دور دوم گفت‌وگوهای ایران و اتحادیه اروپا ظرف چند هفته آینده

این گفتوگوها در بروکسل (مقر اتحادیه اروپا) و به ریاست مجید تخت روانچی و هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار میشود. در جریان سفر فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران در مرداد سال گذشته و در نشست مطبوعاتی مشترکی که با ظریف داشت، اعلام شد: دور جدیدی از گفتوگوها بین ایران و اتحادیه اروپا که از آن به عنوان «گفتوگوهای سطح بالا» یاد شد، به زودی آغاز خواهد شد.

وزیر خارجه کشورمان در این نشست با بیان اینکه «ما پیش از این و در سالهای گذشته با اتحادیه اروپا گفتوگوهایی داشتهایم»، تصریح کرد: در مقطعی این گفتوگوها به نام «گفتوگوهای انتقادی» مطرح بود و بعد از آن با عنوان «گفتوگوهای جامع» شناخته شد ولی از این به بعد دور جدیدی از گفتوگوها بین ایران و اتحادیه اروپا شروع خواهد شد که این گفتوگوها به نام گفتوگوهای سطح بالا مطرح خواهند بود.

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در این زمینه ادامه داد: در آینده نزدیک این گفتوگوها در سطح معاونان وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران و معاون مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا شروع خواهد شد و به تدریج در سطح وزیران ادامه خواهد داشت.

در این نشست فدریکا موگرینی نیز با اشاره به صحبتهای ظریف در این چارچوب تصریح کرد: همانطور که آقای ظریف اشاره کردند ما به دنبال فصل جدیدی از روابط بین ایران و اتحادیه اروپا هستیم چرا که اشتراکات زیادی از جمله در زمینه فرهنگی بین دو کشور وجود دارد.

چندی بعد از آن حسین جابریانصاری سخنگوی وقت وزارت خارجه، در نشست هفتگی خود اعلام کرد: «بین ایران و اتحادیه اروپا توافق شده است که گفتوگوهای دو طرفه بهطور متناوب در تهران و بروکسل انجام شود و این گفتوگوها هر 6 ماه یک بار تکرار خواهد شد.»

در 19بهمن ماه سال گذشته هلگا اشمید نیز با هدف شرکت در اولین دور گفتوگوهای ایران و اتحادیه اروپا در سطح عالی به تهران سفر کرد.

این گفتوگوها به مدت دو روز به ریاست او و مجید تختروانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه در تهران برگزار شد و از سوی هیاتهای دو طرف، کارشناسانی در زمینههای مختلف حضور داشتند. طبق گفته روانچی در این مذاکرات موضوعات متنوعی در زمینه روابط دو جانبه ایران و اتحادیه اروپا از جمله در زمینه انرژی، تجارت، همکاریهای مالی و بانکی، محیط زیست و مبارزه با مواد مخدر مبارزه با تروریسم و افراطیگری و... به بحث گذاشته شده است.

رییس هیات مذاکرهکننده ایران و اتحادیه اروپا بحرانهای منطقه در عراق، سوریه، یمن و برخی دیگر مناطق بحران زده را از دیگر محورهای مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا عنوان کرد. بر اساس این گزارش ،فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در ۲۸ فروردین سال جاری برای دومین بار بعد از توافق برجام به همراه یک هیأت سیاسی و اقتصادی درراستای ادامه گفت وگو ها در ارتباط با اجرای برجام و گسترش همکاریهای اقتصادی و سیاسی میان ایران و اتحادیه اروپایی به تهران سفر کرد.

در این سفر 7 کمیسیونر اروپایی شامل کمیسیونر تغییرات آب و هوایی و انرژی، کمیسر بازار داخلی، صنعت، کارآفرینی و شرکتهای کوچک، کمیسر تحقیقات، علوم و نوآوری، کمیسر کمکهای بشردوستانه و مدیریت بحران، کمیسر حمل و نقل، کمیسر محیط زیست، امور دریایی و شیلات و کمیسر آموزش، فرهنگ، جوانان و ورزش موگرینی را  همراهی میکردند. در پایان نشست مشترک فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دکتر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران دو طرف بیانیه مشترکی صادر کردند.

