زعفران؛ محصولی اقتصادی و مناسب برای زمان خشکسالی

با توجه به سیاست اتخاذ شده دولت در بخش کشاورزی، مبنی بر تغییر الگوی کشت و حذف محصولات کشاورزی 'آب بَر' کشت زعفران در زمره یکی از بهترین گزینهها قرار میگیرد.

زَعفَران عربی شده واژه فارسی 'زَرپَران' با نام علمی Crocus sativus، گیاهی از تیره زنبقیان است. این گیاه نه تنها به آب زیاد نیاز ندارد بلکه از لحاظ اقتصادی نیز مزیتهای فراوانی دارد. زعفران از دیرباز تاکنون به عنوان گرانقیمتترین چاشنی غذا و خوراک مورد استفاده قرار گرفته و در کشور ما و عرصه جهانی به 'طلای سرخ' شهرت دارد. این محصول نه تنها در غذا و خوراک مصرف داشته، بلکه در صنایع رنگ سازی، مصارف پزشکی و داروسازی نیز نقش بسزایی دارد و به عنوان مادهای شادیآور و ضد افسردگی در طب سنتی و داروسازی نوین شناخته شده است.

زعفران، محصولی است که در فصل پاییز و زمستان رشد میکند، فصولی که بطور طبیعی شاهد افزایش بارندگی و کاهش تبخیر آب است. این گیاه بعد از اینکه کاشته شد و محصول داد حداقل تا 10 سال نیاز به کشت مجدد ندارد و هرساله میتوان از آن محصول برداشت کرد. مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان، پیرامون وضعیت کشت زعفران در این استان میگوید: استان اصفهان رتبه چهارم تولید زعفران را در میان دیگر استانها دارد.

احمدرضا رییس زاده عنوان کرد: سطح زیر کشت زعفران در استان اصفهان در سال گذشته حدود 708 هکتار بوده و از این سطح، سه هزار و 907 کیلوگرم زعفران بدست آمده که نشاندهنده عملکرد بالای 6 کیلوگرم در هکتار این محصول در استان اصفهان است. رئیس زاده گفت: سطح زیر کشت زعفران در اصفهان در سال 93 حدود 617 هکتار بوده که این سطح در سال 94 بیش از 15 درصد افزایش داشته و درسال 95 نیز این روند ادامه یافته و به رقم 758 هکتار رسیده است. رییس زاده، از دلایل گرایش به کشت زعفران در چند ساله اخیر را نیاز آبی در فصل پائیز و زمستان (در زمانی که سایر محصولات زارعی و باغی نیازمند آب نیستند) و درآمد­زایی به نسبت مناسب با استفاده از نیروی کارِ خانوار عنوان کرد. وی گفت: چهارهزار و 100 بهره ­بردار و سه تعاونی در سطح مزارع زعفران استان به فعالیت مشغول هستند.

رییس زاده شهرستانهای نظنز، تیران و کرون، نجف آباد، کاشان، شاهین شهر و میمه، نائین و خور و بیابانک را به عنوان مناطق با بیشترین سطح زیر کشت این محصول در استان بیان کرد. وی تصریح کرد: این محصول با قیمت هر کیلوگرم بطور متوسط هشت میلیون تومان بفروش می رسد. با یک برنامهریزی مشخص میتوان کشت زعفران را در استان اصفهان توسعه داد و به یک تغییر الگوی کشت مناسب با استفاده از محصولات کم آب دست یافت. کشت این محصول علاوه بر درآمدزایی برای هر خانوار و اشتغال زایی برای دیگر افراد، دارای مزیت برای تجارت خارجی است و در زمانی که استان اصفهان با چالش بیکاری و بحران آب دست و پنجه نرم می کند، روی آوردن به کشت محصولاتی از این دست راهکاری مقرون به صرفه و ضروری به نظر میرسد. علاوه بر ترویج و تشویق کشاورزان، توسعه صنایع وابسته بویژه بسته بندی از جمله اقدام هایی است که به توسعه و تقویت کشت و رونق بازار داخلی و خارجی زعفران تحقق میبخشد. این محصول بصورت خشک، فاسد شدنی نیست و برای درازمدت قابل نگهداری است و همین امر مزیتی دیگر برای زعفران رقم زده است.

مجموع تولید سالانه زعفران در جهان 230 تن عنوان شده که حدود 170 تن آن در خراسان به دست میآید و بقیه بطور عمده در اسپانیا، یونان، مراکش، هند و افغانستان تولید میشود.