مشغله زیاد برابر است با عدم نوآوری

نوآوری‏هایی که از آن صحبت می‏کنیم آنقدر پیچیده یا غیرقابل فهم نیستند، بلکه به سطح بالایی از آموزش نیاز دارند. این نوآوری‏ها روش‏های ساده‏ای برای ارتقای استانداردهای زندگی هستند و اغلب رایگان عرضه می‏شوند. همچنین به وضوح اهداف مثبت دارند، مانند: واکسیناسیون انسان‏ها و طیور، افزایش بازدهی برداشت گندم، بهداشتی کردن اجاق‏های خوراک‏پزی، جلوگیری از انتقال بیماری‏هایی همچون ایدز، پشه‏بندهایی در برابر پشه‏های خطرناک، تهیه کود از عناصر در دسترس، آموزش‏های بهداشت فردی و افزایش بازدهی کشاورزی.

توماس ژانگ، دانش‏آموخته مدرسه کسب‏وکار لندن، در همین زمینه می‏گوید: «افراد در کشورهای در حال توسعه محصولات و نوآوری‏های جدید را با سرعتی بسیار کم به‏ کارمی‏گیرند. حتی وقتی نوآوری از سوی یک NGO مطرح می‏شود، دولت اسپانسر می‏شود، یک کمپین بازاریابی بزرگ از آن حمایت می‏کند و داوطلبانه و رایگان در جوامع محلی توزیع می‏شود، افراد آن را به سادگی نمی‏پذیرند. داده‏های ما نشان می‏دهد نرخ پذیرش نوآوری‏های جدید در این کشورها تنها 8 درصد است. چرا این رقم آنقدر پایین است، درحالیکه مزایای بالقوه آن بسیار واضح به نظر می‏رسد؟» ژانگ معتقد است در رساله دکترای خود پاسخ این سوال را یافته است.

زیرساخت‏ها بر نوآوری اثرگذارند

محققان در گذشته، نبود اطلاعات، تامین مالی یا مهارت افراد را به عنوان کلیدهایی در نظر می‏گرفتند. ژانگ بعد از تحلیل داده‏های سه سال کار یک NGO در هند، دو موضوع کلیدی را شناسایی کرده که در این پازل نادیده گرفته شده بودند. اول اینکه وقتی افراد زمان اضافه ندارند، نمی‏توانند نوآوری کنند. در اینجا منظور زمانی است که افراد مشغول کار کردن، مشغله‏های روزمره، غذا خوردن یا خوابیدن نیستند. دوم، مردم فقیر در کشورهای در حال توسعه زمان اضافه ندارند، چون از زیرساخت‏های کافی برخوردار نیستند.

ژانگ اشاره می‏کند: «حتی اثر پیشرفت‏های تکنولوژی ساده و ارزان بر زندگی مردم در کشورهای در حال توسعه می‏‏تواند بسیار زیاد و جامع باشد. اما نبود زیرساخت‏ها زمان افراد را تلف می‏کند. وقتی یک باران موسمی جاده اصلی را می‏شوید و می‏برد، وقتی هیچ‏گونه سیستم پیشرفته آبیاری وجود ندارد و مجبورید ساعت‏ها برای هدایت آب به مزارع وقت صرف کنید، دیگر وقتی نمی‏ماند که بخواهید به نوآوری برای بهتر کردن زندگی خود فکر کنید.» این در حالی است که اگر زیرساخت‏ها مناسب باشد، وقت اضافه برای این منظور افزایش می‏یابد.