در این بیانیه دو طرف  اجرای برجام، توسعه همکاریها برای کمک به توسعه اقتصادی و رفاه و آسایش مردم، افزایش صلح و ثبات و امنیت منطقهیی و حل و فصل صلح آمیز اختلافات را بهعنوان اهداف مشترک برشمردند. همچنین دوطرف برای تسهیل همکاریها و آمادهسازی گشایش نمایندگی اتحادیه اروپا در آینده بر اساس قوانین و مقررات ایران توافق کردند و مقرر شد در همین رابطه تیم رابط اتحادیه به تهران اعزام شود.

دو طرف در بحث مشورتهای سیاسی بر گفتوگوی سیاسی در سطح وزیر بهطور سالانه و همچنین گفتوگوهای سطح بالای منظم تاکید کردند. در زمینه حقوق بشر نیز دو طرف تاکید کردند وارد گفتوگوهای حقوق بشری شوند. در بحث مهاجرت، دو طرف بر شروع گفتوگو و تبادل اطلاعات در سطح ملی و منطقهیی تاکید کردند. در خصوص موضوعات منطقهیی ضمن اشاره به متزلزل بودن شرایط منطقه، با اشاره به تهدیدات تروریسم، افراطگرایی و خشونت، بر نقش ایران و همکاری در ارتباط با قطعنامه WAVE تاکید کردند.

در امور بشردوستانه نیز بر ارتقای هماهنگیها در زمینه ارائه کمک به مردم سوریه، عراق، یمن و افغانستان تاکید و از جمهوری اسلامی ایران به خاطر ارائه خدمات بهداشتی آموزشی به افغانهای مقیم و ادامه کمکهای اتحادیه اروپا، تقدیر شد. پس از در خواست اتحادیه اروپا مبنی بر ایجاد دفتری در تهران ،در حال حاضر دو نفر به نمایندگی از اتحادیه اروپا در سفارت هلند جهت پیگیری امور مربوط به این اتحادیه مشغول به فعالیت هستند و امور مربوط به ایران و اتحادیه اروپا را پیگیری میکنند.

به گفته مجید تخت روانچی، خانم موگرینی و دیگر مسئولان اتحادیه اروپا تاکید دارند که در دور جدید روابط ایران و این اتحادیه، فعالیت و همکاریهای زیادی بین دو طرف در حوزههای مختلف انجام خواهد شد بنابراین نیاز است تا آنها دفتر مستقلی در تهران تاسیس کنند.در حال حاضر دو نفر به نمایندگی از اتحادیه اروپا در سفارت هلند جهت پیگیری امور مربوط به این اتحادیه مشغول به فعالیت هستند.

در اواسط مهرماه نیز کمیته امور خارجی پارلمان اروپا پیش نویس سند مربوط به «راهبرد اتحادیه اروپا در قبال ایران پس از توافق هسته ای» را به رای گذاشت و با 37 رای موافق و 15 رای مخالف، آن را تصویب کرد. این پیش نویس که «ریچارد هوییت» از اعضای شاخه قانونگذاری اتحادیه اروپا از حزب کارگر انگلیس و متحد نزدیک جرمی کوربین رئیس این حزب، آن را تهیه کرده  درباره راهبرد اتحادیه اروپا در قبال ایران پس از توافق هسته ای است. قرار است این سند در جلسه آینده پارلمان اروپا به رای گذاشته شود.

در بخشی از این سند آمده است: ما بر این باور هستیم که گسترش روابط اتحادیه اروپا و ایران بایستی از طریق گفت وگوهای چند لایه شامل مذاکرات سیاسی، فنی، ارتباطات مستقیم مردم با مردم و بر مبنای منافع دو طرف و بر اساس یک ارزیابی واقع بینانه از منافع مشترک و تفاوتها، گام به گام صورت پذیرد.

