برنامه گرینلند برای استخراج مواد معدنی نادر

شرکتهای معدنی تمرکز خود را بر گرینلند به عنوان منبعی از ذخایر نادر معدنی قرار دادهاند و در این زمینه چند پروژه در دست اجرا دارند. گرینلند ناحیه خودگردانی از دانمارک است که به جز چند نقطه محدود که محل سکونت اهالی آن است سایر مناطق این جزیره، یخزده و به طور کلی خالی از سکنه است. این سرزمین از نظر جغرافیایی در محیط قاره امریکای شمالی واقع شده، اما از نظر سیاسی و فرهنگی با اروپا به ویژه کشورهای نروژ و دانمارک مراوده بیشتری دارد. گرینلند تا حد زیادی به دانمارک وابسته بود و حالا میخواهد با تکیه بر این ذخایر در حال ظهور، استقلال خود را به طور کامل بهدست آورد.

البته ۹۵ درصد از نیازجهان به فلزات نادر را چین تامین میکند، این کشور استخراج این معادن را از سال ۱۹۸۶میلادی شروع کرده و حالا به طور تقریبی انحصار این صنعت را در اختیار دارد، اما با افزایش تقاضای جهانی برای این مواد در ابزاری مانند تلفنهای هوشمند و توربینهای بادی این دغدغه وجود دارد که تقاضا بر عرضه پیشی گیرد. آستانه این نیاز رسیدن به تقاضای ۴۰ هزار تن در سال است که فعلا تامین این میزان فلز نادر ممکن نیست. در نتیجه علاوه بر چین بازیگر دیگری دارد وارد عرصه تولید فلزات نادر میشود.

پروژههای عمده در گرینلند

یکی از بزرگترین پروژههای این کشور تنبریز نام دارد که بر استخراج دیسپروزیم متمرکز است. هر چند سایت این پروژه در نزدیکی یکی از شهرهای اصلی جنوب گرینلند قرار گرفته، مالکان پروژه میگویند این پروژهها کمترین تاثیر را بر محیطزیست محلی میگذارند. دیگر سایت معدنی عمده در گرینلند معدن کِوِنفیلد در شمال مجتمع ایلیموساک در جنوب گرینلند است که از سوی شرکت استرالیایی معادن و انرژی «جیامای» در حال اجراست، این شرکت از سال ۲۰۰۷میلادی شروع به اکتشاف در گرینلند کرد و متوجه شد دستکم ۱۵ فلز نادر در سایت کِوِنفیلد وجود دارند، فلزاتی از جمله تانتالیوم و زیرکونیوم که هر دوی آنها در برابر خوردگی بسیار مقاوم هستند و در آلیاژها به کار میروند. کارشناس زمینشناسی شرکت جیامای با بررسی سایت کونفیلد اعلام کرده که فلزات کمیاب آن ۲۵ درصد از نیاز بازار جهان را حتی برای نسلهای بعد تامین میکند.

همچنین سنگهای معدنی این سایت ضایعات خیلی کمی دارد. کوینفیلد ششمین معدن بزرگ اورانیوم دنیا هم به شمار میرود، بنابراین «جیامای» به دنبال دریافت مجوز برای استخراج اورانیوم در این سایت است. کونفیلد در دهه ۱۹۵۰میلادی از سوی دانشمندان کشف شد و اکتشافات گسترده آن در دهههای۶۰، ۷۰ و۸۰ میلادی و البته با پشتیبانی مالی از سوی دولت دانمارک و با تمرکز بر استخراج اورانیوم انجام شد. در سال ۲۰۰۷میلادی «جیامای» این سایت را مورد هدف قرار داد و موضع خود را به سمت استخراج منابع معدنی نادر تغییر داد با این باور که منابع معدنی نادر ارزش بیشتری برای استخراج دارند و اورانیوم میتواند محصول فرعی این معدن در کنار مواد معدنی نادر باشد. «جیامای» فعلا مجبور به استخراج اورانیوم است تا به نقطهای برسد که مطمئن شود استخراج فلزات گرانبها سودده بوده و از نظر امنیت سرمایهگذاری، امن است.

دولت دانمارک پیشتر با استخراج اورانیوم به دلیل مواد رادیواکتیو ناشی از آن برخورد سختگیرانهای داشت، اما از سال ۲۰۱۳میلادی ممنوعیت استخراج اورانیوم آشکارا برداشته شد. در هر حال «جیامای» تا سال ۲۰۱۸میلادی مجوزهای لازم را بهدست میآورد و حفاری را در سال ۲۰۲۰میلادی شروع میکند. به پیشبینی «جیامای» این سایت میتواند سالانه ۳ میلیون تن مواد معدنی نادر تولید میکند.

موانع موجود بر سر راه گرینلند

گرینلند در قرن ۱۹ میلادی مستعمره دانمارک بود، پس از جنگ جهانی دوم مستقل شده و در سال ۲۰۰۹میلادی خودمختاری خود را بهدست آورد، اما هنوز به شدت از نظر پشتیبانی مالی به دانمارک وابسته است و برای دستیابی به استقلال کامل به طرحهای اقتصادی قویتری نیاز دارد. نداشتن استقلال کامل اقتصادی یک مانع برای رشد معادن گرینلند است، مانع دیگر به حضور اجتنابناپذیر چین برمیگردد که به نظر نمیرسد بخواهد تسلط و نفوذ خود را در بازار کم کند و رقبای کوچکی مانند گرینلند فعلا نمیتوانند خود را با آن هماهنگ کنند.

با همه اینها کیم کایلسِن، نخستوزیر گرینلند و نگاه مثبتی به صنعت نوظهور منابع کمیاب در این کشور دارد و میگوید: این کشور با وجود قیمت پایین فعلی برخی مواد معدنی از جمله نفت و سنگآهن روی توسعه ثروت معدنی خود تمرکزخواهد کرد. براساس گزارشی که در ماه مه سال جاری میلادی از سوی سازمان تحقیقات بازار هند ارائه شده، بازار فلزات نادر بین سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸میلادی، ۱۳ درصد توسعه مییابد و اگر منابع این کشور آن قدر که ادعا میشود غنی باشد، گرینلند به خوبی میتواند نقش چشمگیری در جریان این توسعه بازی کند. در هر صورت این کشور برای اینکه به یک مدعی در بازار مواد معدنی کمیاب تبدیل شود و کنترل آن را بهدست بگیرد، مسیری طولانی در پیش دارد که در صورت طی شدن این مسیر میتواند آن را دستاویزی قرار دهد که به استقلال حقیقی برسد.