تب برقی‌ها درخودروسازی ایران

در حال حاضر اگرچه مصرف بالای سوخت خودروهای داخلی از سوی بسیاری از مسوولان صنعتی کشور نادیده گرفته میشود اما نمیتوان به سادگی از آلودگی هوا آن هم در فصول سرد سال گذشت. با این حال با اوجگیری آلودگی هوا نظریهپردازی در زمینه نوع سوخت و مصرف خودروها چندین برابر میشود؛ بهطوریکه این روزها با شدت وارونگی هوا، برخی استفاده از خودروهای برقی را تنها مسیر کاهش آلودگی هوا میخوانند. این عده شاید تولید و عرضه خودروهای گازسوز را از یاد برده باشند یا ایده وزیر صنعت و معدن وقت دولت نهم مبنیبر توقف خودروهای بنزینسوز را به فراموشی سپرده باشند. ماجرا از این قرار بود که محرابیان، وزیر صنعت دولت نهم که حامی سرسخت تولید انبوه گازسوزها بود بدون ایجاد بسترهای مناسب بهطور مرتب عنوان میکرد که تولید و عرضه خودرو از سوی خودروسازان تنها باید بهصورت گازسوز باشد و تولیدکنندگان باید با عرضه بنزینسوزها خداحافظی کنند. همانطور که گفته شد نبود بستر مناسب برای تولید و عرضه این خودروها مشکلاتی را برای خریداران به همراه داشت. نبود جایگاه و صفهای طویل برای سوختگیری شاید مهمترین دلیل رویگردانی بسیاری از مشتریان از این نوع خودروها بود، حال آنکه خودروسازان نیز برای تامین قطعاتی همچون مخزن سوخت با چالشهای زیادی مواجه شدند. در هر صورت هرچه بود برخی از کارشناسان معتقدند که تجربه آن درس خوبی داد به مسوولانی که خلقالساعه تصمیم میگیرند و خواهان اجرای سریع آن نیز هستند.

اما این روزها با توجه به اظهارات برخی از مسوولان و خودروسازان مبنیبر تولید خودروهای برقی آن هم بدون توجه به بسترها و زیرساختها باید در انتظار شکلگیری معضلات دیگری در این زمینه باشیم. ظاهرا تجربه گازسوزها به راحتی به فراموشی سپرده شده؛ چراکه برقیها نیز نیازمند بسترسازی مناسب هستند تا خریداران آن با مشکلاتی همچون گازسوزها مواجه نشوند. در این بین اما نباید از مزایای خودروهای برقی نیز غافل ماند. برقیها ویژگیهایی دارند که در دنیا با استقبال بینظیری مواجه شدهاند که مهمترین آن عدم تولید آلودگی زیست محیطی آن هم در حد صفر است همچنین اما برقیها هزینه کمی در تعمیرات و نگهداری دارند که این خود امتیاز ویژهای برای صاحبان آن بهشمار میرود. از سوی دیگر بسیاری از دولتها امتیازات خوبی برای صاحبان خودروهای برقی در نظر میگیرند از جمله تردد بدون محدودیت، معاف از مالیات سالانه و امتیازات مشابه.

اما اگر بخواهیم به نقاط ضعف برقیها اشاره کنیم مهمترین آنها نبود زیرساخت مناسب است؛ بنابراین بهنظر میرسد که اگر قصد توسعه این خودروها در کشور باشد در قدم اول باید نسبت به فراهم ساختن زیرساختها و بسترهای مناسب در این زمینه اقدام شود، اما از دیگر نقاط ضعف برقیها میتوان به قیمت بالای این خودروها اشاره کرد. در حال حاضر در بسیاری از کشورها عرضه برقیها با توجه به حمایت و یارانههای دولتی انجام میشود چراکه برقیها برای تولیدکنندگان بسیار پرهزینه است؛ بنابراین آنها برای توسعه و جذب مشتری برای این خودروها باید مشوقهای خاصی در نظر بگیرند، بهطوریکه کشور چین در حال حاضر یارانه و مشوقهای قابلتوجهی برای تولیدکنندگان و مصرفکنندگان برقیها در نظر گرفته است، اما عمر کوتاه باتری و همچنین تمام شدن شارژ باتریها از دیگر معضلات استفاده از برقیها است و همچنین زمانبر بودن شارژ آنها که متقاضیان را بهنوعی از خرید بازمیدارد. در هر صورت آنچه مشخص است استفاده از برقیها هماکنون به پدیدهای جهانی تبدیل شده و سرانه مصرف آن در دنیا رو به افزایش است بنابراین با اجرایی شدن برجام انتظار میرود که ایران نیز با در نظر گرفتن زیرساختها و بسترهای مناسب در این زمینه اقدام کند و ظرفیت استفاده از خودروهای برقی در کشور را فعال کند؛ هرچند که بسترسازی آن امری بسیار مهم است که باید مدنظر قرار گیرد.

با این حال گسترش استفاده از این مدل خودروها نیازمند در نظر گرفتن مشوقهایی خاص بهخصوص پرداخت یارانه به مشتریان و خودروسازان است. در این شرایط پرسش اینجاست که آیا دولت برای ترغیب عمومی به استفاده از خودروهای برقی و هیبریدی، برنامهای بابت پرداخت یارانه خرید به مشتریان و البته خودروسازان دارد؟ آیا قرار است بودجهای بابت ترغیب خودروسازان به طراحی و ساخت محصولات برقی و هیبریدی لحاظ شده و همچنین بودجهای دیگر نیز جهت تشویق مشتریان به خرید این مدل خودروها در نظر گرفته شود؟ در همین حال اما برخی با توجه به سابقه عدمحمایتهای دولتی بر خروج فرسودهها تاکید میکنند و معتقدند که دولت اگر در ابتدا در این زمینه اقدام کند میتواند کمک قابلتوجهی به کاهش حجم آلودگی هوا نماید. در این زمینه یک کارشناس معتقد است که 3/ 51 درصد از آلودگی ناشی از تردد خودروها در تهران مربوط به خودروهای کاربراتوری است. خودروهایی که بخش عمدهای از آنها در سن فرسودگی هستند و در چارچوب طرح جایگزینی خودروهای فرسوده باید تا به حال از رده خارج میشدند.