شورای رقابت راه فرار را بر پتروشیمی‌ها بست

به گزارش ارانیکو به نقل از اینپیا، پس از آنکه شورای رقابت در برابر شکایتهای متعدد وزیر صنعت، رأی داد که همه محصولات پتروشیمی باید در بورس کالا عرضه شوند، دیروز کارگروه تنظیم بازار محصولات پتروشیمی هم با تنظیم یک آییننامه، اقدامات اجرایی جدیدی را تأیید کرد که شرکتهای پتروشیمی را به عرضه محصولات در بورس کالا ملزم میکند.

در آییننامه جدید، محصولات پتروشیمی به 2دسته تقسیم میشوند. همه محصولات در هر دو دسته ملزم به عرضه در بورس کالا هستند. تفاوت این دو طیف محصول پتروشیمی این است که کالاهایی که تحت عنوان محصولات پتروشیمی آف در بورس کالا عرضه میشوند از طریق تالار فرعی دادوستد خواهند شد.

این بهمعنای این است که اگر کالای خاموش یا آف در تالار فرعی به فروش نرفت، شرکت تولیدکننده بهصورت موردی و با مجوز کارگروه میتواند آن را در خارج از بورس بهفروش برساند و بورس کالا هم اختیار دارد که درصورت تشخیص عرضه آنها را به عرضه غیربهینیاب منتقل کند. اما اکنون پرسش این است که مصوبات شورای رقابت برای الزام شرکتهای پتروشیمی برای عرضه در بورس کالا دایر بر چه استدلالهایی است؟ کارشناسان در پاسخ به این پرسش به امتیازهایی اشاره میکنند که شرکتهای پتروشیمی از آن برخوردار هستند؟

به غیر از آنکه یک انحصار در قیمتگذاری محصولات پتروشیمی داخلی در دست چند گروه خاص در بازار پتروشیمی است، این گروه تا حد زیادی بر بازار ارز داخلی نیز تسلط دارد بهویژه اکنون که قیمت نفت کاهش پیدا کرده است دلارهای پتروشیمیها رفته رفته جای دلارهای نفتی را میگیرد، زیرا تولید کنندههای پتروشیمی از عمدهترین شخصیتهای حقوقی هستند که از طریق فروش صادرات محصولاتشان، به دلار و سایر ارزهای بینالمللی دست پیدا میکنند.

بر همین اساس چند هفته پیش بانک مرکزی همزمان با افزایش قیمت دلار تا سطح 4هزار تومان نشستی را با گروههای اصلی برگزار کرد و از آنها خواست تا با عرضه ارزهای مازادشان در بازار جلوی افزایش قیمت ارز را بگیرند، اما تولیدکنندههای پتروشیمی در مقابل از بانک مرکزی خواستند دربرابر این کار، بر وزارت نفت فشار آورد تا سطح قیمت خوراک گاز را کاهش دهد.

یعنی مسئولان بانک مرکزی از دولت بخواهند نرخ خوراک پتروشیمیها را که دستکم در یک دهه گذشته بر سر آن دعوا بوده است، به پایینترین سطح برساند. خوراک گاز عمدهترین محصول برای تولید محصولات پتروشیمی است و اگر قرار باشد خوراک گاز ارزانتر فروخته شود سود شرکتهای پتروشیمی بهشدت افزایش مییابد. هماکنون حاشیه سود برخی شرکتهای پتروشیمی گاهی به 70درصد هم میرسد درحالیکه صنایعی مانند صنایع غذایی، لبنی و حتی خودروسازی حاشیه سودشان از 5درصد هم کمتر است. به همه اینها باید این نکته را هم اضافه کرد که صنعت پتروشیمی بهطور میانگین 4درصد مالیات میدهد درحالیکه بقیه بخشها دستکم 25درصد مالیات پرداخت میکنند.

هر قدر پتروشیمیها در خارج از ایران محصولاتشان را ارزان میفروشند به همان مقدار در داخل ایران قیمت این محصولات بیشتر از بازارهای جهانی است. منابع خبری غیررسمی از یک دامپینگ بزرگ در بازار محصولات پتروشیمی ایرانی در بازارهای خارج از کشور خبر دادهاند. آنطور که از خبرها پیداست یک رقابت منفی بین شرکتهای ایرانی برای فروش ارزانتر محصولات در خارج از ایران بهوجود آمده است.

اینها خبرهایی است که هیچیک از مسئولان حاضر به تأیید آن نیستند اما گزارشهای مختلف نشان میدهد، چند شرکت بازرگانی ایرانی که در زمینه فروش محصولات پتروشیمی ایرانی درخارج از مرزها فعالیت میکنند رقابتهای سیاسیشان را به خارج از مرزهای ایران هم کشاندهاند و این موضوع باعث شده است که قیمت محصولات پتروشیمی ایرانی در داخل ایران نسبت به خارج گرانتر باشد.

با این قیمت شکنیها قیمت محصولات پتروشیمی ایران در بازارهای جهانی به پایینترین سطح رسیده است. این در حالی است که عرضه کنندههای داخلی تلاش میکنند تا در بورس کالا محصولشان را به بالاترین قیمت بفروشند و این افزایش قیمت گاهی به حدی است که خریداران را از خرید منصرف میکند.

سید ناصر موسوی لارگانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی دراین باره گفت: کمیسیونهای انرژی و اقتصادی مجلس پیگیری لازم را برای عرضه همه جانبه محصولات در بورس کالا از سوی پتروشیمیها انجام میدهند. وی افزود: در بورس همه آمارها قابل رصد است بهطوریکه اگر پتروشیمیها رفتاری خارج از مصوبات شورای رقابت را در بورس داشته باشند، قابل پیگیری است.

او با تأکید بر اینکه عرضه مستمر مواد و براساس منافع ملی پتروشیمی در بورس کالا به تقویت جایگاه تعاونیها و اتحادیههای پایین دستی منجر خواهد شد، افزود: در این بین با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از تولید و اشتغال به صنایع پایین دستی اختصاص دارد، پتروشیمیها باید پس از تأمین نیاز داخل محصولاتشان را صادر کنند.

او با بیان اینکه صنعت پتروشیمی بهدلیل سودآور بودن حواشی زیادی هم دارد، گفت: شورای رقابت با تجمیع نظرات فعالان صنعت پتروشیمی به عرضه کامل محصولات پتروشیمی در بورس کالا رأی داده زیرا تنها تصمیمی که میتواند در راستای منافع ملی باشد، شفاف بودن روند عرضه و تقاضاست.

به گفته عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، پتروشیمیها موظف به اجرای بندهای مصوبه شورای رقابت هستند بهطوریکه شورای رقابت جایگاه لازم برای برخورد با تخطی در مورد قوانین و مصوبات مطابق با آییننامه اجرایی اصل44 قانون اساسی را دارد.