گرایش‌های طراحی محیط کار در سال ۲۰۱۷

اما ظرف پنج سال آینده این تغییرات تدریجی، جای خود را به تحولی ناگهانی خواهند داد و در نتیجه شاهد انقلابی در این عرصه خواهیم بود. میپرسید چرا؟ کارشناسان ما پاسخ میدهند.

نسل Z بهزودی وارد بازار کار خواهد شد

این نسل از سال 2000 به بعد متولد شدهاند. کسانی که در سالهای نخستین این نسل، به دنیا آمدهاند بهزودی فارغالتحصیل و وارد بازار کار خواهند شد. این نسل در مقایسه با نسلهای پیشین، دسترسی بیشتری به تکنولوژی داشته است. با توجه به کمبود مهارتها در سالهای اخیر، شرکتها مشتاقانه در انتظار ورود این جوانان به بازار کارند. یکی از ابزارهای مهم برای جذب و حفظ نیروی کار نسل Z، محیط کار است.

جوانان نسل هزاره بیشترین جمعیت نیروی کار جهان را تشکیل خواهند داد

بیبیبومرها رفته رفته بازنشسته میشوند و همزمان با خروج آنها از بازار کار، جوانان نسل هزاره که بین اواخر دهه 80 تا اواخر دهه90 متولد شدهاند، به پرجمعیتترین نسل حاضر در بازار کار تبدیل خواهند شد. طبق گزارش انجمن مدیریت منابع انسانی (SHRM)، ۶۸ درصد کارشناسان منابع انسانی معتقدند این رویداد، طی پنج سال آینده تاثیر شگرفی بر محیط کار خواهد گذاشت. تا پنج سال آینده، تعداد جوانانی که در مناصب مدیریتی مشغول بهکار خواهند شد، به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

پیشرفتهای جدید تکنولوژی

گرایشات جدید عرصه تکنولوژی، مثل رواج استفاده از تکنولوژیهای پوشیدنی و تبلتها بهعنوان ابزار کار، همچنان بر حوزه طراحی تاثیر خواهند گذاشت. عرضه محصولاتی مثل «آیپدپرو» و «ویندوز سرفیس پرو» نشان میدهد که تبلتها میتوانند جایگزین لپتاپها شوند. تبلتها به کارکنان این امکان را میدهند که در هر جایی که هستند کار خود را انجام دهند.

شرکتها به اهمیت طراحی پی میبرند

هر روز، شرکتهای بیشتری به تاثیر طراحی محیط کار بر بهرهوری کارکنان و میزان درآمد پیمیبرند. تحقیقات گروه معماری جنسلر (Gensler)، یک شرکت بینالمللی طراحی و معماری واقع در سانفرانسیسکو نشان میدهد که طراحی نادرست محیط کار، سالانه حدود ۳۳۰ میلیارد دلار زیان به کسبوکارهای ایالات متحده وارد میکند.

افزایش رقابت برای جذب استعدادها

مدتها است که کمبود مهارتها موجب شده شرکتها بر سر استعدادهای درخشان با یکدیگر رقابت کنند. اما روند رو به رشد کمبود مهارتها و تمایل نیروی کار به جستوجوی فرصتهای جدید، رقابت تنگاتنگی را میان کارکنان ایجاد کرده است. ۷۶ درصد کارکنان تماموقت، یا به دنبال فرصتهای جدید هستند یا اگر فرصت جدیدی بر سر راهشان قرار گیرد، از آن استقبال میکنند. با این تفاسیر، سازمانها از محیط کار به عنوان ابزاری برای جذب و حفظ کارکنان استفاده خواهند کرد.عوامل دیگری نیز وجود دارند که دورنمای محیط کار در سال ۲۰۱۷ را تحتتاثیر قرار خواهند داد. اما ما در اینجا به ذکر مهمترین آنها بسنده میکنیم. حال سوال اینجا است که این تغییرات چگونه بر حوزه طراحی دفاتر کار تاثیر خواهند گذاشت؟

