نقش بازار خودرو ایران در بحران پژو

این در حالی است که از پژو به عنوان بزرگترین شریک صنعت خودرو ایران یاد میشود و طی ماههای اخیر، نیز رابطه این دو شکل نامتعارفی به خود گرفته بهطوری که تعادل تجارت و مبادلاتشان به هم خورده است.
داستان از آنجا آغاز شد که پژو و جنرال موتورز آمریکا حدود چهار ماه پیش تفاهمنامهای برای انجام همکاریهای مشترک امضا کردند و پس از انتشار این خبر، گمانهزنیها در مورد آینده رابطه پژو و خودروسازی ایران آغاز شد.
بسیاری از کارشناسان این گونه پیشبینی کردند که آغاز همکاری پژو و جنرال موتورز به معنای پایان شراکت بیست سال و اندی این شرکت فرانسوی با خودروسازی ایران است، زیرا جنرال موتورز شرکتی آمریکایی به حساب می آید و از سیاستهای ضدایرانی دولت ایالات متحده پیروی میکند، بنابراین ممکن است پژو نیز به تبعیت از جنرال موتورز، روابط خود را با ایران را قطع کند.
حال که حدود چهار ماه از خشک شدن امضای مسوولان پژو و جنرال موتورز پای تفاهم نامه مشترک دو شرکت میگذرد، آمارها نشان میدهد پیشبینی کارشناسان تا حد قابلتوجهی تحقق یافته است.
بنابر آمار رسمی اعلام شده از سوی انجمن خودروسازان ایران، تولید خودرو طی دو ماه نخست امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود 30 درصد کاهش یافته و افت تولید محصولات پژو نقش زیادی در این ماجرا دارد.
این نشان می دهد تعادل در روابط تجاری خودروسازی ایران و پژو تا حدودی به هم خورده و قطعات به اندازه کافی در اختیار ایران خودرو قرار نگرفته است و حتی آن طور که یکی از مدیران رنو در ایران اعلام کرده، پژو در حال حاضر قطعه به ایران نمیدهد.
حال این رفتار پژو نه تنها بر تولید در خودروسازی ایران تاثیر گذاشته، بلکه به ضرر خودش نیز تمام شده است، زیرا کارشناسان اروپایی معتقدند کمرنگ شدن حضور پژو در صنعت خودرو ایران یکی از دلایل بحران این شرکت به شمار میرود.
در واقع کارشناسان بر این باورند که حذف شدن بازار ایران از فهرست بازارهای پژو نیز عاملی است که سبب شده این خودروساز بزرگ و مطرح اروپایی با بحران روبهرو شود. به اعتقاد آنها، در سالهای گذشته پژو درآمد زیادی از فروش محصولاتش در ایران کسب کرده و حال که روابط طرفین تیره و تار شده، این موضوع نیز به نوبه خود در بحرانی شدن اوضاع پژو تاثیر گذاشته است.
این تاثیر البته در آن حد نیست که به قول معاون اول رییسجمهور، پژو را ورشکست کند، زیرا ایران سهمی اندک در گردش مالی پژوییها دارد، اما به هر حال باید در کنار سایر عوامل تاثیرگذار بر بروز بحران در پژو، آن را نیز در نظر گرفت.
به هر حال سالانه حدود 400 هزار خودرو با برند پژو در ایران به فروش میرسد، آن هم خودروهایی که بعید است غیر از ایران کشور دیگری حاضر به تولید برخی از آنها شود، بنابراین نمیتوان این عدد را ناچیز دانست و به حساب نیاورد.
خودروسازی ایران و پژو بیست سال و اندی است که با یکدیگر ارتباط دارند و طرف فرانسوی طی این سالها تنها به فروش خودرو در ایران بسنده کرده و هیچگاه زحمت سرمایهگذاری را به خود نداده است. به عبارت بهتر، رابطه خودروسازی ایران و پژو در این سالها رابطه «فروشنده و خریدار» بوده و نه پژو سرمایه به ایران آورده و نه خودروسازی ایران این شرکت را برای عمیقکردن روابط و سطح همکاری تحت فشار گذاشته است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند این موضوع نقطه ضعف اصلی رابطه خودروسازی ایران و پژو به حساب میآید و اگر طرفین در این سالها آن را رفع میکردند، اوضاع به شکلی که هم اکنون هست، نبود.
هرچه هست، در حال حاضر ارتباط صنعت خودرو ایران و پژوی فرانسه به شکل قابلتوجهی افول کرده و هر دو طرف به سهم خود از این ماجرا متضرر شدهاند. خودروسازی ایران با کاهش تیراژ روبهرو شده و پژوییها نیز با این همه مشکلات مالی و بحران در فروش، باید تبعات کمرنگ شدن حضورشان در بازار ایران را نیز تحمل کنند.
البته به نظر میرسد نه خودروسازی ایران و نه پژو هیچکدام از شرایط فعلی راضی نیستند، اما شرایط به شکلی پیش رفته که هم اکنون بین این دو شریک بیست و چند ساله شکافی عمیق ایجاد شده و آنها را تا آستانه جدایی کامل پیش برده است.
حال اینکه هر کدام در جایگاه خود چقدر ضرر میکنند، پرسشی است که باید برای پاسخ آن فعلا منتظر ماند، زیرا پژو در حال توسعه بازارهای جهانی خود است و خودروسازی ایران نیز میخواهد با تکیه بر محصولات داخلی و احیانا بدون پژو، به راه خود ادامه بدهد.
البته صنعت خودرو ایران ظاهرا این وسط گوشه چشمی به دیگر خودروساز فرانسوی حاضر در ایران یعنی «رنو» دارد، همان طور که رنو برای پررنگتر کردن حضور خود در ایران عزمش را جزم کرده است.
