حذف سه صفر از پول ملی شاید وقتی دیگر

وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره سخنانی که در روزهای اخیر درباره حذف سه صفر از پول ملی مطرح شده است، بیان کرد: من نیز حذف سه صفر را اصلاحی ضروری میدانم که باید در آینده صورت بگیرد، ولی اکنون زمان آن فرا نرسیده است.

او درباره زمان حذف سه صفر از پول ملی توضیح داد: به نظر من زمان حذف صفرها از پول ملی وقتی فرا میرسد که بتوانیم تورم اقتصاد ایران را مهار کرده و به یک وضعیت پایدار برسیم، وقتی به وضعیت پایدار رسیدیم انشاالله بعد از آن برای حذف سه صفر از پول ملی اقدام خواهد شد، به هر حال تاکید میکنم که اکنون زمان آن نیست.

چندی پیش حسین قضاوی معاون بانک، بیمه و شرکتهای دولتی وزارت اقتصاد و غلامرضا مصباحیمقدم عضو شورای عالی بورس و مجمع تشخیص مصلحت نظام پیشنهاد حذف سه صفر از پول ملی را مطرح کردهاند، پیشنهادی که به گفته قضاوی فقط از جانب آنها بوده است و هنوز در سطح کلان کشور درباره آن تصمیمگیری نشده، به این ترتیب دولت میتواند درباره این تصمیم به اجماع برسد یا خیر.

حذف سه صفر از پول ملی اتفاقی است که در برخی از کشورها مانند ترکیه پیشتر اتفاق افتاده است. شاید مهمترین هدفی که برای حذف صفر از پول ملی بر شمرده میشود این است که حساب و کتابهای مردم راحتتر صورت بگیرد. البته دلایل دیگری هم برای آن برشمردهاند مثلا اینکه از نظر روانی جامعه احساس نکند که تورم سنگینی را متحمل و پول ملی بیارزش است. البته حذف صفرها به تنهایی نمیتواند  تاثیری بر کاهش نرخ تورم داشته باشد، بنابراین انتظار کاهش نرخ تورم با حذف صفرها بیهوده است و در واقع تغییرات فرمی، شکلی و روبنایی نمیتواند بر تورم تاثیرگذار شود.  با این حال اجرای این طرح هزینهبر و نیازمند تغییرات گسترده در نظام پولی کشور است. به این معنا که ابتدا باید تمام اسکناسها و سکههای موجود جمع شده و با اسکناسها و سکههای جدید جایگزین شوند و ضمن اینکه دستگاههای خودپرداز نیز باید متناسب با سیستم جدید کار کنند.

کارشناسان چه میگویند؟

به نظر میرسد اجماع کارشناسان نیز بر این است که حذف صفرها از پول ملی صورت بگیرد و با توجه به اینکه در نهایت خارج کردن پول رایج از نظام پولی کشور و جایگزینی آن کاری دشوار و پر هزینه است نظر کارشناسی بر این است که اگر قرار است حذف صفرها از پول ملی صورت بگیرد باید اولا تعداد بیشتری از صفرها مثلا چهار صفر حذف شود و سپس این اقدام در شرایط ثبات اقتصادی محقق شود. در این زمینه کامران ندری توضیح داد: معمولا کشورهایی برای حذف صفر از پول ملی خود اقدام میکنند که تورم مزمن و طولانی مدت داشتهاند تصمیم گرفتهاند سه صفر یا شش صفر را از پول ملی خود حذف کنند ایران هم شرایط مشابهی را گذرانده است، ولی در نظر داشته باشید که چنین اقدامی زمانبر و پر هزینه است.

وی توضیح داد: برای حذف صفرها از پول ملی، اسکناس و مسکوت در گردش باید خارج شود و پول جدید جایگزین شود که هم زمانبر و هم هزینهبر است. بنابراین وقتی دولت چنین کاری میکند و هزینههای آن را میپذیرد طبیعتا تلاش میکنند تعداد صفرهایی بیشتری حذف شود تا محاسبات سادهتر شود و احیانا اگر تورمهایی اتفاق افتاد در رقمهای پایین تا حدودی قابل تحمل باشد، بنابران بهتر است تعداد بیشتری از صفرها حذف شود و در شرایط کنونی به نظر من حذف چهار صفر از پول ملی امکانپذیر باشد.

معاون پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی در این زمینه توضیح داد: البته موضوعی که نباید از آن غافل ماند این است که برای حذف صفرها از پول ملی پیشزمینههایی لازم است که باید محقق شود. ابتدا اینکه تورم به دلیل انضباط پولی نهادینه شده و به صورت ساختاری مهار شده باشد.