رتبه‌بندی بازارهای سرمایه‌گذاری

رتبهبندی بهاری از بازارهای سرمایهگذاری
اوراق مشارکت و بورس مثبت، طلا و ارز منفی
با افت 227 واحدی شاخص در نخستین روز معاملاتی تابستان، بازدهی بورس از ابتدای سال جاری به سطح صفر درصد رسید
 سرانجام بهار کمفروغ بورس 91 با ثبت بازدهی فوقالعاده ناچیز یک درصدی به پایان رسید.
اما روایت روزهای بد بورس تهران به کاهش بازدهی بورس به سطح یک درصد در بهار امسال ختم نمیشود؛ چراکه روز گذشته که مصادف بود با نخستین روز معاملاتی تابستان 91 شاخص بازار سهام با 227 واحد افت مواجه شد. بدین ترتیب بازدهی بورس از ابتدای سال جاری تاکنون به سطح یکدهم درصد یا به تعبیری واضحتر عدد صفر رسید.
در شرایط کنونی تنها 33 واحد دیگر برای افت شاخص بورس کافی است تا دماسنج بازار سهام به سطح آخرین عدد تجربه شده در پایان سال 90 یعنی 25 هزار و 905 واحد رسیده و بازدهی بازار سهام منفی شود.
یک متغیر نگرانکننده
بررسیها نشان میدهد که بورس تهران در 3 ماهه نخست امسال در متغیر مهمی همچون ارزش معاملات نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش 44 درصدی مواجه شده است.
به طوری که ارزش معاملات خرد و بلوک بهار 91 در حالی 3 هزار و 230 میلیارد تومان رقم خورده که این متغیر مهم و کلیدی بازار سهام در پایان بهار سال گذشته عدد 5 هزار و 802 میلیارد تومانی را نشان میداد.
افزون بر این، متوسط ارزش روزانه معاملات بورس تهران در 59 روز معاملاتی بهار 91، معادل 55 میلیارد تومان بوده، حال آنکه طی مدت مشابه سال قبل روزانه 80 میلیارد تومان سهم در بازار معامله میشد.
کاهش معنادار این متغیر مهم از آن جهت بااهمیت است که کاهش شدید گردش نقدینگی در بازار سهام را نشان میدهد.
در همین حال بررسی دیگر متغیر مهم بازار سهام نشان میدهد که در بهار 91، دفعات معامله در بورس با افت 26 درصدی مواجه شده است و در شرایطی که طی بهار سال گذشته یک میلیون و 334 هزار معامله در بورس صورت گرفته بود، امسال این عدد به 984 هزار دفعه رسیده است.
اما مقایسه ارزش بورس در پایان سال 90 و پایان خرداد 91 نشان میدهد که قیمت سهام 3/3 درصد در 3 ماه نخست سال جاری افت کرده و در همین حال بازده نقدی بورس به دلیل برگزاری مجامع شرکتها معادل 3/4 درصد بوده است. به این معنا که در بهار 91 سود تقسیم شده در مجامع به داد بازدهی بازار رسیده و بازدهی بورس تهران را یک درصد مثبت کرده است.
سود شیرین اوراق فاقد ریسک
اما بررسی دیگر بازارهای سرمایهگذاری فعال در ایران حاکی از صدرنشینی بازار اوراق مشارکت گواهی سپرده 20 درصدی بانکی در میان 5 بازار دیگر سرمایهگذاری است.
تا جایی که بازدهی بازار اوراق مشارکت بانکی (اوراقی که فاقد هرگونه ریسک هستند) در 3 ماهه اول سال معادل 5 درصد رقم خورده است.
حال آنکه شواهد موجود حاکی از رشد دستکم 20 درصدی میانگین قیمت مسکن در پایتخت است، هرچند به دلیل منتشر نشدن آمار رسمی نمیتوان اظهارنظر دقیقی در این خصوص داشت، اما بهطور تقریبی بازار مسکن در رشد قیمت و بازدهی بالاتر از بازار اوراق مشارکت است.
در این شرایط بورس تهران با ثبت یک درصد بازدهی سومین بازار مثبت در بهار امسال بوده است، حال آنکه بازارهای سکه، طلا و ارز یکپارچه بهاری قرمز را سپری کردهاند.