ژانگ در تحقیق خود داده‏هایی را که از یک NGO به دست آورده، تجزیه و تحلیل کرده است. این داده‏ها مربوط به نوآوری‏هایی علمی می‏شوند که هدف آن افزایش بهره‏وری کشاورزی با کمترین هزینه است. او همچنین داده‏هایی را از بیش از یکهزار کشاورز فقیر جمع‏آوری کرده تا بداند آنها هر ساعت از روز خود را چگونه می‏گذرانند. چیزی که او ابتدا متوجه شد این است که درحالیکه یک شهروند آمریکایی معمولی چهار تا پنج ساعت وقت اضافه در روز دارد، زنان و مردان هندی مورد مطالعه او تنها یک یا دو ساعت زمان دارند. ژانگ سپس به رابطه بین زمان اضافه بیشتر و بالاتر رفتن میزان نوآوری پی برد. بهطور میانگین، هر ساعت زمان اضافه بیشتر در طول روز، حدودا 7 درصد افزایش نوآوری را موجب می‏شود. افرادی که زمان اضافه بیشتر دارند، بیشتر به شیوه‏های ارتقای رفاه خود فکر می‏کنند. به علاوه، زندگی در فقر، استرس را افزایش می‏دهد.

البته تحقیقات ژانگ نشان می‏دهد کسانی که استفاده‏کنندگان اولیه نوآوری هستند، افرادی نیستند که همه فکر می‏کنند. او می‏گوید اثراتی که وجود دارد، فراتر از دنیای در حال توسعه است: «بازاریاب‏ها برای شناسایی استفاده‏کننده اولیه نوآوری همواره با مشکل مواجه بوده‏اند. خیلی‏ها فکر می‏کنند جوانان تحصیلکرده شهری صرفا نوآورترین افراد هستند، اما آمار همیشه این موضوع را نشان نمی‏دهد. داشتن زمان اضافه مهم است. یک مدیر پرمشغله هنوز از گوشی بلک‏بری قدیمی خود استفاده می‏کند، چون زمان کافی ندارد که بفهمد آیفون‏های جدید چگونه کار می‏کنند. بنابراین، زندانی‏ها، دانش‏آموزان و افرادی که نیمه وقت کار می‏کنند، زمان اضافی لازم برای کشف ویژگی‏ها و مزایای نوآوری‏ها دارند.»

نکاتی برای شرکتها، سیاستگذاران و افراد

• اگر شرکتی هستید که در کسب‏وکارتان بر نوآوری برای تولید محصولات جدید، توسعه فرآیندهای جدید و کاهش هزینه تکیه می‏کنید، مراقب باشید روز کارمندان را با وظایف روتینی که به آنها زمان برای نوآوری نمی‏دهد پر نکنید. شرکتهای نمونه‏ای که از این ذهنیت بهره برده‏اند عبارت است از گوگل و 3M.

• اگر سیاستمدار، به‏ ویژه در یک کشور در حال توسعه هستید، اثر پروژه‏های زیرساختی بر زمان اضافه شهروندان را مد نظر قرار دهید. مثلا، مزایایی که از ساخت یک جاده اصلی حاصل می‏شود، بیشتر از صرفا توانایی حمل‏ ونقل کالا در این جاده است. همچنین اگر شرایطی فراهم شود که افراد زمان زیادی را بدون هیچ بازدهی در ترافیک هدر ندهند، می‏توانند نوآوری کنند و بهره‏وری خود را افزایش دهند.

• اگر یک فرد عادی هستید، به مدیریت زمان خودتان فکر کنید. این خیلی ساده‏انگارانه است که فکر کنید هر چقدر پرمشغله‏تر باشید، یعنی بهره‏ورتر هستید. شما به زمان آزاد هم نیاز دارید تا فکر کنید چگونه می‏توان کارها را بهتر انجام داد. روزی که با جلسه پشت جلسه پر شود، زمانی برای ارتقای نوآورانه کیفیت زندگی، کسب‏ وکار یا شغلتان باقی نمی‏گذارد.

ژانگ می‏گوید: «گاهی اوقات افراد تصور می‏کنند مردم فقیر بهدلیل وجود برخی کمبودهای اجتماعی، نوآوری کمتری دارند. ممکن است آنها رویکرد سرسختانه یا فرهنگی داشته باشند که نسبت به تغییر مقاوم است. اما باید به شرایط فیزیکی زندگی این افراد توجه کرد. اگر فردی مرفه که در یک کشور توسعه یافته زندگی می‏کند را بردارید و در یک محیط روستایی در یک کشور در حال توسعه قرار دهید، به احتمال زیاد سطح نوآوری او به سرعت کاهش می‏یابد.»