الگوی هندی جذب FDI به گردشگری

در این زمان است که کشورها با لحاظ کردن برخی موارد از سرمایهگذاری خارجی استفاده خواهند کرد. یکی از انواع سرمایههای خارجی، سرمایهگذاری مستقیم(FDI) است. این نوع سرمایهگذاری منافعی برای کشور میزبان دارد و در بسیاری از کشورهای در حال توسعه سیاستمداران از این اهرم برای تامین مالی بهره میگیرند.

ایران نیز پس از برجام تمرکز خود را بیش از پیش بر جذب سرمایههای خارجی گذاشته و در بخش گردشگری نیز استفاده از چنین مزیتی مطرح شده است. همایش بینالمللی سرمایهگذاری در صنعت گردشگری ایران که یکشنبه و دوشنبه در تهران برگزار شد، تلاشی برای جذب سرمایههای خارجی به بخش هتلداری و گردشگری کشورمان بود. اما ایران در این زمینه تقریبا نوپا است و نیاز دارد از تجارب دیگر کشورها بهرهگیرد؛ زیرا ممکن است برخی موانع بر سر راه سرمایهگذاریهای خارجی وجود داشته باشد یا قوانینی وجود داشته باشند که دست سرمایهگذار خارجی را در برخی موارد ببندد. از این رو بهره گرفتن از تجارب سایر کشورها و مرور مسیر آنها میتواند به مسوولان و فعالان گردشگری ایران نیز کمک کند. برای مثال هند که گردشگری در اقتصاد آن نقش مهمی ایفا میکند، توانسته سرمایههای خارجی را به طرق مختلف به گردشگری و هتلداری خود جلب کند. با این حال کارشناسان هنوز موانعی را در این راه شناسایی میکنند و بر این باورند که هند باید این موانع را رفع کند تا بتواند به جذب سرمایههای خارجی ادامه دهد.

نقش گردشگری در هند

گردشگری بخشی اساسی و مهم را در جذب ارزهای خارجی برای اقتصاد هند برعهده گرفته و مشارکت قابلتوجهی نیز در تولید ناخالص داخلی این کشور جنوب آسیا داشته است. مطابق آمارهای منتشر شده در گزارش سالانه 2014 شورای جهانی سفر و گردشگری، هر یک میلیون دلار مخارج انجام گرفته در بخش سفر و گردشگری، 3/ 1 میلیون دلار به تولید ناخالص داخلی این کشور افزوده است. این صنعت همچنین منجر به ارتقای سایر صنایع در هند شده و در بخشهای مختلف مانند اقامت، سفر و سرگرمی و تفریحات موجب افزایش اشتغال شده است. با توجه به آمار شورای جهانی سفر و گردشگری، صنعت گردشگری هند میتواند حدود 40 میلیون شغل را تا سال 2019 خلق کند. علاوهبر این، اهداف اقتصادی- اجتماعی که اقتصاد هند درصدد تحقق آنها در بلندمدت است، مردم این کشور را در سطح ملی یکپارچه میکنند.سرمایهگذاری مستقیم خارجی به عنوان عاملی کلیدی برای رشد اقتصادی و توسعه سریعتر با توجه به پتانسیل و ظرفیت بالقوه این کشور برای افزایش بهرهوری، خلق فرصتهای اشتغال، توسعه تسهیلات زیرساختها و توسعه رقابتپذیری داخلی در نظر گرفته شده است. دولت هند چند مورد اصلاحات مالی و فاینانس برای جذب سرمایهگذاران خارجی انجام داده است.

با توجه به اصلاحات انجام شده، سرمایهگذاری مستقیم خارجی نهتنها از نظر میزان، بلکه از نظر ساختاری نیز تاثیرات قابل ملاحظهای بر جای گذاشته است. بخش خدمات، ارتباطات از راه دور، نرمافزار رایانهای و هتل و گردشگری بخشهایی هستند که بیشترین سرمایهگذاری مستقیم خارجی را جذب میکنند. در سال 2015، صنعت هتل و گردشگری این کشور 28/ 3 درصد از کل سرمایهگذاری مستقیم خارجی ورودی را به خود اختصاص داده است. «رشد فراگیر برای همه» هدف انحصاری برنامهریزی اقتصاد در طول یک دهه گذشته در هند بوده است. در طرح دوازدهم نیز دولت این کشور نقش آنها را از قانونگذار به تسریعکننده توسعه گردشگری و رویکرد «گردشگری به سود فقرا» بازتعریف کرده است که میتواند منجر به کاهش فقر و رشد جامع و فراگیر شود. این رشد قصد دارد تمام بخشهای اقتصاد را دربربگیرد و شامل گروههای درآمدی کم و متوسط نیز میشود. علاوهبر این موارد، جنبه توزیعی با هدف کاهش نابرابری درآمدی نیز دارد.

دولت هند برای استفاده کامل از پتانسیلهای موجود این کشور، برخی اقدامات را در این زمینه انجام داده است. از جمله این اقدامات میتوان آغاز طرحهای مختلف و پروژههای کلان، ارائه خدمات به گردشگران، خلق درآمد کلان از طریق پروژههای سرمایهگذاری در زیرساختهای گردشگری، ساماندهی رویدادهای مربوط به گردشگری، ارتقای گردشگری روستایی و در نهایت صدور ویزا به محض ورود به خاک این کشور را نام برد. در کنار طرحهایی که بیان شد، دولت سرمایهگذاری خارجی 100 درصد را برای به روز کردن صنعت اقامت و صنایع مربوط به گردشگری مجاز دانسته است.

