وقتی فرانسوی‌ها می‌خواهند نه سیخ بسوزد نه کباب!

سال ۱۳۹۱ به دنبال تشدید تحریمها برخی خودروسازان خارجی ایران را ترک کردند که پر سر و صداترین آن توقف فعالیتهای پژو در ایران بود. در آن زمان اما رقیب هموطن این شرکت فرانسوی هیچگاه به طور رسمی ایران را ترک نکرد، اما نحوه حضورش در ایران نیز در نوع خود منحصر بهفرد و خاص بود.

رنو برخلاف پژو هیچگاه به طور رسمی از تعلیق فعالیتهایش در ایران سخن نگفت اما در عمل سطح فعالیتهای خود را به حداقل ممکن رساند و سعی کرد بهگونهای رفتار کند که به قول ایرانیها، نه سیخ بسوزد نه کباب! به این معنی که در ظاهر به حضور خود در ایران ادامه داد اما در عمل به تحریمها عمل کرد و کمترین فعالیت و تولید را در ایران داشت.

نتیجه چنین رویکردی افت شدید تیراژ تولید محصولات تحت برند رنو در ایران و متضرر شدن مصرفکنندگان ایرانی بود؛ بهگونهای که در برهههایی از سالهای تحریم، تولید تندر ۹۰ به عنوان شاخصترین محصول تولیدی رنو در ایران به حداقل ممکن کاهش یافت و همچنین تولید خودروی مگان نیز به طور کامل متوقف شد. در این زمینه براساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت تولید تندر ۹۰ در سال ۱۳۹۲ در ایران خودرو ۸۲.۲ درصد و در پارس خودرو ۶۶.۷ درصد به دلیل کاهش تحویل قطعات از رنوپارس به خودروسازان داخلی، کاهش یافت.

رنو با همین سیاست «نه سیخ بسوزد نه کباب» ایران را به طور رسمی ترک نکرد اما فعالیتهایش را به حداقل ممکن کاهش داد. سالهای تحریم در ایران را پشت سر گذاشت و حال با لغو تحریمها به دنبال کسب حداکثر امتیاز از بازار خودروی ایران است و اتفاقا از همان حضور نصفه و نیمه خود در زمان تحریم در ایران نیز به عنوان اهرمی برای اعلام وفاداری خود و کسب حداکثر امتیاز استفاده میکند.

در این زمینه چندی پیش پیمان کارگر - مدیرعامل رنوپارس و نماینده رنو در ایران، در پاسخ به اینکه چرا رنو برخلاف شرکتهایی همچون پژو و سیتروئن، در فضای پسابرجام هنوز قرارداد جدیدی با خودروسازان ایرانی منقعد نکرده است؟ اظهار کرد: «ما ۱۰ سال است که محصولاتمان را در ایران تولید میکنیم؛ ضمن اینکه مثل برخی شرکتها نبودیم که وقتی مشکلی پیش آمد از ایران فرار کردند! ما به دلیل اینکه در اینجا سرمایهگذاری کرده بودیم از ایران نرفتیم».

تاکید رنو بر ماندن در ایران و کنایه غیر مستقیم مقامات این شرکت به خروج پژو از ایران در زمان تحریمها در حالی است که این شرکت عملا در برهههایی از زمان در دوره تحریم فعالیتهای خود در ایران را به حداقل ممکن رساند و با تحریمها همراهی کرد. همچنین تاکید این شرکت بر سرمایهگذاری در ایران در حالی است که برخی فعالان صنعت خودرو معتقدند آنچه رنو در گذشته در ایران انجام داده سرمایهگذاری واقعی نبوده است. در این زمینه یکی از مسوولان صنعت خودروی ایران اظهار کرده است: «برخلاف برخی مطالب مطرح شده، رنو در ایران یک یورو نیز سرمایهگذاری نکرده است. اگر شرکتی آمد و در فرآیند تولید قطعاتی مانند گیربکس در صنعت قطعهسازی سرمایهگذاری کرد، میتوان اسمش را سرمایهگذاری مشترک گذاشت».

با لغو تحریمها رنو همچنان به سیاست کجدار و مریز خود در ایران ادامه میدهد که بارزترین آن نحوه مذاکره این شرکت فرانسوی با خودروسازان ایرانی برای گسترش همکاریها در فضای پسابرجام است. در این رابطه رنو با بررسی دقیق بازار خودروی ایران و کشف نقطه ضعف خودروسازان ایرانی در این بازار که همان نبود خودروهای ارزان و با کیفیت مناسب در سطح قیمتی کمتر از ۳۰ و ۲۵ میلیون تومان است، سعی دارد با استفاده از یکی از خودروهای ارزان قیمت خود به نام «کوئید» و ایجاد رقابت بین دو خودروساز بزرگ داخلی برای در اختیار گرفتن این خودرو حداکثر امتیازات را کسب کرده و در نهایت تولید این خودرو را به شرکتی که بیشترین امتیازات را داده است واگذار کند.

در کنار آن این شرکت فرانسوی اخیرا نیز تفاهمنامهای را با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) منعقد کرده تا به تولید مستقل محصولاتش در ایران نیز بپردازد. این موضوع سرنوشت خودروی کوئید در ایران را نیز جالبتر کرده و اگر این شرکت تصمیم بگیرد این خودرو را مستقل از ایران خودرو و سایپا در ایران تولید کند، زنگ خطر برای ایران خودرو و سایپا نواخته خواهد شد، زیرا این دو شرکت احتمالا نخواهند توانست از نظر قیمت و کیفیت محصولی را عرضه کنند که قابل رقابت با کوئید تولیدی در رنو باشد.

همین احتمالات باعث شده اخیرا مطالبی در زمینه مخالفت ایران خودرو و سایپا با تولید مستقل خودروی کوئید در ایران در فضای مجازی منتشر شود. طبق این مطالب ایران خودرو و سایپا مخالفت تولید مستقل خودروی ارزان قیمت رنو در ایران هستند، زیرا این شرکتها امکان رقابت با این خودرو را نداشته و نگران از دست دادن بازار خودروهای با قیمت پایین در ایران هستند.

در هر حال رنو تاکنون هوشمندانه در فضای اقتصادی ایران عمل کرده و به نظر میرسد که به هدف اصلی خود که تولید مستقل در ایران بوده نیز دست یافته است. در چنین شرایطی نکته قابل توجه در سیاست رفتاری رنو در ایران، انتخاب پیمان کارگر به عنوان یکی از مدیران ایرانیالاصل این شرکت فرانسوی به عنوان نماینده این شرکت در ایران است؛ فردی که به خوبی با فرهنگ ایران آشنا بوده و سعی میکند چهرهای جذاب و البته پر هیاهو از رنو در میان فعالان صنعت خودروی ایران ارائه کند؛ چهره جذابی که اقداماتی همچون تعلیق غیر رسمی و کاهش تولید تا مرز توقف در زمان تحریمها در پشت آن پنهان شده و به چشم نمیآید.