۱. بلوغ طراحی دفاتر

همزمان با رشد بیسابقه استارتآپها، همه میکوشیدند محیط کار را جذاب و طبق سلیقه جوانان طراحی کنند. در بعضی از شرکتها وجود میزهای فوتبال دستی، سرسرهها و انواع و اقسام نوشیدنیها به یک امر عادی تبدیل شده بود. حتی صنایع سنتیتر نیز تحت تاثیر این تغییرات قرار گرفته بودند. اما همزمان با بلوغ فکری مدیران و کارکنان جوان، این شرکتها که اغلب در زمینه تکنولوژی فعالیت میکنند نیز به بلوغ میرسند و درمییابند که فراهم آوردن یک فضای «جذاب» به تنهایی کافی نیست بلکه محیط کار باید معرف برند و فرهنگ سازمان باشد. گرچه بعضی از این شرکتها هنوز هم از این گرایشات جوانپسند حمایت میکنند اما محیط کار حرفهایتر و پختهتر شده است. شرکتها حالا بیشتر از آنکه به دنبال مدهای زودگذر باشند، از امکاناتی استفاده میکنند که در راستای اهدافشان باشد.

۲. تجهیزات اداری، جزء جداییناپذیر طراحی

در گذشته، تجهیزات بایگانی ادارات تنها با این هدف خریداری میشدند که اسناد، مدارک و سایر ملزومات را در آنها جا دهند. قفسهها و کمدها صرفا کاربرد «نگهداری و بایگانی» داشتند و از نظر جنس مواد اولیه با سایر تجهیزات تفاوتی نداشتند. کاربرد این تجهیزات هرگز از محدوده نگهداری فراتر نمیرفت.اما اخیرا، تجهیزات اداری به یکی از عناصر طراحی تبدیل شده است. قفسهها، کمدها و کشوها نهتنها کاربردیاند بلکه منعکسکننده سبک طراحی نیز هستند. جنبههای کاربردی این تجهیزات هنوز هم حائز اهمیت است اما حتی این جنبهها نیز در حال تغییرند. یکی از نمونهها، روش «Hot Desking» است که به معنای اختصاص میز در مواقع نیاز است. در این روش به جای آنکه هر کارمند میز مخصوص خودش را داشته باشد، به هر کارمند، تنها در صورت نیاز، میز تعلق میگیرد. قفسهها و کمدها همچنین برای جدا کردن فضاها بهکار میروند. پیشرفتهای فراوانی در طراحی و سبک تجهیزات اداری رخ داده و فضای کار خودمانیتر شده است. کفپوشهای طبیعی، طراحیهای مینیمالیستی و کمدها و کشوهای بدون دستگیره، همه و همه در ایجاد چنین فضایی نقش دارند.

۳. استفاده از واقعیت مجازی و واقعیت افزوده

واقعیت مجازی (Virtual Reality) به شما این امکان را میدهد یک منظره مجازی را مشاهده کنید و ببینید که یک پروژه ناتمام، وقتی به پایان برسد چه شکلی خواهد بود، هرچند نرمافزارهای طراحی طبقات میتوانند به شما کمک کنند خانه یا محل کارتان را طراحی کنید، اما این نرمافزارها معمولا تخصصی هستند و یک فرد بیتجربه نمیتواند کل فضا را به درستی مجسم کند. عرضه محصولاتی مثل هدست «Oculus Rift» به شرکتها این امکان را میدهد تا پیش از شروع کار ساخت و ساز، فضای جدید را تجسم کنند. شما با استفاده از واقعیت افزوده (Augmented Reality) میتوانید ببینید که فضای کارتان، بعد از طراحی و چیدمان وسایلی که هنوز خریداری نکردهاید چه شکلی خواهد شد. کافی است اپلیکیشن مورد نظرتان را روی یک تبلت یا تلفن هوشمند نصب کنید، از دریچه دوربین خود به فضای اتاق نگاه کنید و محصولات مجازی را در دنیای واقعی بچینید. مایکروسافت نیز در سال گذشته محصولی را معرفی کرد که احتمالا باعث پیشرفتهایی در محیط کار خواهد شد. هدست واقعیت مجازی مایکروسافت که با نام «هولولنز» شناخته میشود، دارای حسگرهایی است که به کاربر این امکان را میدهد با عناصر مجازی در تعامل باشد. با استفاده از هولولنز میتوانید تصاویر را به صورت سهبعدی مشاهده و آنها را ویرایش کنید. شاید سالها پس از ۲۰۱۷، با استفاده از این هدستها و دوربینهای سهبعدی بتوانیم کنفرانسهای مجازی را از رویا به حقیقت تبدیل کنیم.