بررسیهای دنیای اقتصاد نشان میدهد که قیمت سکه تمام بهار آزادی از 770 هزار تومان ابتدای سال جاری در پایان خردادماه به 690 هزار تومان تنزل یافته و افتی 39/10 درصدی را نشان میدهد، کمی آن طرفتر هر گرم طلای 18 عیار ایرانی هم که در پایان سال 90 قیمت 76 هزار و 850 تومانی را تجربه میکرد، در پایان خردادماه امسال با افت 14/8 درصدی به 70 هزار و 594 تومان رسیده است.
آسمان دلار هم قرمز بود
اما آسمان بازار ارز هم در بهار امسال ابری و کمی تا قسمتی همراه با حاکم شدن ابرهای قرمز گزارش شده است، تا جایی که قیمت هزار و 885 تومانی دلار در پایان اسفند 90 با 1/3 درصد کاهش به هزار و 825 تومان در پایان خرداد 91 رسیده است هرچند که دیروز هم رشد قابل توجهی داشت.
حال آنکه قیمت هر اونس طلا هم در این دوره زمانی 3درصد افت را نشان میدهد و قیمت آن در پایان خرداد 91 به هزار و 610 دلار رسید.
همه این اتفاقات در شرایطی رخ میدهد که سکه بهار آزادی در بهار سال گذشته 1/16 درصد بازدهی مثبت را به ثبت رسانده بود و هر گرم طلای 18 عیار هم با رشد قیمتی معادل 29/18 درصدی در بهار سال 90 مواجه بود.
در حالی که دلار قبل از شروع پاییز و زمستان طوفانی سال 90 در بهار این سال، 64/8 درصد بازدهی به سرمایهگذاران داده بود و قیمت اونس جهانی طلا هم در بهار 91 تغییر قیمت مثبت 36/10 درصدی را روایت میکرد.
گروههای برتر بورس را بشناسید
در همین حال، محسن نظری تحلیلگر بازار سرمایه در تحلیلی که از وضعیت گروههای برتر بازار در بهار 91 در سایت بورس24 منتشر شده نوشته است: طی بهار 91 در حالی شاخص بورس بازدهی 1 درصدی را به ثبت رساند که شاهد بازدهی بالاتر بسیاری از گروهها به نسبت شاخص بودیم. در این مدت گروه حمل و نقل همچنان به دلیل رشد قمیت بالای سهم سنگین و لیدر این گروه یعنی کشتیرانی با بازدهی 6/48 درصدی بیشترین بازدهی بازار را طی 3 ماه گذشته به خود اختصاص داد. گروهی که شاهد ورود میهمانان جدیدی نظیر توکاریل به بازار نیز بود. همچنین گسترش بازار شرکتهای حمل نقلی و داخلی بودن فعالیت این شرکتها و مصونیت در مقابل تحریمها و نوسانات نرخ ارز از دیگر عوامل رشد و بازدهی سهام این گروه بودند.
به گفته وی، در مرحله بعدی و پله دوم بهترین بازدهی بهار 91 شاهد بازدهی 19 درصدی گروه سیمان بودیم، سیمانیهایی که مدتها با بیاقبالی بازار مواجه بودند، اما ناگهان زمزمههایی مبنی بر آزادسازی نرخ سیمان و ماهیت صادراتی بیشتر شرکتهای این گروه و تاثیرپذیری مثبت از رشد قیمت ارز باعث شد تا سیمانیها بارشد قیمتی خوبی مواجه شده و به عنوان دومین گروه پربازده بهار شناخته شوند.
نظری افزود: در نهایت اگر چه در این اواخر شاهد نزول قیمت نفت و محصولات پتروشیمی و به تبع آن افت قیمتی سهام این گروه بودیم، اما فروردین ماه چنان برای صنایع شیمیایی و پتروشیمی پربازده بوده که همچنان سهام این گروه و شاخص آنها با بازدهی 1/15 درصدی در سومین پله پربازدهترین سهام این گروه قرار گرفتند.
سهامداران زیان دیده
این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به گروههای کمبازده و منفی بازار در بهار 91 گفت: شاید همگان بدانند که قندیها بهار خزانی را پشت سر گذاشتند، بهاری که منجر به ریزش 5/32 درصدی ارزش شاخص این گروه شد و رقم زدن بازدهی منفی بسیار تلخی را در گروه قندی به همراه داشت. اما در پله دوم کمبازدهترین شاخصها شاخص کاشی و سرامیک با بازدهی منفی 6/20 درصدی قرار گرفت. کاشی و سرامیکیهایی که در زمستان سال 90 حسابی مورد هجوم سفتهبازان و برخی از سهامداران جدید قرار گرفته بودند، همین امر باعث رقم خوردن رشد حبابی و نسبتهای پی بر ای بسیار بالا در گروه کاشی و سرامیک شد و در نهایت پس از گذشت 3 ماه از سال 91 شاهد تخلیه حباب گروه کاشی و سرامیک بودیم.
