استانداردهای جدید سه‌گانه در تایرهای وارداتی

مجتبی خسروتاج، رییس سازمان توسعه تجارت این شرایط جدید را برای اجرا به مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه - گمرکات ایران اعلام کرده است اما اینکه اضافه شدن این استانداردها چه کمکی به سلامت جامعه میکند و این شاخصها از چه زمانی برای تولیدات داخل اجباری خواهد شد، محور گفتوگو با مصطفی تنها، عضو کمیته اجرایی صنعت تایر است که در ادامه میخوانید.

استانداردهای اضافه شده در صنعت تایر براساس کدام قانون (داخلی و خارجی) تدوین شده است؟

این مشخصهها مربوط به استانداردهای ۱۱۷ A اروپاست که در تمام کشورهای صنعتی نظیر امریکا، ژاپن، افریقای جنوبی و... اجباری شده و این امر در حال تشویق است تا تولیدکنندگان داخلی در آیندهای نزدیک در ساخت تایرها به این سمت حرکت کنند.

هنوز برای تولیدات داخل اجباری نشده است؟

خیر، تنها برای تایرهای وارداتی اجباری است اما برای تایرهای ساخت داخل حالت تشویقی خواهد داشت.

از چه زمان این استانداردها برای تایرهای ساخت داخل اجباری خواهد شد؟

پیشبینی برای یک سال آینده است زیرا پیش از شروع لازم است سرمایهگذاریهایی داشته باشیم.
دلیل اینکه این شاخصها برای تایرهای وارداتی اجباری شده جلوگیری از ورود تایرهای بیکیفیت است. تایرهایی که از اروپا و ژاپن وارد میشود بهطور الزام این استانداردها را دارند اما این قانون بیشتر برای تایرهای وارداتی چینی است تا تلقی آنها از ایران، کشوری درجه دوم نباشد و محصولات کمکیفیت و بیکیفیت وارداتی وارد بازار ایران نشوند.
انجمن نیز با هدف حمایت از سلامت و سرمایه مصرفکنندگان، این استانداردها را برای تایرهای وارداتی پیگیری کرد تا عزت و حق خریدار ایرانی محفوظ بماند و تایرهایی چینی مانند آنچه بهطور نمونه برای بلغارستان ارسال میشود به ایران نیز صادر شود.

موانع اجباری نشدن این استانداردها برای تولیدات داخل چیست؟ آیا مسائلی چون دانش فنی و زیرساختها مطرح است؟

مشکل در مواد اولیه است. امروز در کشور سرمایهگذاری زیادی برای مواد اولیه تایر از جمله در پتروشیمیها برای کائوچوی مصنوعی تایر انجام شده است که در صورت اجباری شدن این استانداردها در کارخانههای تایرسازی مواد اولیه پتروشیمیها برای ما قابلاستفاده نبوده و ناگزیر خواهیم بود کائوچوی مصنوعی مورد نیاز خود را از خارج وارد کنیم. بنابراین ضروری است فرصتی پیشبینی شود تا صنایع بالادستی مرتبط با لاستیک بتوانند خود را با این تغییرات همراه کنند. در این زمینه لازم است پتروشیمیهای داخلی بتوانند در تولیدات کائوچوی مصنوعی خود تغییراتی لحاظ کنند و پالایشگاهها نیز در تولید روغنهایی که دارند تجدیدنظر و بازنگری داشته باشند. به این ترتیب باید تغییرات اینچنینی در برخی صنایع کشور به وجوداید تا بتوانیم این قانون را برای تایرهای داخلی اجباری کنیم. در غیراین صورت ارزبری صنعت افزایش مییابد و اجباری کردن این شاخصها صرفه اقتصادی برای ساخت تایر در داخل نخواهد داشت. البته بحث دانش فنی نیز مطرح است اما مانع اصلی، تامین مواد اولیه این نوع استانداردهاست.

با توجه به توضیحهای ارائه شده این شاخصها به سایر استانداردها اضافه خواهد شد؟

بله، زیرا هر یک از آنها کارکرد خود را دارد. این استانداردها به استاندارد برچسبزنی تایر مشهور هستند که در اتحادیه اروپا پیشبینی شده زیرا هدف این است که در تمام اجزای خودرو تجدیدنظر شود و تا سال ۲۰۲۰م آلایندگی ناشی از خودرو به اندازه معینی برسد و تولید کربن و گازهای گلخانهای کاهش یابد. در نتیجه اضافه شدن این شاخصها به استانداردهای قبلی تایر در راستای اجرایی شدن این مسئله است.
همچنین با هدف کاهش نیافتن ایمنی خودرو و کیفیت تایر، خط ترمز در جاده خیس نیز تعریف شد. در واقع نویز لاستیک برعکس مقاومت غلتشی است که باعث کاهش یا افزایش مصرف سوخت میشود بنابراین برای کاهش نیافتن کنترل ایمنی، ترمز در جاده و خیایان خیس اضافه شد.