۴. طراحی داده محور

در گذشته، طراحی محیط کار بر اساس مفروضات، گرایشات رایج یا تجربیات سایر شرکتها انجام میگرفت. حالا دیگر نیازی به این روشهای قدیمی نیست چون گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات آسانتر شده است. حالا به لطف دستگاههای پوشیدنی و دادههای بزرگ، شرکتها میتوانند نحوه کار کردن و تعامل کارکنان با یکدیگر را مشاهده کنند. این گرایش مدتی است که طراحی محیط کار را تحت تاثیر قرار داده است.شرکت آمریکایی «Humanyze» برای جمعآوری دادهها و سنجش رفتار کارکنان، کارتهایی طراحی کرده است که مجهز به حسگرهای مادون قرمز، سرعتسنج، بلوتوث و میکروفون هستند. هر کارمند باید یکی از این کارتها را به گردن خود بیندازد. به کمک این کارتها، حرکات کارکنان، برخورد با یکدیگر، الگوهای گفتاری و حالات بدن آنها جمعآوری میشود، اما به صورت کاملا محرمانه و ناشناس.یکی دیگر از شرکتهای حامی طراحی داده محور، شرکت Enlighted است. این شرکت سنسورهایی تولید میکند که در لوسترهای سقفی و دیواری تعبیه میشوند و اطلاعات مربوط به ترددها و میزان استفاده کارکنان از فضاها را جمعآوری میکند. این تکنولوژیهای جدید نشان میدهند که میتوانیم از دادهها برای طراحی یک محیط کار مثبت و مشارکتی استفاده کنیم.

۵. طراحی محیط کار «مقاوم در برابر آینده»

با پیشرفت مداوم تکنولوژی و تغییرات در فرهنگ سازمانها، بسیاری از شرکتها میکوشند محیط کار را انعطافپذیر کنند. برای شرکتها پیشبینی اینکه ظرف پنج سال آینده چه مشاغلی پدید خواهند آمد، آسان نیست. بسیاری از جایگاههای شغلی فعلی، پنج سال قبل وجود نداشتند و شرکتها نمیتوانند بهطور دقیق پیشبینی کنند که نیازهای کارکنان آینده چه خواهند بود. اگر محیط کار انعطافپذیر و تجهیزات اداری قابل انطباق باشند، تکنولوژیهای جدید بهراحتی میتوانند مورد استفاده قرار بگیرند. بر اساس تحقیقات شرکت You Gov، ۵۰ درصد کسبوکارها مطمئن نیستند که بتوانند با پیشرفت تکنولوژی همگام شوند بنابراین، شرکتها به فضا و تجهیزاتی نیازمندند که قابل انطباق با تکنولوژیهای جدید باشد.هزینههای مربوط به محیط کار، در لیست هزینههای کسبوکار در جایگاه دوم قرار دارد پس باید از آن استفاده بهینه شود. شرکتها نمیخواهند هیچ فضایی بلااستفاده بماند. در نتیجه، استفاده از تجهیزات قابل انطباق رواج خواهد یافت. عبارت «مقاوم در برابر آینده» یا Future Proof به معنای محصول، خدمات یا سیستمی است که تغییرات و پیشرفتهای تکنولوژی روی آن تاثیری نخواهد گذاشت و در آینده نیز قابل استفاده خواهد بود. هیچ محصولی در برابر آینده کاملا مقاوم نیست اما با پیشبینی آینده و تحولات احتمالی میتوان شوک ناشی از تغییرات را به حداقل رساند.

۶. طراحی مبتنی بر فعالیت

این گرایش ترکیبی از دو عامل دیگر است: نیاز به حفظ حریم خصوصی و طراحی برای افزایش مشارکت. از آنجایی که این دو عامل را نمیتوان همزمان در یک فضا پیاده کرد، طراحی مبتنی بر فعالیت پیشنهاد میکند که برای «انجام فعالیتهایی که نیاز به تمرکز دارد» یا «کارکنانی که کار در فضای بسته را ترجیح میدهند»، فضایی مجزا در نظر گرفته شود.هدف از طراحی پلان آزاد، افزایش مشارکت کارکنان است، اما بعضی از کارکنان نمیتوانند در چنین فضایی تمرکز کنند. مدتی است که برای حفظ حریم خصوصی کارکنان، استفاده از اتاقکها رایج شده است. اتاقکها، پارتیشنهایی کوچک با رنگهای روشن هستند که برای انجام فعالیتهای کوتاه مناسبند. این اتاقکها باید به گونهای طراحی شوند که سر و صدا وارد آنها نشود و احتمال مزاحمت دیگران به حداقل برسد.

