وزن‌کشی بوئینگ و ایرباس در منطقه

بنا به گزارش روزنامه دیلی میل، در پی تاخیر شرکت ایرباس در تحویل محصولاتش، روز جمعه گذشته، شرکت هواپیمایی قطر ایرویز اعلام کرد که قرارداد بزرگی را به ارزش کلی 18/6 میلیارد دلار با شرکت بوئینگ منعقد کرده است که شامل 6/9 میلیارد دلار سفارش برای هواپیماهای باریکپیکر و 11/7 میلیارد دلار هواپیماهای پهنپیکر است.

بر اساس این قرارداد، در بخش هواپیماهای پهن پیکر، قطر 30 فروند بوئینگ 787 اس نسل جدید و 10 فروند بوئینگ 777 اس را خریداری میکند. در بخش هواپیماهای باریک پیکر، قطر ایرویز نامه سفارش خرید 60 فروند هواپیمای بوئینگ 737 را امضا کرده است. قرارداد سفارش هواپیماهای 737 اس در پی آن امضا میشود که در اوایل سال میلادی جاری، اکبر الباکر مدیر عامل قطر ایرویز انتقادهایی را به شرکت هواپیماسازی فرانسوی ایرباس بهخاطر تاخیر در تحویل هواپیماهای باریک پیکر ای320نئو وارد کرد، تاخیری که علت آن مشکل در موتور این هواپیماها عنوان شده بود. الباکر روز جمعه گفت که این سفارش برای پاسخگویی به تقاضای روزافزون برای رشد سفرهای هوایی صورت گرفته است.

الباکر اعلام کرده است که قرارداد با بوئینگ ارتباطی نیز با تاخیرهای ایرباس دارد. وی گفت: بوئینگ قبل از هر کس دیگری شروع به ساختوساز هواپیما در دنیا کرده است. آنها بهترین هواپیماها را میسازند و رقبای بوئینگ از اینکه من چنین چیزی را میگویم ممکن است ناراحت شوند.الباکر در عین حال اعلام کرد که شرکتش، همکاری با ایرباس را ادامه میدهد و منتظر زمانی میماند که این شرکت بتواند هواپیماها را تحویل دهد. وی به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: ما نمیخواهیم انگشت اشاره به سمت ایرباس بگیریم یا تلاش کنیم این شرکت هواپیماسازی را شرمنده کنیم. ما روابط نزدیکی با ایرباس داریم و به تداوم قرارداد خود متعهد میمانیم. وی افزود: «تصمیم ما برای خرید هواپیما از بوئینگ برای ماموریتهای خاصی صورت میگیرد که امروز هواپیمای ایرباس قادر به انجام آن نیست؛ اما در هر صورت همه تعهدات خود به ایرباس را حفظ میکنیم.» قرارداد برای خرید هواپیماهای ۷۳۷ اولین قرارداد در طول ۱۵ سال گذشته است که بر اساس آن قطر ایرویز هواپیماهای باریک را برای خطوط هوایی خود خریداری میکند.

الباکر در ماه آوریل سال جاری میلادی ایرباس را تهدید کرده بود که قرارداد خود را به دلیل مشکلات ایجادشده برای موتور این هواپیماها و همچنین دیگر سختیهای موجود در سر راه اجرایی کردن این قرارداد، لغو خواهد کرد. او تاخیر ایرباس را غیر قابل قبول دانست و عنوان کرد که ما به دنبال برنامه بعدی خود میرویم. قطر ایرویز خرید یکی از هواپیماهای ایرباس را در همین راستا لغو کرد. با این حال بوئینگ نیز هنوز بازه زمانی برای تحویل هواپیماها اعلام نکرده است.

مشکلات ایرباس

در شرایطی که ایرباس دلیل تاخیر در تحویل سفارشهای قطر را نقص در موتور هواپیماهای ای320 نئو عنوان کرده است، گزارشهای دیگری نیز از مشکلات فنی دیگر در برخی محصولات این شرکت حکایت دارند. بهعنوان مثال خبرگزاری رویترز از وجود مشکل در سیستم هیدرولیک هواپیماهای ای320 نئو نوشته است. علاوه بر این نشریه فوربس از دور جدید بازرسیها در این شرکت برای بررسی وجود فساد مالی در آن خبر داده است. همچنین پایگاه خبری دیفنس نیوز از وجود مشکلاتی در گیربکس هواپیماهای نظامی ای 400 ام شرکت ایرباس نوشته است، رویدادی که به افت شدید سود این شرکت انجامید. بهنظر میرسد ایرباس این روزها با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم میکند.

