بزودی در تولید گوشت قرمز خودکفا می‌شویم/ کاهش ۲۰ هزار تنی واردات کره

برنامههای وزارت جهاد کشاورزی در راستای تحقق سیاستهای اقتصاد مقاومتی و افزایش ضریب خوداتکایی در محصولات اساسی از جمله گوشت و شیر، خرید توافقی شیرخام، راهکارهای افزایش مصرف سرانه لبنیات در کشور از جمله مهمترین مسائل حوزه دام است که معاون امور دام وزیرجهاد کشاوررزی آخرین وضعیت برنامههای مذکور و طرحهای در دست انجام این بخشها را تشریح کرد؛ مشروح این گفتوگو از نظر گرامیتان میگذرد:

آخرین وضعیت خرید توافقی شیرخام را بیان کنید و بفرمایید طرح در چه مرحلهای قرار دارد؟

-رکنی: در ۵ ماه اخیر سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور برای خرید توافقی شیرخام اقدام کرده و از نظر مکان و میزان خرید نیز محدودیتی برای این کار قائل نشده است، یعنی در هر نقطه از کشور هر میزان شیری که توسط کارخانجات جذب نشود، سازمان مرکزی تعاون روستایی آن را در جهت حمایت از دامداران، از آنها خریداری میکند. به این نکته نیز باید اشاره کرد که ما بهدنبال ترغیب دامداران برای اینکه شیر بیشتری را تحویل دولت بدهند نیستیم و فقط در مواردی که مبادله بین کارخانجات و دامداران انجام نشود، سازمان مرکزی تعاون روستایی ورود میکند و شیر را از دامداران میخرد.

روزانه چقدر شیرخام از دامداران خریداری میشود؟

-رکنی: در ۵ ماه گذشته به طور متوسط روزانه ۸۰۱ تن شیر تازه توسط  مراکزی که سازمان مرکزی تعاون روستایی تعیین کرده، خریداری و حدود ۹۰ درصد از آن تبدیل به شیرخشک شده است ضمن اینکه ما قصد داریم تمام این محصول را صادر کنیم تا توازن بازار داخلی برهم نخورد، این اقدام هم به نفع تولیدکننده است وهم در دراز مدت تراز تجاری این بخش را بهبود میبخشد.

علاوه بر این حدود ۱۰ درصد از شیرخام خریداری شده نیز تبدیل به محصولات دیگر مثل پنیر شده که این پنیرها در برخی از استانهای کمتر توسعه یافته و فقیر با سیاستگذاری که توسط این استانها و مدیران ارشد استانها انجام شده است، در بستههای حمایتی بین خانوار توزیع میشود تا مصرف لبنیات در دهکهای آسیب پذیر کشور بیشتر شود.

تاکنون چه میزان از مطالبات دامداران بابت خرید توافقی شیرخام پرداخت شده است؟

-رکنی: ما اعتقاد داریم با توجه  به اینکه دامداران از نظر  بنیه مالی ضعیف هستند باید به هر شکل ممکن مورد حمایت جدی قرار بگیرند در همین راستا نیز سازمان مرکزی تعاون روستایی در دو سه هفته اخیر پرداختهای خوبی را به دامداران انجام داده و  در برخی استانها عدد پرداختی به حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد کل مطالبات نیز رسیده است. البته در استانهای مختلف ممکن است این عدد متغییر باشد. همچنین قرار شده که بلافاصله بعد از فرآوری شیر و فروش محصول استحصال شده، فاز اول پرداختها انجام و مابه التفاوت آن نیز ازمنابعی که از محل سازمان برنامه و بودجه یا  تسهیلات بانکی تامین میشود، به حساب دامداران واریز شود.

به مصرف لبنیات در کشور اشاره کردید؛  مصرف سرانه این محصولات درحال حاضر در کشور چقدر است و چه هدفگذاری در این زمینه دارید؟

-رکنی: ایران به بیش از ۳۰ کشور دنیا صادرات شیر و فرآوردههای لبنی دارد اما خودمان در مصرف سرانه لبنیات نسبت به برخی کشورهای پیشرفته عقب هستیم، ما اعتقاد داریم با توجه به اهمیتی که  شیر و لبنیات در سبد غذایی مردم دارد باید هدفگذاری عالیتری در این زمینه داشته باشیم ضمن اینکه  وزارت بهداشت، درمان آموزش پزشکی عدد منطقی برای مصرف سرانه را بین  ۱۶۰ تا ۱۷۰ کیلوگرم پیشنهاد داده درحالی که هم اکنون این عدد در کشور ما کمتر از ۱۱۰ کیلوگرم است.

اما برخی کارشناسان مصرف سرانه لبنیات در کشور را بین ۶۰  تا ۷۰ کیلوگرم عنوان میکنند.

-رکنی: خیر این میزان صحیح نیست، چون ما میزان دقیق تولید و صادرات را داریم و توازن این دو عدد کمتر از ۱۱۰ کیلوگرم است البته احتمال دارد در برخی دهکها این عدد کمتر از میزان مذکور باشد اما رقمی که ما اعلام کردیم متوسط مصرف آن است. هدف گذاری ما برای سال ۱۴۰۴ (انتهای برنامه اقتصاد مقاومتی) ۱۷۰ کیلوگرم برای هر ایرانی است و رسیدن به این هدف را به جد دنبال میکنیم.

در این راستا چه اقداماتی انجام شده است؟

-رکنی: در کشور زیرساختهای خوبی برای این کار وجود دارد و ما نیز برنامههای زیادی برای افزایش کیفیت شیرتولیدی داریم. باید به این نکته نیز اشاره کرد که از نظر ژنتیکی هم اقدامات موثری با به کار گرفتن گلههای با سایز نسبتا بزرگ و با ساختار ژنتیکی مناسب برای کیفی کردن شیرتولیدی صورت گرفته، ضمن اینکه برخی نژادها مانند گاو سمینتال توسط بعضی از واحدهای بخش خصوصی و همچنین سیاستگذاری وزارت جهاد کشاورزی، وارد کشور شده که این کار هم ضریب خود اتکایی در حوزه شیر را افزایش میدهد و هم میتواند در زمینه تامین کسری گوشت قرمز موثر واقع شود.

سرانجامِ ۲۰۰ میلیارد تومان مشوق صادراتی که قرار بود برای صادرات لبنیات اختصاص پیدا کند، به کجا رسید؟

- رکنی: متاسفانه، این مبلغ تاکنون در اختیار ما قرار نگرفته اما به طور مرتب درحال پیگیری هستیم تا این کار عملیاتی شود. باتوجه به اینکه مبلغ مذکور در اولویت پرداختیهای دولت قرار گرفته است، بنده بسیار امیدوارم بتوانیم آن را دریافت کنیم  چراکه اختصاص این یارانه میتواند کمک موثری برای ایجاد توازن در بازار باشد.

گفته میشود وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در افزایش مصرف سرانه شیر در کشور کمک زیادی نمیکند و طرح شیر مدارس که قرار بود در همین راستا انجام شود، درست و کامل انجام نشده است.

-رکنی: دولت به طور جد پیگیر افزایش مصرف سرانه شیر در کشور است و طرح شیر مدارس نیز در راستای تحقق این هدف اجرایی میشود؛ این طرح همچنین  کمک بسیاری به افزایش سلامت عمومی دانش آموزان میکند. متاسفانه با توجه به اینکه در مقطعی دولت در تامین نقدینگی دچار تنگنا بود، در پرداختهایی که باید به کارخانجات طرف قرارداد انجام میشد، تاخیر پیش آمد اما  امیدوار هستیم با گشایشهایی که اخیرا در حال انجام است هم بدهی سال گذشته پرداخت و هم برنامه امسال در اسرع وقت عملیاتی شود. برنامه امسال نیز مصوب و پیش بینی شده حداقل به اندازه سال قبل این طرح در مدارس اجرایی شود. باید به این نکته هم اشاره کرد که در تامین شیر مورد نیاز برای طرح مذکور هیچ مشکلی وجود ندارد.

با گذشت حدود ۲ ماه از شروع سال تحصیلی هنوز اجرای طرح در مدارس شروع نشده است، پیش بینی میکنید طرح شیر مدارس از چه زمانی عملیاتی شود؟

-رکنی:  زمان آغاز عملیات اجرایی طرح موضوعی است که باید از مسئولان آموزش و پرورش و سایر مراجع ذی ربط پیگیری شود و این مساله در حوزه کاری ما نیست.

درحوزه گوشت قرمز نیز قبلا اعلام کردهاید که برنامههای جامعی تهیه و تدوین شده است، بفرمایید میزان تولید این محصول در سالجاری چقدر است و  آیا احتمال اینکه در این حوزه به خودکفایی برسیم، وجود دارد؟

-رکنی: امسال حدود ۸۲۰ هزارتن گوشت در کشور تولید میشود که این عدد نسبت به سال قبل حداقل، بیش از ۲۰ هزارتن افزایش دارد ضمن اینکه درسالجاری بین ۶۰ تا ۸۰ هزارتن گوشت وارد خواهد شد. البته باید توجه داشت که درحال حاضر ما صادرات دام زنده داریم که این کار تراز تجاری بخش را بهبود میبخشد. درباره قسمت دوم سوال شما نیز باید گفت، ما اعتقاد داریم در زمینه تولید گوشت قرمز ساختارهای لازم وجود دارد و اگر نقدینگی مورد نیاز دامداران در نقاط مختلف کشور تامین شود، در آیندهای نه چندان دور جشن خودکفایی گوشت قرمز را برگزار خواهیم کرد.

پیش بینی میکنید چه زمانی به این هدف میرسیم؟ چه میزان اعتبار برای تحقق آن نیاز است؟

-رکنی: اگر شرایط معمول پیش برود، محقق شدن این هدف بین ۳ تا ۴ سال طول میکشد اما در صورت تامین نقدینگی، زمان آن کوتاهتر خواهد شد. حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای تحقق این هدف در سطح کشوراحتیاج داریم تا واحدهای نیمه فعال، فعال و واحدهای غیرفعال، راه اندازی شود که بتوانیم پرواربندی را گسترش دهیم.

لطفا درباره برنامههای تدوین شده برای تولید کره نیز توضیحاتی را ارائه کنید؛ بخصوص آنکه کره تنها محصولی است که ما نیاز به واردات بخش عمدهای از آن داریم.

-رکنی: در سالیان گذشته ما حدود ۶۰ هزارتن واردات کره به کشور داشتیم که این میزان در سال قبل، ۲۰ هزارتن کاهش پیدا کرد.  با برنامه ریزیهایی که در بهبود ژنیتیکی دامهای سنگین درحال انجام است، این امکان برای ما فراهم میشود که بخشی از چربی مورد نیاز برای تولید کره را بتوانیم از واحدهای تولیدی داخل جذب کنیم.

همچنین بخش خصوصی در برخی نقاط کشور برای روی نژادهای جدید گاو شیری سرمایه گذاری میکند که این کار باعث میشود حدود ۳۰ درصد بهبود کیفیت و افزایش چربی در شیر اتفاق بیفتد و به این ترتیب میتوانیم گامهای موثری را در جهت خودکفایی در تولید کره برداریم. علاوه بر این موارد باید گفت، تعرفه واردات کره سال گذشته برای حمایت از تولید داخل، تغییر کرده و درحال حاضر این عدد به حدود ۱۵ درصد رسیده است که این میتواند به اقتصادی شدن تولید برای دامداران کمک کند تا آنان تشویق شوند کیفیت شیر تولیدی خود را افزایش دهند.

ممکن است روزی ایران در حوزه تولید کره خودکفا و بی نیاز از واردات این محصول شود؟

-رکنی: حتما این اتفاق رخ خواهد داد؛ با توجه به زیرساختهای موجود و دانش فنی که گاوداران کشور پیدا کردهاند و همچنین  سیاستگذاریهایی که وزارت جهاد در تامین دامهای با پتانسیل ژنتیکی بالا، دارد، به نظر میرسد میتوانیم در این مسیر گام برداریم.

آیا تا افق ۱۴۰۴ چنین اتفاقی رخ خواهد داد؟

-رکنی: نمیتوانم به صورت قطعی دراین زمینه اظهارنظر کنم که تا افق ۱۴۰۴ این اتفاق میافتد اما بههرحال ما به سوی خودکفایی در این حوزه حرکت میکنیم.