در معدن و صنایع معدنی رتبه نخست منطقه را داریم

از سال ۱۳۹۳ و در دوره مدیریت فعلی ایمیدرو در دولت تدبیر و امید سیاستهای تامین و توسعه فناوریهای مورد نیاز در بخش معدن و صنایع معدنی کشور مورد بررسی قرار گرفت و در چارچوب استراتژی ایمیدرو که در اواخر سال ۹۲ در دوره مدیریت دکتر کرباسیان بازنگری و روزآمد شد، ماموریتهای جدیدی در حوزه تامین و توسعه فناوری تعریف شد. در همین چارچوب، حوزه آموزش سازمان و حوزه پژوهش و توسعه فناوری در قالب یک مدیریت تجمیع و ماموریتها و وظایف آن دنبال شد. وی در ادامه توضیح داد: ایمیدرو درواقع یک سازمان آموزشی و پژوهشی نیست بنابراین نگاه ما به آموزش با رویکرد دانش فنی و فناوری است؛. یعنی آموزش ابزار آشنایی با تحولات حوزه فناوری و آخرین دستاوردهای توسعه فناوری در جهان است.

به همین دلیل کشورهای فعال در زمینه خلق و توسعه معدن و صنایع معدنی در کانون توجه ایمیدرو قرار گرفته است، اتفاق خوبی که در این بین رخ داد بهبود روابط بینالمللی کشور با جهان بود که با این رویکردی که ما در سازمان دنبال میکنیم در کنار هم قرار گرفت و به دنبال توافقات به عمل آمده با کشورهای ۱+۵ و اجرایی شدن برجام امکان توسعه تعاملات بخشهای مختلف اقتصاد ایران به ویژه بخش معدن و صنایع معدنی با کشورهای صاحب فناوری و پیشرو معدنی در دنیا فراهم شد، یعنی در شرایط جدید ما علاوه بر نگاه به شرق امکان توجه به غرب را هم در این حوزه پیدا کردیم، البته این بهبود روابط به نسبت شرایط تحریم رخ داده و هنوز هم ظرفیتهای بسیار زیادی برای همکاری وجود دارد. متاسفانه شاید بزرگترین آسیبی که تحریم به کشور ما وارد کرد تضعیف روابط و تعاملات منابع انسانی ایران با کشورهای پیشرو بوده که منجر به مهاجرت نخبگان شد و آسیب جدی به حوزه منابع انسانی کشور وارد کرده است.

وی افزود: بنابراین درحالحاضر وظیفهای که داریم و آن را دنبال میکنیم، پر کردن شکاف حوزه دانش فنی است. اگر قرار است اقتصاد ایران از مرحله اتکا به منابع طبیعی، وارد مرحله نوآوری شود که همینگذار اتفاق بسیار مثبتی در اقتصاد ایران تلقی میشود، به منابع انسانی توسعهیافته و بکارگیری آخرین فناوریها و دانش فنی در همه حوزهها نیاز دارد. وظیفه ما هم توسعه و تسهیل روابط و تعاملات با مراکز خلق و توسعه دانش فنی است. این ارتباط میتواند با افراد حقیقی، دانشگاهها، مراکز پژوهشی بینالمللی و نهادهای تابع سازمان ملل شکل بگیرد. در همین چارچوب ایمیدرو از سال ۹۳ نخستین دوره را با دعوت از مدرسان خارجی در این سازمان برگزار کرد.

سیاسیراد درباره حضور مدرسان خارج در این دورهها افزود: مدرسان این دورهها میتوانند ایرانیهای مقیم خارج از کشور باشند یا مدرسهای غیرایرانی. ترجیح ما بر این است که ایرانیهای مقیم خارج از ایران را دعوت کنیم چون معتقدیم آنچه به نفع منافع ملی است، برعکس شدن روند مهاجرت نخبگان است و ما به سمت نخبگان ایرانی مقیم خارج از کشور میرویم که یا علاقهمند شوند به ایران بازگردند یا اینکه هر چند در خارج از ایران نیستند اما ارتباطشان را با ایران تقویت و آن نقشی که از آنها انتظار میرود را ایفا کنند و این اتفاق به نفع همه بخشهای اقتصادی کشور است. ما موفق شدیم در سال ۹۴، ۷ دوره آموزشی با دعوت از مدرسان خارجی داشته باشیم و برای سال ۹۵ هم ۱۰ دوره را پیشبینی کردهایم که کیفیت این دورهها از نظر مدرسانی که به ایران دعوت میشوند به طور محسوسی بالا رفته است.