در گذشته استانداردها برای تایر چقدر بود؟

برای تایر یک استاندارد ملی تدوین شده که شاخصهای بسیار مختلفی را تحت کنترل قرار میدهد و تمام این موارد اضافه شده یک استاندارد است که ۳ شاخص مصرف سوخت، میزان ترمزگیری در جادههایخیس و لغزنده و نویز لاستیک در آن قرار دارد.

از شاخصهای قبلی میتوان به چه مواردی اشاره کرد؟

تعداد شاخصها زیاد است به طور نمونه مقاومت بدنه تایر، اندازه، حجم و ضخامت تایر دارای استانداردهای خاصی است. یا وقتی بیان میشود تایر آ۱۸۵/۶۵/۱۴؛ تعریف خاصی از استانداردهای یک مدل تایر است که مشخص میکند عرض این مدل باید به چه اندازه و دارای چه ضخامتی باشد بنابراین قطر، شعاع رینگ و اجزای مختلف آن دارای اندازههای معینی هستند و به این ترتیب هر استاندارد اندازه دقیق و معینی دارد.

آیا استانداردهای اضافه شده بر عمر و استهلاک لاستیک نیز تاثیر خواهد داشت؟

خیر، تاثیر خاصی روی عمر و مصرف تایرها ندارد و شاخصهای اضافه شده به استانداردهای پیشین برای کارآیی و کارآمد آنهاست. به طور نمونه صدای تایر باید زیر ۷۲ دسیبل باشد اما به زیاد و کم شدن عمر تایر ارتباطی ندارد.

منظور از نویز لاستیک و تاثیر آن بر خودرو چیست؟

بهطور کلی با توجه به اینکه امروز در شهرهای مدرن اتوبانها به خیابانها اضافه شدهاند، صدای بسیار زیادی ناشی از حرکت خودروها ایجاد میشود که این استانداردها کمک زیادی به کاهش آنها دارد.
 همانطور که اشاره شد این استانداردها تنها برای تایر نبوده بلکه برای تمام اجزای خودرو و قطعات دیگر نیز در حال اجباری شدن است تا به این ترتیب صدای تولید شده از اجزای مختلف خودرو و در نتیجه آلودگی صوتی، کاهش یابد.
البته سطح جادهها نیز در این امر مهم است زیرا اصطکاک تایر در سطح جاده تنها مربوط به این کالا نبوده و به جنس و کیفیت جاده نیز بستگی دارد. بنابراین مجموعه عواملی هستند که در کاهش و افزایش آلودگی صوتی شهرها تاثیرگذارند.

شاخص مصرف سوخت چیست و تا چه اندازه جنس تایر بر میزان مصرف سوخت تاثیر دارد؟

این تفاوت در حدود ۲درصد است به این معنی که مقاومت غلتشی تایر باید کاهش یابد ضمن اینکه همزمان چسبندگی آن – با استاندارد جدید- به سطح جاده افزایش یافته که این دو امر باید در جهت مخالف یکدیگر باشند.

آیا روند تولید تایرها با تغییر مدلهای خودرویی اعم از خودرو و موتورسیکلت یا دیگر وسایل ماشینی مانند کشاورزی تغییر میکند؟

یک تایر برای مدلهای مختلف مورداستفاده قرار میگیرد اما تغییرات فناوری در تایرها وجود دارد. نسل فناوری تایرهایی که امروز در خودروها استفاده میشوند با نسل تایرهایی که بهطور نمونه در سال ۱۳۴۰ استفاده میشد، متفاوت هستند. در نتیجه سطوح فناوری متحول میشود که این تغییرات به طور مداوم در حال رخ دادن است. بهطور نمونه وزن خودرو و سرعت آن با افزایش آپشنهای جدید در سالهای مختلف افزایش یافته و شتاب بیشتری دارند. زمانی در بهترین جادهها، خودروها نمیتوانستند از ۸۰ کیلومتر در ساعت بیشتر سرعت داشته باشند اما یک خودرو تا چند ثانیه از حالت سکون به شتاب یکصد کیلومتر در ساعت میرسد بنابراین مشخصههای تایر در این امر بسیار تاثیرگذار هستند زیرا باید مقاومت لازم را داشته باشد به همین دلیل نسل فناوری تایرها با گذشت زمان تغییر میکند. اما اینگونه نیست که با تغییر مدلی، تایر آن مورداستفاده مدل دیگری نباشد بلکه خودروهای مختلف میتوانند از تایرهای همسان استفاده کنند اما نه هر خودرو یا هر مدلی.
در واقع باید گفت لاستیک و تایر تغییر فناوریکی جداگانه خود را دارند.
بله، تایر صنعتی بسیار پیچیده است زیرا بین ۹۰ تا ۹۳ ماده با یکدیگر مخلوط میشوند تا لاستیک ساخته شود در نتیجه فناوری خاص خود را دارد. تایر تنها عنصری است که کل خودرو را با جاده مرتبط میکند و خودروسوار هر فرمان و خواستهای که داشته یا خودرو در آن طراحی شده باشد باید از طریق تایر اعمال کند و انجام شود. تایر پای خودرو است بنابراین همپای خودرو فناوری آن پیچیدهتر میشود و در بعضی مواقع حتی تغییرات فناوری آن از خودرو سرعت بیشتری خواهد داشت.