اما در طراحی مبتنی بر فعالیت، فضاهایی تحتعنوان «منطقه ساکت» به کارکنان اختصاص پیدا میکند. یک منطقه ساکت، بیانگر این است که کارکنان نیاز به تمرکز دارند و کسی نباید مزاحم آنها شود. ایجاد یک منطقه ساکت، بخشی از فرآیند طراحی مبتنی بر فعالیت است. این طراحی همچنین فضاهایی را به فعالیتهایی اختصاص میدهد که نیاز به مشارکت و تعامل دارند. براساس تحقیقات جنسلر، دوسوم کارکنان معتقدند که وقتی در کنار یکدیگر کار میکنند، بازدهی بیشتری دارند. در این روش، نیازهای هر دو گروه در نظر گرفته شده است.استفاده از تجهیزاتی که باعث افزایش مشارکت میشوند در سال ۲۰۱۷ گسترش خواهد یافت. از جمله این تجهیزات، پایههای مانیتور هستند که به شما اجازه میدهند مانیتور خود را بچرخانید و صفحه آن را به افراد پیرامونتان نشان دهید.

7. طراحی برای سلامت

یکی از پرطرفدارترین گرایشهای سال ۲۰۱۶، سلامت کارکنان بود که به نظر میرسد در سال ۲۰۱۷ رونق بیشتری پیدا کند. مدتی است که برنامههای سلامت در سازمانها اجرا میشوند. اما کمتر شرکتی را میتوان یافت که در طراحی محیط کار، سلامت کارکنان را در نظر گرفته باشد. اخیرا میزهایی تحت عنوان «نشسته/ ایستاده» طراحی شدهاند که به هر دو صورت نشسته و ایستاده قابل استفادهاند. استفاده از راهپلهها نیز در طراحی داخلی رواج یافته. طراحان از این روشها استفاده میکنند تا کارکنان را به تحرک بیشتر وادارند. مطالعات بسیاری در رابطه با تاثیرات منفی «زیاد نشستن» انجام شده است اما هنوز اختلافنظرهایی در این رابطه وجود دارد. با این حال بسیاری از تحقیقات نشان میدهند که استفاده از میزهای نشسته/ ایستاده بر سلامت داخلی کارکنان تاثیر مثبت میگذارد. در سال ۲۰۱۷ مطالعات بیشتری در این زمینه انجام خواهد شد.

۸. طراحی زیستگرایانه

زیستگرایی یعنی عشق و گرایش انسان به طبیعت و سایر موجودات زنده و طراحی زیستگرایانه به معنای استفاده از مواد اولیه طبیعی، نور طبیعی، گیاهان، مناظر طبیعی و سایر عناصر طبیعت در طراحی فضاها است. بسیاری از مطالعات در این رابطه، روی تاثیر این روش بر بازدهی کارکنان تمرکز کردهاند. اما این روش چه تاثیری بر سلامت کارکنان دارد؟ بر اساس گزارش وبسایت Human Spaces، در محیطهای دارای نور طبیعی و گلدانهای طبیعی، بازدهی کارکنان تا ۶ درصد و خلاقیت آنها تا ۱۵درصد افزایش پیدا میکند. با وجود این ۴۷درصد کارکنان، در فضاهایی کار میکنند که در آن خبری از نور طبیعی نیست. مطالعات اخیر نشان داده که ما ۹۵ درصد زمان خود را در فضاهای بسته سپری میکنیم. وقتی بخش اعظمی از زندگی ما در فضای بسته میگذرد، باید طبیعت را به خانه و محل کار بیاوریم. استفاده از گیاهان در فضای کار به یک گرایش محبوب تبدیل شده است. سرسبز بودن محیط کار نه تنها منعکسکننده سبک طراحی است بلکه میزان تعهد شما نسبت به محیط زیست را نیز نشان میدهد.