چشمک بحران به پژو
اما ببینیم اوضاع فعلی پژو در بازارهای اروپایی به چه شکل است و این شرکت فرانسوی در خارج ایران چه وضعی دارد.
آن طور که مسوولان پژو اعلام کرده اند، در ماه ژوئن سال 2012 میلادی تقاضا برای خودروهای تولید این برند در دو بازار فرانسه و آلمان کاهش پیدا کرده است.
این موضوع سبب شده حجم بازار پژو تحت تاثیر قرار گرفته و تنزل پیدا کند. حتی سخنگوی پژو به تازگی اعلام کرده که به دلیل مشکلات مالی زیاد، این شرکت مجبور به تعطیل کردن یکی از کارخانههای خود در فرانسه شده است. این در حالی است که تعطیل شدن کارخانه مورد نظر، بیکار شدن سه هزار نفر کارگر را در پی خواهد داشت. مدیریت پژو مذاکراتی را با اتحادیه کارگری فرانسه آغاز کرده که به موجب آن، طرح کاهش دستمزد برای کارگران و تعطیلی یک کارخانه نهایی خواهد شد.
پژو طرح کاهش یک میلیارد یورویی هزینههای تولیدی خود را پیشنهاد داده و این طرح بخشی از استراتژی پژو برای ایجاد ثبات اقتصادی به شمار می رود.
شرکت پژو که با مشکلات مالی زیادی دست به گریبان است، در نظر دارد 1/5 میلیارد دلار از داراییهای خود را به فروش برساند تا بتواند هزینههای نیمه اول سال 2012 میلادیاش را جبران کند.
کارشناسان معتقدند پژو با تعطیل کردن یک کارخانه و کاهش هزینه در دیگر کارخانهها، میتواند تلاشی موثر برای بقا در بازار داشته باشد.
همچنین تولید خودروهایی که متناسب با سلیقه بازارهای هدف مختلف باشد نیز طرحی است که در سالهای گذشته اجرا شد و از آن نیز به عنوان یکی دیگر از راهکارهای پژو برای عبور از بحران یاد میشود، به خصوص سرمایهگذاری این در تولید خودروهای الکتریکی، که گام دیگری است برای همسو شدن پژو با بازار هدف.
با همه اینها، آمار نشان میدهد در ششمین ماه سال 2012 میلادی فروش خودروهای پژو در فرانسه به 63 هزار و 551 دستگاه رسیده که 10 درصد کمتر از میزان فروش در سال گذشته بوده است. همچنین حجم فروش پژو در تمامی بازارهای هدفش در یک ماه مورد بررسی 9/0 درصد تنزل پیدا کرده است که از نابسامانی بازار خودرو در ماههای گذشته سرچشمه میگیرد.
البته خود بازار فرانسه نیز با کاهش فروش انواع خودرو روبهرو شده است، به نحوی که در نیمه اول سال 2012 میلادی افتی 12 درصدی را تجربه کرده و فروش انواع برندها در آن پایین آمده است.
البته در بازار فرانسه فروش خودروهای جنرال موتورز و بیامو هم تنزل یافته که به دلیل بحرانهایی است که اقتصاد فرانسه با آن دست و پنجه نرم میکند.
افت فروش پژو در فرانسه در حالی است که رقیب و هموطنش رنو توانسته افزایش فروش را تجربه کند، رقیبی که میخواهد در ایران نیز از پژو جلو بزند.
این شرکت فرانسوی در ماه ژوئن سال 2012 میلاید شاهد رشد یک درصدی فروش خود بود و به دنبال آن ارزش سهام این برند در فرانسه نیز 3/2 درصد رشد کرد، حال آنکه ارزش سهام پژو بیش از 5/2 درصد افت را به خود میبیند.
«پارتیک بلاین» رییس اتحادیه صنعت خودروسازی کشور فرانسه با اشاره به کاهش 10 درصدی فروش بازار خودروی این کشور میگوید: وضعیت بازار فرانسه بسیار وخیمتر از دیگر کشورهای اروپایی است.
وی میافزاید: انتظار میرود بازار خودروی اروپا در سال جاری تنها هفت درصد کاهش یابد ولی بازار فرانسه کاهشی 10 درصدی را تجربه می کند و پژو نیز همگام با بازار فرانسه رکود را تجربه خواهد کرد.
اما پژو در برخی دیگر از بازارهای اروپایی خود نیز با افت فروش روبهرو شده است.
طبق آمار، فروش خودروهای پژو در بازار اسپانیا 20 درصد و در بازار آمریکا 9 درصد و در بازار ایرلند پنج درصد کمتر شده است.
پژو بزرگترین برند خودروسازی فرانسه و دومین برند خودروسازی در اتحادیه اروپا به حساب میآید که سرمایهگذاری زیادی برای افزایش سهم خود در بازارهای در حال توسعه آسیا و اروپا کرده است.
این برند خودروسازی درسال 1810 میلادی در کشور فرانسه راهاندازی شد و طی دو قرن اخیر همچنان در بازار فعالیت کرده است. پژو که 198 هزار و 710 نفر کارمند در سراسر دنیا دارد تولید سالانهاش در سال 2009 میلادی برابر با یک میلیون و 740 هزار دستگاه بوده است. این شرکت طی سالهای حضورش در بازار جهانی موفق شد چندین خودرو تولید کند که برنده جایره برترینهای سال اروپا شدهاند. به عنوان مثال، پژو 504 برترین خودروی سال 1969 میلادی شد و پژو 405 و پژو 307 نیز به ترتیب در سالهای 19998 و 2002 میلادی برترین خودروهای اروپا شدند.