وی گفت: تکسهم زغالسنگ نگین طبس در گروه زغالسنگ و افت قیمتی بسیار شدید این سهم به دلیل افت قیمتهای جهانی و شکل گیری جو منفی بر روی نمادهای معدنی در بازار باعث شد، تا این سهم به نیابت از گروه خود در پله سومین بازدهی منفی قرار بگیرد. اما رفتهرفته با پایان فصل بهار باید در انتظار گزارشهای 3 ماهه شرکتها باشیم؛ گزارشهایی که با توجه به رشد قیمت کالاها در بازارهای داخلی و افزایش شدید نرخ ارز احتمالا شاخصهای شرکتهای صادرکننده میتوانند با بازدهی خوبی همراه شوند، پس بررسی یک ماه آینده شاخصها شاید شرایط فعلی را تا حدود زیادی دگرگون سازد.
یک بهار واقعی در فرابورس
بازار فرابورس ایران سه ماهه اول سال جاری را با جابهجایی بیش از سه میلیارد و 243 میلیون برگه اوراق بهادار به ارزش هزار و 673 میلیارد تومان سپری کرد که حجم معاملات این بازار در مقایسه با دوره مشابه سال قبل از رشد 146 درصدی برخوردار بوده است، حال آنکه ارزش معاملات فرابورس برخلاف بورس تهران در بهار 91 نسبت به بهار 90 رشدی 7 درصدی را نشان میدهد.
در همین حال، بازار فرابورس در حالی فصل بهار را با معامله بیش از سه میلیارد برگه اوراق بهادار به پایان برد که بازار سوم فرابورس با جابهجایی یک میلیارد و 123 میلیون سهم بیشترین حجم معاملات را در خود جای داد.
در این مدت بازار دوم و اول فرابورس نیز هر کدام به ترتیب معامله 979 میلیون سهم و 736 میلیون سهم را به ثبت رساندند.
همچنین بازار پایه نیز در بهار سال جاری مبادله 398 میلیون سهم را شاهد بود.
این در حالی است که بازار ابزارهای نوین مالی بهرغم معاملات اندک خود در این دوره بیشترین ارزش معاملات را کسب کرد و حدود 37 درصد از ارزش کل معاملات بهاری فرابورسی از این بازار تامین شد.
در دوره مزبور ارزش معاملات بازار ابزارهای نوین مالی با جابهجایی 8/6 میلیون برگه به 639 میلیارد تومان رسید.
افزون بر این در سه ماهه نخست سال در بازار اول بیش از 735 میلیون سهم میان سهامداران جابهجا شد و ارزش کل معاملات این بازار به رقم 332 میلیارد تومان رسید که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با افت 67 درصدی مواجه شده است.
همچنین 57 میلیارد و 870 میلیون تومان از رقم مزبور مربوط به معاملات خردادماه این بازار بوده است.
ارزش معاملات بازار دوم فرابورس نیز در بهار سال جاری به بیش از 256 میلیارد تومان رسید که حدود 23 درصد از این رقم مربوط به معاملات ماه گذشته بوده است، به طوری که در خردادماه مبادله 284 میلیون سهم به ارزش 59 میلیارد تومان در سامانه معاملاتی این بازار به ثبت رسید.
بازار پایه نیز در خردادماه شاهد خرید و فروش 187 میلیون سهم به ارزش 40 میلیارد تومان بود، این در حالی است که ارزش معاملات بازار مزبور در سه ماهه نخست سال با 31 درصد رشد نسبت به دوره مشابه سال قبل به 78 میلیارد و 386 میلیون تومان رسیده است.
اما معاملات امتیاز تسهیلات بانک مسکن در این دوره نیز حاکی از رشد چشمگیر معاملات این بازار نسبت به دوره مشابه سال قبل است، به طوری که در بهار 91 دادوستد 3/1 میلیون امتیاز مسکن به ارزش 91 میلیارد تومان به ثبت رسیده است که 32 میلیارد تومان آن مربوط به معاملات خردادماه این اوراق بوده است.