چالش کیفیت مواد اولیه برای صنایع پتروشیمی

خوشبختانه محصولات پلیمری جزو مواردی هستند که گستره تغییرات کیفی آنها چندان وسیع نبوده (یا نباید باشد) و انتظار میرود بتوان محصولی استاندارد دریافت کرد و تولیدی استاندارد به مصرفکننده نهایی ارائه کرد. تولیدکنندگان اغلب محصولات پلیمری، لوله و اتصالات PVC برای حضور موفق در بازار نیازمند گارانتی محصول خود بوده یا ضروری است محصولاتی با کیفیت بسیار بالا عرضه کنند. بخشی از این کیفیت حاصل تلاش صنعتگران و کارشناسان صنایع پاییندستی است و نیازمند هنر، تلاش و دقت آنان است. واحدهای مختلف تولید، تعمیرات، تدارکات و آزمایشگاه و... در تلاشند تا محصولی کیفی تولید و در نهایت استفاده آنها در بخشهای مختلف چون ساختمان و آب و فاضلاب، بستهبندی و... رضایت مصرفکننده را جلب کرده و در صورت صادرات نیز به اعتبار و وجهه صنایع کشور در بازارهای جهانی افزوده شود.

در این بین توسعه چشمگیر صنایع پتروشیمی در سالهای اخیر و رشد فزایندهای که با راهاندازی پروژههای جدید پتروشیمی به لحاظ حجم و تنوع محصولات این صنایع حاصل میشود بستر مناسبی را برای توسعه صنایع پایین دستی بهعنوان مصرفکنندگان محصولات پتروشیمی فراهم کرده است. توسعه فعالیت بخش خصوصی در حوزه پاییندستی و مرتبط با نفت و گاز و پتروشیمی و تعامل و ارتباط بهتر صنایع بالادستی و پاییندستی پتروشیمی ضمن ایجاد ارزش افزوده بالاتر و اشتغال، زمینه بهتری را برای رقابت تولیدات داخلی در بازارهای جهانی فراهم خواهد کرد، از این رو حمایت و پشتیبانی از سرمایهگذاری در این بخش مورد تاکید دولت، مجلس و وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی است.توجه به احداث و توسعه واحدهای بالادستی نظیر الفینها و پلیالفینها، اوره و آمونیاک، متانول و مواردی از این دست که بهرغم تناژ بالا، از ارزش افزوده پایین برخوردارند، تنها به موازات توسعه صنایع مکمل و تکمیل زنجیره ارزش این مواد به رشد و شکوفایی صنعتی، توسعه فناوری، اشتغالزایی و کسب ارزش افزوده میانجامد.رئیس هیات مدیره انجمن ملی پلاستیک و پلیمر ایران درخصوص کیفیت مواد اولیه و تاثیر خوراک نامناسب بر بازارها و صنایع پاییندستی گفت: کیفیت محصولات تا حد زیادی تابع خواص رئولوژیک و توزیع مناسب در طول زنجیرههای پلیمری است و خوراک نامناسب ضمن تاثیر بر خواص محصول نهایی میتواند پرت تولید را افزایش دهد و نیاز به تنظیم متناوب تجهیزات حجم بالایی از محصولات نامنطبق یا اصولا غیرقابل مصرف را به اقتصاد شرکت تحمیل کند.

مهندس عباسعلی متوسلیان افزود: تنظیماتی که معمولا حتی برای گرید خاص پلیمر خوراک انتخاب میشوند در عرضهها و بخشهای مختلف تولیدی شرکتهای مختلف مرتبا در حال تغییر است. این امر و موشکافی تخصص و کارشناسی تولیدکنندگان کاملا موید آن بوده است که کیفیت محصولات تحویلی از شرکتها، بستهبندی و خواص مکانیکی آنها در حالت مذاب کیفیت یکنواخت و مناسبی ندارد.رئیس هیاتمدیره انجمن تولیدکنندگان لوله و اتصالات پیویسی درخصوص نوسان کیفی مواد صادراتی تصریح کرد: اگرچه این مساله بستگی تام به اطلاعات کامل صادراتی دارد ولی نحوه بازرسیهای شخص ثالث و تضامین و اعتبارات اسنادی که ضامن کیفیت کالاها است شرکتها را ملزم میسازد تا کیفیت لازم را در محصولات صادراتی رعایت کنند و این موضوعی است که به حلقه مفقوده تحویل کالا به خریداران داخلی تبدیل شده است.

وی در ادامه اظهار کرد: خریدار خارجی محصولی با کیفیت تضمینی را دریافت و پس از حداقل یک ماه بهای آن را میپردازد ولی تولیدکننده داخلی قبل از رویت کالا پول آن را پرداخته و در صورت تاخیر در تحویل محصول نیز به صلاحدیدهای مختلفی از احقاق جرایم دیرکرد و... منصرف میشود و از همه مهمتر آنکه آزمایشها و مشاهدات تجربی نشان میدهد بین مشخصات پلیمر اظهارشده در بورس و کالای دریافتی واقعی تفاوتهای بسیاری وجود دارد که حاصل آن بهصورت هزینه بالاتر، پرت محصول نهایی و نیاز به تنظیمات متعدد دستگاههای فرآیندی نمود مییابد.

