حلال - Solvent

به مادهای که بخش عمدهٔ یک محلول را تشکیل میدهد حَلّال میگویند. هر محلول دست کم از دو بخش حلال و حل شونده تشکیل شده است.

جزیی که حل شونده را در خود حل میکند ومعمولا درصد بیشتری از محلول را تشکیل میدهد حلال نام دارد. در محلول آب نمک، آب حلال و نمک خوراکی حل شوندهاست. اغلب محلولهای موجود در طبیعت شامل یک حلال و چند مادهٔ حل شونده هستند. آب دریا نمونهای از این محلول هاست.

آب فراوان ترین و رایج ترین حلال شناخته شدهاست. این حلال ترکیبهای یونی و کووالانسی بسیاری را در خود حل میکند. محلولهایی که حلال آنها آب است,محلول آبی نا میده میشوند. آب و محلولهای آبی نقش مهمی در زندگی روزانه دارند. اغلب فرآیندهای زیست شیمیایی از قببیل هضم, جذب و سوخت وساز مواد غذایی در محلول آبی انجام میشود. در صنایع شیمیایی تعداد زیاذی از واکنشها در محیط آبی صورت میگیرد. گرچه آب مهم ترین حلال شناخته شدهاست، اما حلالهای مهم دیگری نیز وجود دارد.هگزان, اتانول و استون سه نمونهٔ مهم از حلالهای آلی هستند، به محلول حاصل از حلالهای آلی محلول غیر آبی میگویند.

حلال ها در چهار زیر گروه دسته بندی میشوند که عبارتند از : الف)آب ب)حلال های هیدرو کربنی ج)اسیدها د)قلیاها(بازها)

الف)آب مولکول آب(HOH) هم اتم هیدروژن و هم عامل OH- دارد. بنابراین هم باز و هم اسید و از این رو از لحاظ شیمیایی ختثی است. آب خالص یا آب مقطر اسیدها،قلیاها،نمک های فلزی،صمغ های گیاهی، چسب های قوی (مانند: سریشم، چسب کازیین، چسب نشاسته، چسب اوره فرمالیدیید و ملامین فرمالیدیید)، سریش، رنگ پلاستیک و الکل ها را در خود حل میکند.

ب)حلال های هیدروکربنی هیدروژن و کربن عناصر اصلی این حلال ها میباشند و آنها را حلال های آبی نیز میتوان نامید. حلال های هیدروکربنی 10 نوع هستند : 1)الکل ها (که خود 5 نوع اند) 2)استن یا دی متیل کتون CH3COCH3 3)اتر 4) تولوئن C6H5-CH3 5)کلروفرم CH3CL 6)تربانتین C10H16 7)استرها 8) تتراکلرورکربن CCL4 (9گزیلن 2(C6H4(CH3 10)بنزن C6H6