انحصار فولادی می‌شکند

علیرضا سیاسی راد، با بیان این که  ورود سنگ آهن به بورس کالا اتفاق جدیدی نیست، گفت: پیش از این سنگ آهن در بورس کالا در رینگ صادراتی عرضه میشد و ورود مجدد آن به بورس کالا چیز جدیدی نیست اما بحثی که اکنون مطرح است، ورود سنگ آهن دانه بندی شده در رینگ داخلی بورس کالا است.

وی در ادامه با اشاره بر این که می توان ارز یابی های مربوط به تقاضی و مازاد تولید را از طریق بورس کالا انجام داد، عنوان کرد: به لحاظ قانونی در ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید که مربوط به وضع عوارض کالاهای صادراتی به ویژه مواد خام است، گفته شده که موادی که مازاد عرضه دارند بدون وضع عوارض صادر کنند امکان صادرات دارند و تعیین این موضوع از طریق بورس کالای داخلی ممکن است.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن در ادامه در تشریح وضعیت صادرات سنگ آهن اظهار کرد: طبق مصوبه شورای اقتصادی برای سنگ آهن دانه بندی عوارضی نداریم که در این باره مشخص است مازاد عرضه داریم، چون میزان عرضه و مصرف کاملا قابل اندازه گیری است، بنابراین از منظر حقوقی ما مشکلی برای صادرات سنگ  آهن دانه بندی شده نداریم و نه سیاستی برای تعیین عوارض وجود دارد و نه منطقی.

بورس کالا ساختار بازار را اصلاح میکند

این فعال حوزه معدن بورس کالای داخلی را برای  سنگ آهن دارای مزیت هایی دانست و تصریح کرد: از جمله مشکلاتی که معدن کاران سنگ آهن دارند نحوه فروش این محصول به شرکتهای فولادی است، چرا که به دلیل مشکلی که بین تولیدکننده و خریدار وجود دارد، تولید کنندگان سنگ آهن را به واحدهای فولادی میفروشند و مدتها زمان میبرد تا آنها بتوانند پول خود را دریافت کنند.

وی افزود: اما از این لحاظ بورس کالای داخلی میتواند بسیار کمک کننده باشد؛ به طوری که با تعریف یک مکانیزم درست سیستم قیمت گذاری سنگ آهن، نظام قرارداد فروش داخلی و تامین نقدینگی معاملات بهدرستی اتفاق میافتد و فعالان بازار، خودشان آن را تنظیم میکنند که در نهایت مشکلی که میان تولیدکننده و خریدار قرار دارد با اصلاح ساختار بازار داخلی برطرف خواهدشد.

سیاسی راد با انتقاد از عملکرد فولاد سازان گفت: اینکه یک فولادساز به دلیل قدرت بالای لابی و دست بالایی که بابت پتانسیلهای خود میتواند داشته باشد بخواهد برای خرید یک کالا قیمت گذاری انحصاری کند و پرداخت های خود را بهموقع انجام ندهد، مربوط به اولویت های او است. زیرا در بازاری که انحصار با خریدار است، او می تواند قاعده بازی را تعیین کند و وقتی خریدار بتواند پرداخت پول فروشنده ای را به تعویق بیندازد، قطعا اولویتهای دیگری را تعریف میکند.

وی همچنین بهرهوری پایین فولادسازی کشور را عامل دیگر فشار به بخش خصوصی عنوان کرد و افزود: بخشی از این مشکلات ایجاد شده بخاطر بهرهوری بسیار پایین مجتمع های فولاد ایران است که همه به آن واقف هستند ولی در هر حال نباید مشکلات یک واحد فراوری را به دیگران تعمیم دهیم، زیرا دلیلی ندارد که تولیدکننده سنگ آهن هم مجبور باشد فقط فروش داخلی، آنهم به تعدادی فولادساز خاص بفروشد و با این حال پولش را هم در آخر درست دریافت نکند. اما در مجموع بهنظر می رسد این شرایط با ورود سنگ آهن به رینگ بورس کالای داخلی  فولادسازان هم میتوانند در شرایط رقابتی عملکرد بهتری داشته باشند.

ایجاد کنسرسیومها، لنگ نبود سرمایه و اعتماد عمومی

دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن صادرات را تنها عامل ادامه حیات برخی از معادن کوچک و متوسط دانست و اظهار کرد: در موضوع صادرات سنگ آهن باید معادن را به سه دسته بزرگ، متوسط و کوچک کرد و باید گفت که مجموع صادرات بخش خصوصی چیزی نزدیک به هفت - هشت میلیون تن بود که رقم قابل توجهی نبوده اما تاثیر بالایی دارد، زیرا به همین وسیله توانستیم بخش بزرگی که از معادن کوچک و متوسطی که در معرض تعطیلی بودند را سر پا نگهداریم.

وی همچنین با انتقاد از رویکرد دولت در باره معادن کوچک و متوسط گفت: متاسفانه دولت به جای این که برای توانمند سازی این معادن و سرمایه گذاری در حوزه فراوری آنها حرکت کند، متاسفانه دولت در سمت مقابل اینها حرکت کرد و حمایتی هم در خصوص ایجاد کنسرسیوم هم از سوی دولت صورت نگرفت.

سیاسی راد ادامه داد: تشکیل کنسرسومهای معدنی که انجمن تولید کنندگان سنگ آهن پیشنهاد کرد از سوی دولت حمایت نشد و آنها صرفا اعلام موافقت کردند که صرف موافقت انگیزه معادن و شرکتها برای حرکت به سمت شرکتهای متمرکز، ادغام و ایجاد کنسرسیوم نخواهد بود بلکه باید مشوق هایی تعریف شود تا انگیز لازم را ایجاد کند.

وی با اشاره در جواب این سوال که آیا این که تشکیل کنسرسیوم لازمه ادامه حیات معادن کوچک است، انگیزه کافی را ایجاد نمی کند؟ اظهار کرد: در ایران یک مشکل عمده سرمایه اجتماعی و اعتماد وجود دارد که شرکتها خیلی سخت میتوانند به هم اعتماد کرده و با هم کار کنند، برای این که انگیزه جدی به وجود بیاید نیاز است تا مشوق هایی علاوه بر نیاز های عمومی معادن وجود داشته باشد.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن افزود: یکی از راهحل های مد نظر ما، حل این مسئله از طریق سرمایه گذار خارجی است و در تلاش هستیم تا در خصوص احداث واحدهای کوچکتر فرآوری که برای معادن کوچک با تکنولوژی جدید این امکان را فراهم میکند تا خود معادن به فراوری محصول خود بپردازند زمینه سازی هایی را انجام برای تکمیل زنجیره ارزش که البته این موضوع فعلا در مرحله تصمیمگیری و مطالعه قرار دارد.