برندهای معتبر هند

هتل و گردشگری در میان 10 بخشی قرار دارد که در هند از سرمایهگذاری مستقیم خارجی بهره میبرند. با توجه به آمار منتشر شده از سوی سازمان سیاستهای صنعتی و توسعه، این بخش حدود 7هزار و441 میلیون دلار بین ژانویه سال 2000 تا اوت سال 2014 سرمایهگذاری مستقیم خارجی جذب کرده است. شرکتهای هتلسازی و اقامتی بینالمللی مختلف مانند گروه هتلهای هیلتون، آکور و اینترکنتیننتال طرحهای عمدهای را در هند اعلام کردهاند و انتظار میرود صنعت اقامت این کشور با 11/41 میلیارد دلار سرمایهگذاریهای درونمرزی در آینده نزدیک روبهرو شود. با توجه به نقش صنعت هتل و گردشگری در رشد فراگیر، این بخش به عنوان بخشی که اولویت بالایی برای سرمایهگذاری 100 درصد خارجی دارد، اعلام شده است. این سرمایهگذاری در ساخت هتلها و سایر پروژهها و عملیات مربوط به گردشگری مانند پروژههای توسعه فرودگاهها مجاز اعلام شده است. عبارت هتل که در بالا ذکر شده، شامل رستورانها، تفریحگاههای ساحلی و سایر مجتمعهای گردشگری میشود که اقامت یا تهیه غذا و تسهیلات مربوط به آنها را برای گردشگران فراهم میآورند.

دلایل سرمایهگذاری مستقیم خارجی در هند

اما علت سرمایهگذاری در گردشگری هند چیست؟ طبق آمار منتشر شده از سوی سازمان جهانی گردشگری، تا سال 2020 هند با تشویق رشد گردشگری در صنعت توریسم به عنوان کشور پیشتاز در آسیای جنوبی شناخته شده و حدود 8/9 میلیون نفر را در سال به خود جذب میکند. مخارج سرانه گردشگران درونمرزی در هند، رتبه سوم را در جهان به خود اختصاص داده است و از میانگین مخارج جهانی سرانه بیشتر است. از نظر جمعیتشناسی 65 درصد مردم این کشور کمتر از 35 سال دارند و تغییری در شیوه زندگی هندیهای جوان به وجود آمده است که منجر به افزایش چشمگیر گردشگری درونمرزی میشود. درآمدهای قابل تصرف در دستان طبقه متوسط نیز با توجه به رشد اقتصادی هند در حال افزایش است. همچنین به باور کارشناسان پدیدار شدن حوزههای جدید گردشگری مانند گردشگری اکولوژیک، توریسم فرهنگی، پزشکی، کشاورزی و ماجراجویانه نیز به این سرمایهگذاریها شتاب میبخشد، زیرا حوزههای سودآورتری در این کشور معرفی میکند. از سوی دیگر، در بخش هوایی سیاستهایی بهکار گرفته شدهاند که منجر به برقراری ارتباط بهتر بین کشورها میشود. افزایش تعداد آژانسهای مسافرتی آنلاین نیز گویای رونق توریسم در هند و افزایش سرمایهگذاری در این حوزه هستند.

چالشهای سرمایهگذاری مستقیم خارجی در هند

ساختار مالیاتی چندگانه در هند یکی از عوامل چالشبرانگیز در سرمایهگذاری مستقیم خارجی است. مالیات در هند یکی از بالاترین نرخهای موجود در میان تمام کشورهای آسیا و اقیانوسیه است. با توجه به این نوع ساختار مالیاتی، برخی هتلهای زنجیرهای بینالمللی در آغاز بهکار و راهانداختن کسب و کار مربوط به خود در هند تردید دارند. از سوی دیگر، هند با نرخ مالیات 34 درصدی برای شرکتها، جزو 20 کشور نخست جهان از نظر بالاترین نرخ مالیات شرکتی است. چنین ساختار مالیاتی موجب میشود هزینه گردشگری در این کشور بالا برود و این امر به نوبه خود دلیلی برای موقعیت رقابتپذیری نسبتا ضعیف هند است. از جمله سایر موارد چالشبرانگیز مالیات بر خدمات واسطههای مسافرتی، مانند تورگردانان و آژانسهای مسافرتی، فقدان جامعیت در سیاستهای مختلف و فراهم آوردن نیروی انسانی ماهر با توجه به تقاضای فزاینده در صنعت توریسم هند هستند.

برای جذب بیشتر سرمایهگذاری مستقیم خارجی در هند، دولت این کشور،این موارد را مد نظر قرار داده است: تسهیل در چارچوب قوانین کسب و کار؛ سادهسازی روندهای مالیاتستانی؛ اعلام گردشگری به عنوان صنعتی صادراتی که مزیتهایی برای اقتصاد کشور دارد؛ معافیتهای مالیاتی مربوط به درآمدهای ارزی خارجی؛ ایجاد همگرایی میان وزارتخانهها و سازمانهای مختلف مانند وزارت گردشگری، هواپیمایی، کشتیرانی، مقامات دولتی و سایر ارگانهای مربوطه؛ بهبود کیفیت جادهها و زیرساختهای گردشگری همچون هتلها، دستگاههای خودپرداز و تعداد تورگردانان؛ بهبود زیرساختهای سلامت و منابع انسانی؛ و در نهایت استفاده از پتانسیلهای کامل فرهنگی، کشاورزی و اکولوژی این کشور.