کارنامه دو شرکت

براساس آنچه آمارها نشان میدهند، از سال 2004 تا 2014، شرکت ایرباس 8933 سفارش دریافت کرد و 4824 فروند هواپیما تحویل داد، در حالی که بوئینگ 8428 سفارش دریافت کرد و 4458 فروند هواپیما تحویل داد. شاید بتوان با توجه به این ارقام، در کل شرکت بوئینگ را شرکتی خوشقولتر از ایرباس دانست هرچند که در مجموع هر دوی این شرکتها تاخیرهای زیادی در تحویل سفارشهای خود دارند. به دلیل رقابت شدید بین این دو شرکت، هر یک از این دو مدام دیگری را به دریافت کمکهای غیرعادلانه از دولت خود متهم میکند.

ایرباس به تازگی مدعی شده است که در حال حاضر 57 درصد از کل بازار را به لحاظ تعداد سفارشها در دست دارد چون در سال 2015 بالغ بر 1036 فروند هواپیما سفارش گرفته است و این میتواند تضمینی باشد برای تداوم تولیدات شرکت طی یک دهه آینده. این در شرایطی است که رقیب آمریکایی آن یعنی بوئینگ، تعداد هواپیماهای پهنپیکر بیشتری فروخته است و علاوه بر آن در مجموع تعداد بیشتری هواپیما در سال 2015 تحویل داده است. طی سال 2015 بوئینگ در مجموع 762 هواپیما به ارزش کل 125 میلیارد دلار تحویل داده در حالی که ایرباس 635 فروند هواپیما به ارزش کل 91/6 میلیارد دلار تحویل داده است. هر دو شرکت اما در سال 2015 با افت شدید سفارشها مواجه شدند، چون تقاضا در بازار هوافضای جهان پس از یک دوره رونق، کاهش یافته بود.

تجدید نظر قطر پس از اقدامات ایران

تصمیم جدید قطر پس از آن صورت میگیرد که ایران نوسازی ناوگان هوایی خود در پسابرجام را بهطور جدی پیگیری کرد و در این راستا همزمان با سفر حسن روحانی به فرانسه در زمستان سال گذشته، تفاهمنامهای با ایرباس فرانسه به امضا رسید. بر اساس آنچه در این تفاهمنامه آمده است، 118 فروند هواپیما از این شرکت هواپیمایی مطرح جهان از سوی ایران ایر قرار بود خریداری شود. بر اساس این تفاهمنامه از مجموع ۱۱۸ فروند هواپیما، ۴۵ فروند ایرباس ۳۲۰، ۴۵ فروند ایرباس از سری ۳۳۰ و ۱۶ فروند ایرباس ۳۵۰ و همچنین ۱۲فروند ایرباس ۳۸۰ بود. با این حال مقامات مسوول در ایران اواخر شهریور ماه امسال اعلام کردند که ایران از خرید 6 فروند از هواپیماهای سفارشی به ایرباس که مدل A380 است، صرف نظر کرده است و لیست خرید از این شرکت هواپیمایی را تغییر داده است. برخی علت اصلی این موضوع را مطابقت نداشتن نوع هواپیماها از لحاظ فنی با درخواست ایران مطرح کردند. علاوه بر تفاهمنامه ایران با ایرباس فرانسه، ایران برای خرید 109 فروند هواپیمای کوچک و بزرگ به ارزش 20/37 میلیارد دلار با بوئینگ به توافق رسیده است. ارزش این توافق بر اساس لیست قیمتی است که هم بهصورت فروش مستقیم و هم بهصورت اجاره است. این توافق شامل خرید 80 فروند هواپیمای بوئینگ و اجاره 29 هواپیما با قابلیت پشتیبانی این شرکت است.

از این ۸۰ هواپیما، ۳۴ جت پهنپیکر است که ۱۵ فروند آن مدل ER ۳۰۰-۷۷۷ و 15 فروند دیگر نیز مدل ۹-۷۷۷ و چهار فروند هم مدل ۸-۷۴۷ است. همچنین ۴۶ فروند باقیمانده نیز جتهای باریکپیکر را تشکیل میدهد که ۴۰ فروند آن مدل جدید MAX ۷۳۷ و ۶ فروند آن مدل NG ۷۳۷ است. در همین حال، شرکت بوئینگ ترتیبات لازم را برای ایرانایر فراهم میکند تا ۲۹ فروند هواپیمای مدل NG ۷۳۷ را از طریق اجاره تهیه کند. مقامات مسوول در ایران پیشبینی میکنند مذاکره ایران با بوئینگ زودتر به نتیجه برسد و هواپیماهای ساخت این شرکت، زودتر از ایرباس فرانسه تحویل ایران ایر شود.