تمرکز ما هم فقط بر آموزشهای مرتبط با اکتشافات معدنی نیست هر چند توسعه اکتشافات معدنی در ایران موتور توسعه کل بخش معدن و صنایع معدنی وابسته به منابع و ذخایر معدنی است. بنابراین ما با نگاه به نیازهای آینده صنایع معدنی کشور نیازمند تامین سرمایهگذاری در حوزه اکتشاف هستیم و باید بتوانیم به میزانی که معادنمان دچار تهیشدگی و اتمام ذخایرشان میشوند، منابع و ذخایر جدید را شناسایی و جایگزین کنیم. مدیر آموزش و پژوهش و فناوری ایمیدرو در ادامه گفت: برای اینکه بتوانیم هم صنایع داخلی خود را پشتیبانی کنیم و هم فرآوردههای ناشی از فرآوری محصولات را در آنجا که ضرورت دارد صادر کنیم، علاوه بر سرمایهگذاری در بخشهای سختافزاری مورد نیاز در توسعه اکتشافات باید در بخشهای نرمافزاری به ویژه توانمندسازی منابع انسانی در حوزه اکتشاف هم در سطح مدیریت پروژههای اکتشافی و هم در سطح اجرای عملیات اکتشاف در پروژهها برنامهریزی و عمل کنیم.

بهترین روش توانمندسازی آموزشهای کوتاهمدت مهارتی و آموزشهای بلندمدت تخصصی است. البته تنها راه توانمندسازی منابعانسانی آموزشهای مستقیم نیست. بازدید از نمایشگاهها، شرکت در همایشها و سمپوزیومهای علمی و فنی و ایجاد مراکز مشاوره فنی هم مکمل آموزش تئوری است، همچنین فقط برگزاری دوره آموزشی اهداف ما را تامین نخواهد کرد، بلکه باید این دورهها بتواند منجر به توسعه یادگیری و تغییر رفتار شود و آموختههای دوره آموزشی تبدیل به دخالت در فرآیندهای اجرایی و عملیاتی در سطح بنگاهها و در پروژههای عملیاتی شود، یعنی اثربخشی اجرای این دورهها مهمتر از برگزاری آنهاست که ما برای اثربخشی آنها نیز سازوکارهایی مانند تهیه فرمهای نظرسنجی از شرکتکنندگان در دورهها را ترتیب دادهایم.

سیاسیراد در ادامه به ضعف و کمبود نیروی انسانی توانمند در کشور پرداخت و گفت: مهمترین مشکل ما در حوزه اقتصاد ایران ضعف منابع انسانی تواناست. چه در بخش مدیریت اقتصاد و چه در بخشهای عملیاتی و مهندسی. ما باید به سرعت بتوانیم منابع انسانی فعال در زمینه فعالیتهای اقتصادی کشور را به سطح مطلوب و تراز شناخته شده بینالمللی ارتقا دهیم. آموزشهای دانشگاهی هم در این زمینه کافی نیست و هم مشکلات خاص خود را دارد. متاسفانه در ایران روی آموزشهای غیررسمی هم سرمایهگذاری کافی نشده است. ما به عنوان یک سازمان حاکمیتی و توسعهای تمرکز خود را بر توسعه آموزشهای غیررسمی مهارتی و تخصصی برای همه سطوح درگیر در فعالیتهای معدنی منطعف کردهایم.

