کردن بروکراسیهای اداری، انجام و تکمیل عملیاتهای اکتشافی و مطالعاتی معادن استان و ارائه آن به سرمایهگذاران، دریافت مالیات براساس نوع و میزان فعالیت در معادن، تنظیم دریافتی حقوق دولتی براساس میزان برداشت از معادن، همراهی سازمان حفاظت محیطزیست با سرمایهگذاران معدنی با در نظر گرفتن قوانین و... میتواند روند حضور سرمایهگذار و فعالان معدنی در استان را تسریع کند که تحقق این امر نیازمند همراهی و همافزایی تمام سازمانها و دستگاههای مختلف استان است.