متوسلیان درباره مکانیزمهای مناسب برای جبران خسارتهای حاصل از ضعف کیفی محصول گفت: در سازمان بورس مکانیزمی بهصورت بررسی موردی دیده شده است که طی آن خریدار میتواند شکایت خود را تسلیم کرده و حسب مورد بررسی صورت پذیرفته و اعلام نظر شود که البته این فرآیند در عمل کارآیی و نمودی نداشته است و مورد روشنی که بتواند تاثیری بازدارنده و ملموس داشته باشد مشاهده نشده و از سویی سازمان بورس سازمانی تجاری و بازرگانی است که فاقد ابزار لازم در جهت شناخت کامل و ارزیابی سریع و دقیق موارد است و از سویی نوع تعامل سازمان بورس و شرکتهای بزرگ که دارای ساختار و قدرت مالی مناسب هستند فاقد ظرفیت لازم فنی در جهت تعیین موارد عدم تطابق کیفی است و از سویی نیاز به مستندسازی موضوعات حقوقی و فنی و اثبات آن از چنان فرآیند پیچیده و طولانی برخوردار است که با بضاعت و زمان مورد نیاز شرکتها و کارگاههای کوچک تناسبی ندارد.

وی تصریح کرد: در روزهای اخیر شاهد موضعگیریهای مختلفی در زمینه قیمت خوراک شرکتهای پتروشیمی بودهایم که بالطبع مورد تاکید و خواسته مستمر شرکتهای بالادست صنعت پتروشیمی بوده است ولی نکته در اینجا است که کیفیت محصول هم نکتهای است که بر اقتصاد و کیفیت زندگی مصرفکنندگان تاثیر داشته و نباید مغفول بماند. وی درخصوص عملکرد انجمن ملی پلاستیک و پلیمر ایران در این شرایط تصریح کرد: انجمن ملی پلاستیک و پلیمر ایران ضروری میداند تلاش خود را در جهت تصحیح کیفیت محصولات بهکار بندد و از وزارتخانههای دخیل در کیفیت محصولات، اداره استاندارد و... انتظار دارد که در این مسیر اقدامات عملی صورت پذیرد و با توجه به اینکه آزمایشگاههای شرکتهای پاییندستی میتوانند مرجع آزمایشهای عملی محصولات قرار گیرند این انجمن همواره خواستار شفافیت، تسهیل و سادهسازی فرآیند نظارت بر کیفیت محصولات است. به گفته وی بسیار روشن است که تا اقدام عملی صورت نپذیرد انتظار بهبود کیفی مشخصات پلیمرهای داخلی و رقابت و توان عرضه در بازارهای جهانی دور از ذهن خواهد بود و تا کیفیت محصولات عرضه شده در بورس داخل قابل قبول نباشد محصول نهایی نیز از کیفیت مناسب رنگ، مقاومت حرارتی و خواص مناسبی برخوردار نخواهد بود.

اوجگیری قیمتی قیمتهای پایه

روز گذشته قیمت پایه محصولات پتروشیمی در شرایطی اعلام شد که بیشتر گریدها جهتگیری مثبت داشتند. این در حالی است که بهای دلار افزایشی 1/1 درصدی را در هنگام اعلام این قیمتها تجربه کرد و قیمتهای جهانی هم روندی افزایشی داشتند. به بیانی دیگر، میتوان گفت بهای همه محصولات به جز پلیپروپیلن شیمیایی و SBR 1712 متفقالقول پا در مسیری صعودی گذاشته و افزایش داشتند. رکورددار قیمتی این میدان پلیاتیلن سبک فیلم است که با افزایش 5 درصدی با قیمتی در حدود 4 هزارو 300 تومان اعلام شد. پلیاستایرن انبساطی در جایگاه دوم قرار گرفت و با افزایشی در حدود 4/7 درصد با قیمتی در حدود 2 هزار تومان اعلام شد. نکته دیگری که میتوان به آن اشاره کرد این است که PVCها روندی همچون گذشته را در پیش گرفتند و انواع گریدهای آن با افزایش قیمت 3/1 درصدی با قیمتی در حدود 4 هزار تومان اعلام شد. پلیپروپیلن شیمیایی با کاهش 1/3 درصدی با قیمتی در حدود 3 هزار و 800 تومان اعلام شد و SBR 1712 هم در جایگاه دوم نزول قرار گرفت و با کاهشی  0/2درصدی با قیمتی در حدود 5 هزار و 400 تومان اعلام شد.