این سطوح شامل صاحبان بنگاهها، مدیران بنگاهها، سطح بالاتر از کارشناسی، تکنسینها و کارگرها میشود. در همین زمینه ایمیدرو سال گذشته و امسال آموزش کارگران بخش خصوصی کشور را با تاکید بر ایمنی کار ترتیب داده، چون نیروی کار و سرمایه انسانی اصلیترین دارایی و سرمایه بنگاههای اقتصادی است. بنابراین ما در قراردادی با سازمان آموزشهای فنی و حرفهای کشور کارگران معادن بخش خصوصی را در یک برنامه آموزش ایمنی کار و با نظارت سازمان نظام مهندسی معدن ایران آموزش دادیم. همچنین از طریق سازمان نظام مهندسی معدن در حال آموزش مهندسان و ردههای بالاتر در ۳۱ استان کشور هستیم. سیاسیراد در ادامه در زمینه استفاده از فرصتها و ظرفیتهای بینالمللی در حوزه آموزشهای معدنی گفت: در این باره چند مسیر را باید طی کنیم. مسیر نخست بحث اعزام دانشپذیر به خارج است؛ در این زمینه افرادی را برای استفاده از بورس تحصیلات تکمیلی در مقاطع ارشد و دکترا در ژاپن که جایکا در اختیار ما گذاشته، معرفی کردیم که به دلیل بروکراسی موجود و بازدارنده هنوز موفق به استفاده از این بورس تحصیلات نشدهایم؛ همچنین در حال طراحی دورههای تخصصی آموزش بلندمدت در خارج از کشور هستیم که منابع مالی آن از بخش آموزش ایمیدرو تامین میشود.

در دورههای آموزش مهارتی کوتاهمدت، که ضرورت دارد صورتهای تئوری و عملی با هم برگزار شود و امکان آموزشهای عملی در ایران وجود ندارد به دنبال اعزام دانشپذیر به خارج از کشورهستیم. وی در ادامه به تمایل همکاری بخش آموزش ایمیدرو با بخش خصوصی کشور پرداخت و افزود: تلاش داریم دورههایی را که با حضور مدرسان خارجی انجام میشود، با کمک بخش خصوصی ارائه دهیم. همین دوره بینالمللی مدلهای زمینشناسی و اکتشافی تیپهای کانهزایی را هم با همکاری شرکت سامانه کانسار زمین برگزار کردیم که در سالهای آینده ادامه خواهد داشت. با اتحادیه حفاران غیرنفتی هم یک دوره آموزشی حفاری و اکتشاف را برنامهریزی کردیم با دعوت از مدرسان خارجی که در آبان سال جاری برگزار خواهد شد. از همین جا آمادگی خود را اعلام میکنیم که با هر مجموعه خصوصی که علاقهمند باشد دورههای آموزشی مشترکی را با ایمیدرو برگزار کند، به شرط رعایت استانداردهای کیفی مورد نظر، حاضر به همکاری هستیم و میتوانیم این دورهها را به شکل مشترک برگزار و امکان اجرای آنها را در معادن تابع خود فراهم کنیم. در جریان این همکاری از امکانات پشتیبانی و لجستیکی ایمیدرو استفاده و آن بخش از منابع مالی مورد نیاز را هم که مرتبط با ایمیدرو است، تامین میکنیم.

مدیر آموزش ایمیدرو در ادامه گفتوگوی خود از ارائه خدمات آموزشی این سازمان به کشورهای خارجی خبر داد و گفت: اتفاق خوب دیگری هم که به دلیل تغییر فضا و شرایط سیاسی داخلی و بینالمللی کشور رخ داده، ارائه خدمات آموزشی به کشورهای خارجی است؛ یعنی ما نه تنها درحالحاضر از خدمات آموزشی برونمرزی استفاده میکنیم، بلکه ارائه خدمات آموزشی به برخی کشورهای افریقایی و کشور افغانستان را فعال کردهایم. برای نمونه در ۲ سال گذشته یعنی سالهای ۹۳ و ۹۴ دوره آموزش معدن کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی یا اِکو را در مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران برگزار کردیم.

آخرین دورهای هم که چندی پیش در این زمینه برگزار شد، دوره کارآموزی مهندسان افغانستان در ایمیدرو بوده است. حامی مالی این دوره آموزشی یکی از موسسات آموزشی وابسته به دولت آلمان است و آنها هزینه آموزش مهندسان افغان را در ایران تامین میکنند. این اتفاق در طول سالهای فعالیت ایمیدرو بیسابقه بوده است. سیاسیراد در پایان گفتوگوی خود با خبرنگار صمت در حاشیه سومین روز از دوره یک هفتهای آموزش مدلهای زمینشناسی گفت: براساس الزامات سند چشمانداز در ۱۴۰۴ مقرر شده ایران کشور نخست اقتصادی منطقه باشد که البته در زمینه معدن و صنایع معدنی به طور حتم ایران کشور نخست منطقه است و در زمینههای دیگر صنعتی نیز انتظار میرود این اتفاق رخ دهد.