مصائب گرانی ارز

واقعیت بازار علت اصلی تغییر دائم نرخ ارز نیست بلکه هیجانات کاذب موجود، موجب نوسانات این روزها شده است. برای درک بهتر این موضوع تا اندازهای به توضیح هیجاناتی که بازار را در خود گرفته میپردازم.

مکانیسم بازار به گونهای است که به دنبال برخی اخبار و اتفاقات، دچار هیجانات میشود. به عنوان مثال اگر به یکباره اعلام شود که روابط ایران و امارات متحده عربی قطع شده است، طبیعی است که بازار به هم ریزد و قیمتها بالا برود و به دنبال آن هیجان بر بازار حاکم شود. بروز این هیجانات که در نهایت موجب افزایش و کاهش و نوسانات دائمی بازار می شود بر فعالیت وارد کنندگان و صادر کنندگان تاثیرگذار خواهد بود.

شرایط بین المللی و نزدیکی به سال نو میلادی بخشی از این هیجانات است که موجب افزایش قیمت ارز در بازار شده است. مسئله این است که هیچ گونه برنامه ریزی در شرایطی که قیمتها قابل پیش بینی نیستند، امکان پذیر نیست. درواقع فعالان اقتصادی این روزها به دلیل نوسانات دائمی نرخ ارز نوعی زندگی لحظهای را تجربه میکنند. این مساله از آن جهت اهمیت دارد که در دنیای اقتصاد و تجارت به هیچ وجه نمیتوان بدون برنامه ریزی به فعالیت ادامه داد.

به بیان دیگر وجود یک برنامه تضمین شده لازمه هر فعالیت اقتصادی است. اینکه برنامههای سرمایه گذاران اقتصادی بیثبات شود و نوعی سردرگمی و بلاتکلیفی بر وضعیت آنها حاکم شود، معنایی نخواهد داشت جز اینکه آینده فعالیتهای اقتصادی با تهدیدات بسیاری مواجه خواهد بود. اگر قرار باشد با رویکردی آینده نگرانه برای وضعیت موجود چارهای اندیشید باید دولت را به سمت اقدامات اساسی و ریشهای سوق داد. در واقع اگر تقاضای ارز روندی منطقی داشته باشد، در پی آن عرضه با تقاضا متناسب میشود و در نتیجه قیمت ارز هم متعادل خواهد شد.

مسئله پراهمیت این روزها دو نرخی بودن ارز است؛ این دو نرخی بودن ارز در صورتی که قادر شویم عرضه و تقاضا را در بازار متعادل کنیم به راحتی میتواند تبدیل به تک نرخی شود . فراموش نکنیم که دو نرخی بودن ارز به معنای وجود رانت و بازار غیر رقابتی است. نکتهای که شاید اشاره به آن اهمیت داشته باشد این است که گاهی سخنانی در دفاع از دو نرخی بودن ارز شنیده میشود.

از جمله اینکه گفته میشود دو نرخی بودن ارز موجب محدود شدن فعالیت قاچاقچیان خواهد شد. این درحالی است که به اعتقاد من اصلیترین عاملی که موجب تقویت و گسترش فعاالن اقتصادی غیررسمی و قاچاقچیان میشود فقدان شفافیت در بازار است. شفافیت و رقابتی بودن بازار در گرو تک نرخی شدن ارز است. فراموش نکنیم که قاچاقچیان در فضای تیره و تار میتوانند فعالیت کنند. به همین دلیل است که معتقدم شفافیت منجر به بسته شدن فضای غیر رسمی و زیر زمینی و محدود شدن فعالیت قاچاقچیان میشود.