در این سند همچنین ضمن تأکید بر اهمیت نقش گفت وگوهای سیاسی در عادی سازی کامل روابط، بر ضرورت گسترش روابط پارلمانی اتحادیه اروپا و ایران در پیشبرد منافع دو طرف، ضمن احترام متقابل و عدم مداخله در امور یکدیگر اشاره شده و عنوان گردیده است که گفت وگوی دو طرف می تواند دربرگیرنده مسایل مختلفی از جمله مبارزه با تروریسم و حقوق بشر باشد. گسترش همکاری های اتحادیه اروپا با ایران برای مبارزه با مواد مخدر یکی دیگر از موارد مطرح شده در این سند است که می تواند یکی از راه های پرداختن به این مساله باشد.

در ادامه این سند از «سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا ( EEAS ) خواسته شده است که امکان ایجاد یک چارچوب نهادی برای همکاری با ایران همانند یک  توافق همکاری و مشارکت» ( PCA ) یا یک چارچوب همکاری برای پیشبرد گفت وگوهای سیاسی میان دو طرف بررسی کند. در ادامه این سند، درخصوص تعاملات تجاری و اقتصادی بروکسل و تهران عنوان شده است که دولت ایران یک رشد سالانه 8 درصدی را هدف گذاری کرده است و «ما بر این باور هستم که سرمایه گذاری اروپا در این کشور ، می تواند یک عامل کلیدی در تحقق این هدف باشد».

این سند با اشاره به لغو تحریم های اتحادیه اروپا بعد از برجام می افزاید: ما خواهان گسترس توسعه همکاری های اقتصادی اتحادیه اروپا با ایران که در حال حاضر بزرگترین قدرت اقتصادی دنیا در خارج از سازمان تجارت جهانی است، هستیم و لغو تحریم ها یک عنصر مهم در تحقق این مساله بشمار میآید.

در این سند تصریح شده است که همکاری اتحادیه اروپا با ایران در حوزه انرژی، نقش بسیار مهمی در متنوع ساختن منابع انرژی و تامین امنیت انرژی این اتحادیه ایفا میکند. در بخش دیگری از این سند همکاری، در مورد نقش ایران در منطقه خاورمیانه، عنوان شده است که این کشور یک بازیگر مهم در حوزه خلیج فارس و در این منطقه بشمار میآید.

در این سند با ابراز نگرانی از گسترش نظامی گری در منطقه خاورمیانه تصریح شده است: به رغم مشروع بودن نگرانی های دفاعی اما این مساله بایستی ضمن احترام کامل به حق حاکمیت تمامی کشورهای منطقه باشد. این سند می افزاید: ما بر این باور هستیم که توافق هسته ای ایران راه را برای همکاری ها به منظور حل بحران های امنیتی در منطقه خاورمیانه باز کرده است.

در این سند تصریح شده است: ما بر این باور هستیم که ایران قادر است در ایجاد ثبات در منطقه خاورمیانه نقش مهمی را بازی کند و در همین حال به نفع تمامی منطقه است که اقدام به عادی سازی روابطشان با تهران کنند.

در این سند بیان شده است: باور داریم در گفت وگو سیاسی بروکسل و تهران، از ایران بایستی خواسته شود که نقش سازنده ای را در حل بحران های سیاسی در عراق، یمن، سوریه، لبنان، افغانستان، در چارچوب احترام به قانون بین الملل و حق حاکمیت تمامی این کشورها، ایفا کند.

در این سند از نقش مثبت ایران در پیشبرد مذاکرات صلح در سوریه و مشارکت آن در گروه بین المللی حمایت از سوریه و نیز حمایت از تلاش های جاری در ایجاد ثبات در عراق استقبال شده است. در این سند همچنین از اتحادیه اروپا خواسته شده است که دیپلماسی فعال تری را در کاهش تنش ها میان تهران و ریاض و ایجاد اعتماد و عادی سازی روابط آنها در پیش بگیرد.

پیش بینی میشود با توجه به سخنان چندی پیش فدریکا موگرینی مبنی بر آغاز گفت وگو میان این اتحادیه با بازیگران کلیدی منطقه یعنی ایران، ترکیه و عربستان سعودی  در ارتباط با بحران سوریه از جمله ، حلب ، یکی از محورهایی که در این دور از  گفت وگوها میان ایران و اتحادیه اروپا مورد توجه بیشتری قرار خواهد گرفت، این موضوع است.