آغاز برداشت نفت از بزرگ‌ترین میدان گازی دنیا و برابری تولید گاز ایران و قطر

میدان گازی پارس جنوبی، بزرگ ترین منبع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران قرار دارد؛ مساحت این میدان 9700 کیلومتر مربع است که سهم متعلق به ایران 3700 کیلومتر مربع وسعت دارد.

ذخیره گاز این بخش از میدان 14 تریلیون مترمکعب گاز به همراه 18 میلیارد بشکه میعانات گازی است که هشت درصد کل گاز دنیا و نزدیک به نیمی از ذخایر گاز کشور را شامل میشود.

میدان گازی پارس جنوبی (که در قطر، گنبدشمالی نامیده میشود) در سال 1971 کشف و برداشت گاز از این میدان نخستین بار در سال 1991 توسط قطر آغاز شد؛ گاز تولیدی این میدان با تشکیل شرکت گاز مایع قطر به ال.ان.جی تبدیل و محمولههای ال.ان.جی به خارج صادر میشود.

یکی از دغدغههای ایران در سالهای گذشته، تولید حداکثری قطر از پارس جنوبی و از دست رفتن فرصت برداشت از این میدان مشترک توسط ایران بوده است.

با توجه به اینکه به دلیل شرایط فیزیکی، امکان مهاجرت گاز این میدان مشترک به کشور قطر وجود دارد، کارشناسان همواره بر لزوم توسعه هرچه سریع تر بخش ایرانی این میدان تاکید دارند.

با وجود سرمایه گذاری گسترده در پارس جنوبی در گذشته، به دلیل پراکندگی اقدامها، در عمل این فازها به مرحله نهایی و بهره برداری نرسیدند اما دولت یازدهم تلاش کرد با اولویت بندی طرحها این عقب ماندگی را جبران کند.

2 برابر شدن تولید گاز پارس جنوبی در دولت یازدهم

اولویت بندی فازهای پارس جنوبی در دولت یازهم سبب تسریع در روند اجرای طرحهای در دست اجرا در میدان عظیم گازی پارس جنوبی شد.

بر اساس تصمیم وزارت نفت در سال 1392، پنج فاز 12، 15، 16، 17 و 18 که نسبت به سایر فازها پیشرفت بیشتری داشتند در اولویت اصلی و سایر فازها در اولویت بعدی قرار گرفتند که تاکنون بخش زیادی ار آنها به بهره برداری رسیده است.

پس از راه اندازی کامل فازهای 12، 15 و 16 و بخش هایی از 17 و 18، اکنون توسعه فازهای 19، 20 و 21 در اولویت قرار گرفته است.

تخمین زده میشود با توسعه کامل فازهای پارس جنوبی ضمن تامین پایدار نیاز کشور به انرژی، سالیانه 100 میلیارد دلار درآمد عاید کشور شود.

از سوی دیگر، میزان تولید گاز پارس جنوبی در دولت یازدهم جهشی قابل توجهی یافت به طوری که نسبت به آغاز به کار این دولت، 2 برابر شد.

تولید گاز از ١٠ فاز نخست پارس جنوبی در سال 13٩٢، نزدیک به ٢٨٥ میلیون متر مکعب بود که این میزان با بهره برداری از ١١ بخش جدید پارس جنوبی به ٥٤٠ میلیون مترمکعب در روز می‎رسد.

چندی پیش وزیر نفت در این باره گفت: تا پایان دولت یازدهم به حجم عظیم گاز که در عسلویه تولید میشود، 300 میلیون مترمکعب اضافه شده و این امر بدان معناست که برداشت گاز در این مدت به 2 برابر میرسد.

بیژن زنگنه یادآوری کرد: 10 فاز پارس جنوبی در دولت اصلاحات به بهره برداری رسید. در دولت یازدهم نیز 11 فاز پارس جنوبی به بهره برداری میرسد تا یکبار دیگر با کشور قطر در برداشت از مخزن مشترک پارس جنوبی برابر شویم و حتی پیشی بگیریم.

جزئیات افزایش 300 میلیون مترمکعبی تولید گاز در پارس جنوبی

بر اساس گزارشها، تولید گاز در پارس جنوبی، روزانه رشد 300 میلیون مترمکعبی را تجربه کرده و همچنان در حال افزایش است.

میزان تولید گاز پارس جنوبی در سال 1393 نزدیک به ١٠٣ میلیون متر مکعب رشد کرد. این رشد در سال 1394 به ٥٧ میلیون متر مکعب در روز رسید.

پیش از این «محمد مشکین فام» مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، اعلام کرده بود تا پایان سال 1395 نیز ١٤٠ میلیون مترمکعب دیگر به این رقم افزوده می‎شود.

با تکمیل بخشهای باقیمانده پارس جنوبی تا پایان سال 13٩٧، ظرفیت تولید گاز کشور در این میدان به ٧٢٥ میلیون متر مکعب در روز میرسد.

درآمد ٣٧٨ میلیارد دلاری از پارس جنوبی

بزرگترین میدان گازی جهانی، ثروتی هنگفت را در خود جای داده است که برای دستیابی به آن باید فازهای پارس جنوبی هر چه زودتر توسعه یابد.

به گفته مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، از سال 13٨١ تا 13٩٤ نزدیک به ٨٧٩ میلیارد مترمکعب گاز در میدان پارس جنوبی تولید شد و ارزش محصولات تولیدی در این مدت، ