پیگمنت به «کهنوج» رنگ امید بخشید

بیتردید پیش از شروع این سفر، پیشبینیها حاکی از یک ماموریت سخت و فشرده یکروزه بود اما درست طبق برنامه و در ساعت ۸: ۳۰ سهشنبه از فرودگاه بندرعباس راهی کهنوج شدیم تا با دیگر پروژهای در زمینه سیاستهای اقتصاد مقاومتی شروع شود. در میانه راه، گذر از مناطق مختلف آثاری از زندگی سخت در منطقه را داشت. در نتیجه شروع به کار کارخانههای یاد شده میتواند در اشتغالزایی نقش بسیار پررنگی ایفا کند. شاید مردم کهنوج بیش از مسئولان برای ساخت چنین کارخانهای لحظهشماری میکنند اما نکته مهم دیگر که در دل این سفر وجود داشت همت و عزم دولت برای اجرای پروژهای بود که نزدیک به ۳۰سال متوقف مانده بود.  براساس صحبتهای رییس هیات عامل ایمیدرو در هنگام بازدید از واحد آزمایشی تحقیقاتی تولید پیگمنت، ظرفیت تیتانیوم این منطقه در سال ۱۳۵۴ شناسایی و کارها برای انجام اقدامات اکتشافی از همان سالها آغاز شد و تا پایان سال ۱۳۶۷ این تحقیقات ادامه یافت.

اما ساخت کارخانه در کنار این معدن به دلیل نبود فناوری مورد نیاز سالها به تعویق افتاد.  هرچند راهاندازی یک طرح صنعتی یا معدنی، نیازمند صرف هزینههای بسیار است اما جالب است بدانید تحریمها مشکل مالی برای این پروژه ایجاد نکرد بلکه اصلیترین مانعی که تحریمها بر سر راه این طرح قرار داد، دسترسی به فناوری مورد نیاز بود. به گفته مهدی کرباسیان، مشکل اصلی برای اجرای این طرح، موضوع فناوری بود. در نگاه کلی به واحد تحقیقاتی، دستگاههایی را خواهید دید که برای رسیدن به ایران از چند کشور گذر کرده و به کهنوج رسیدهاند. با توجه به مشکلات یاد شده، با اجرایی شدن برجام، فصلی تازه پیش روی تیتانیوم کهنوج قرار گرفت و بار دیگر امید را به دل مردمان این منطقه برای ساخت کارخانه آورد. براساس برنامهریزیهای انجام شده، اجرای این طرح و راهاندازی کارخانههای تولید کنسانتره و سرباره تیتانیوم برای ۴۰۰نفر اشتغال مستقیم به همراه دارد. در واقع فلز خارقالعاده تیتان روی خوش خود را به مردمان کهنوج نشان داده و به نوعی میتوان اظهار کرد اقبال با کهنوجیها یار بود تا میزبان بزرگترین معدن تیتانیوم خاورمیانه باشند. از سویی دیگر با ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب، اقدامات راهاندازی این طرح سرعت بیشتری به خود گرفت، زیرا اجرای آن نمونهای بارز از سیاست اقتصاد مقاومتی است. یعنی خاکی که از دل معدن بیرون میآید با انجام فرآیندهای مختلف تبدیل به پیگمنت یا همان رنگدانه صنعتی میشود که ارزش افزوده بسیاری دارد. در نتیجه در سال ۹۳ سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) با استفاده از یک مشاور استرالیایی شرایط را برای اجرای طرح فراهم کرد.

عملیاتی شدن تولید پیگمنت در کشور ارزشافزوده بسیاری دارد زیرا در حال حاضر سالانه ۹۰میلیون دلار پیگمنت برای رفع نیاز واحدهای مصرفکننده وارد کشور میشود. در نتیجه راهاندازی فاز دوم این پروژه با هدف تولید ۵۰هزار تن پیگمنت در کنار رفع نیاز داخل کشور فرصت حضور در بازارهای صادراتی را به همراه دارد. در همین زمینه مرادعلی منظری توکلی مجری طرح تیتانیوم کهنوج نیز اظهار میکند: برای تولید ۵۰هزار تن پیگمنت در فاز دوم این طرح، نیاز به استفاده از ۷۰هزار تن سرباره تیتانیوم است که برای تولید این مقدار سرباره باید ۱۳۰هزار تن کنسانتره تیتانیوم تولید شود. در نتیجه، تولید پیگمنت ساخت کارخانه کنسانتره تیتانیوم با ظرفیت تولید سالانه ۱۳۰هزار تن و کارخانه تولید سرباره تیتانیوم با ظرفیت سالانه ۷۰هزار تن در دستور کار قرار گرفت. اجرای چنین طرحی منجر به بهرهبرداری مناسب از ذخیره ارزشمند و فراوان تیتانیوم در کهنوج میشود. براساس اقدامات اکتشافی در منطقه، ذخیره قطعی این معدن ۴۰۰میلیون تن برآورد شده است که میتواند تا ۴۰سال آینده خوراک مورد نیاز دو کارخانه یاد شده را تامین کند. اما شاید موضوع دیگری که باعث میشود نام کهنوج از این پس در دنیا شناخته شود، استفاده از روش منحصر به فرد واحد تحقیقاتی پیگمنت است. براساس گفتههای مجری طرح تیتانیوم کهنوج، روش به کار رفته در واحد تحقیقاتی تولید پیگمنت، جدید و در دنیا منحصر به کهنوج است. هرچند بر زمین خوردن کلنگ ساخت کارخانههای یاد شده، اتفاق بسیار مهمی برای کشور است اما باید منتظر ماند تا مشاوران بینالمللی در کنار شرکتهای ایرانی حاضر در این طرح، کار خود را انجام دهند و به مرحله بهرهبرداری از کارخانه برسیم. بیشک آن روز نیز روز بزرگی برای مسئولان و فعالان حوزه معدن خواهد بود.