شناخت نشانه‌های زبان بدن برای ارتباط موثرتر

به منشا اختلاف بین آنچه میشنوید یا میگویید با آنچه استنباط میشود، ارتباط غیرکلامی یا زبان بدن اطلاق میشود. با بالا بردن شناخت خود از علائم و نشانههای زبان بدن، نه تنها اطرافیان خود را بهتر درک خواهید کرد بلکه ارتباط بهتری با آنان خواهید داشت. گاهی حرکات، رفتارها یا تغییرات در چهره که میتواند ظریف و نامحسوس یا بسیار مشهود باشد، مبین آن چیزی است که در ذهن ما میچرخد. بنابراین در جهت ارتباط موثرتر، باید آگاهی خود را نسبت به این موضوعات ارتقا بخشید. در این مقاله به برخی از نشانههای زبان بدن اشاره شده است.

تاثیر اولیه و اعتماد به نفس: اولین باری که همکار جدید خود را دیدید یا آخرین باری که به یک سخنرانی گوش دادید را به یاد آورید. این رویدادها چه تاثیری بر شما گذاشت؟ آیا طرف مقابلتان اعتماد به نفس داشت؟ علاقهای به ایجاد ارتباط با او داشتید؟ آیا توانست شما را در مورد موضوع مورد بحث متقاعد کند؟ آیا محکم گام بر میداشت و تماس چشمی برقرار میکرد یا اینکه حرکاتش نشاندهنده سستی و پریشانی بود؟  در یک تعامل اجتماعی و تجاری نه تنها به موارد فوق، بلکه باید به مواردی چون حالات صورت، حرکات و نحوه استقرار بدن نیز دقت کرد. با مطالعه برخی از نشانهها، میتوان تا حد زیادی به میزان اعتماد به نفس طرف مقابل پی برد. نوعا این علائم و اشارات شامل این موارد است:

• حالت ایستادن: راست ایستادن و شانهها به عقب تمایل داشته باشند.

• تماس چشمی: چشمها ثابت و خندهای بر صورت باشد.

• حالتهای دستان و بازوها: حرکات آنها تحت کنترل و حساب شده باشد.

• نحوه صحبت کردن: آرام و شمرده سخن بگویند.

• آوای صدا: متوسط باشد.

جلسات مهم و حالت تدافعی حضار: در دنیای آرمانی، وقتی یک نفر صحبت میکند، همه با رویی گشوده و با صبر و حوصله به سخنانش گوش میدهند و این گونه مذاکرات و جلسات به خوبی خاتمه مییابد. اما در دنیای واقعی مساله جور دیگری است. در بسیاری از مواقع، طرفین مذاکره به یکدیگر توجهی ندارند. برخی از نشانههایی که نشان میدهد طرف مقابلتان توجهی به حرفهای شما ندارد یا اینکه در قبال سخنان شما حالت تدافعی به خود گرفته است به شرح زیر است: دستان و بازوان در کنار بدن جمع میشود؛ چهره در هم میرود؛ طرف مقابل دست به سینه میشود؛ چشمان بسته یا مغموم میشود. هنگام مشاهده این علائم، موضوع یا حالت سخنرانی خود را عوض کنید تا شنونده از فشار صحبتهای شما خارج شده و از حالت تدافعی در آید. زمانی که شما شنونده هستید و در قبال سخنان، حالت تدافعی به خود گرفتهاید، به حالات بدن خود توجه کنید. اگر حالات شما مانند آنچه مطالب فوق بود، حالات خود را تغییر دهید تا بهتر بتوانید به صحبتها گوش دهید.

کار گروهی و ناخشنودی اعضا: گاهی پیش میآید که هنگام سخنرانی حس میکنید کسی به شما گوش نمیدهد و حرفهای شما خریدار ندارد. مسلما همه سخنرانان هنگام ارائه موضوعی دوست دارند تمامی حاضران با علاقه درگیر صحبتهای آنها شوند؛ اما عملا این اتفاق نمیافتد. هنگامی که نشانههای بیحوصلگی حضار را به درستی تشخیص دهید، میتوانید اقدامات صحیح را برای جلب نظر مخاطب به عمل آورید. این نشانهها شامل موارد زیر است: سرها رو به پایین است؛ چشمها بیرمق یا به جای دیگری خیره است؛ دستها در جیب است یا با خودکاری بازی میکند؛ روی کاغذ مطلبی مینویسد یا اینکه خط خطی میکند؛ در صندلی خود فرو میرود. با دریافت نشانههای فوق، میتوان به این نتیجه رسید که مخاطب زیاد به حرفهای شما گوش نمیدهد و باید اقدامی انجام داد تا شنونده دوباره جذب سخنان شما شود، مانند پرسیدن یک سوال از طرف مقابل.

دروغ گفتن: یکی از قابلیتهای مهم شناخت نشانههای ارتباط غیر کلامی، راست و دروغ صحبتهای طرف مقابل است. برخی از نشانههای عمومی که شخص دروغگو از خود بروز میدهد عبارت است از ارتباط چشمی برقرار نمیشود؛ یا چشمان با حرکت سریع این سو و آن سو میرود و همچنین مردمک چشم تنگ میشود؛ بدن خود را از شما بر میگرداند و حرکات به صورت غیرمعمول و غیرطبیعی میشود؛ تنفس سریعتر انجام میشود؛ رنگ چهره و گردن قرمز میشود؛ تعریق بیشتر میشود؛ آوای صدا تغییر کرده، گوینده لکنت میگیرد و خرخر میکند. به یاد داشته باشید این علائم در افراد مختلف، متفاوت است. حتی اگر نشانههای فوق را در فردی مشاهده کردید نباید به سرعت نتیجه بگیرید که او دروغ میگوید، زیرا بسیاری از این نشانهها، با نشانههای استرس مشترک است. با مشاهده این علائم تنها به احتمال دروغ پی میبریم؛ بنابراین با پرسش چند سوال هوشمندانه میتوانیم یقین خود را نسبت به وجود یا نبود دروغ افزایش دهیم.

مذاکره و مصاحبه و واکنشها: هنگامی که با یک پرسش مواجه میشوید چه عکسالعملی دارید؟ آیا خیلی سریع به پرسش پاسخ میدهید یا اینکه قدری روی سوال تامل کرده تا جواب مناسبی دهید؟ بهتر است که قبل از پاسخ به پرسشها قدری بیشتر فکر کنید و این حالت خود را به اطرافیان خود القا کنید. علائم زیر نشاندهنده ارزیابی سوالات است: چشمان به اطراف میچرخد و هنگام پاسخگویی روی فرد مقابل تمرکز میکند؛ انگشتان چانه را نوازش میکند؛ دستان زیر گونهها است؛ سر قدری کج شده و چشمان رو به بالا میرود.

یک الگو، مناسب همه نیست: همانطور که گفته شد، هر فرد رفتاری منحصر به خود دارد و نشانههای گفته شده در این مقاله برای همه صادق نیست، زیرا ساختار شخصیتی هر فرد بر تجارب گذشته وی و همچنین فرهنگ جغرافیایی او استوار است و این امر سبب تفاوتهای زیادی بین افراد میشود. با در نظر گرفتن این تفاوتها میتوانید از زبان بدنهای ارائه شده، نتایج درست بگیرید. یکی از روشهای مناسب برای شناخت بهتر افراد، پرسیدن سوالات درست از فرد است.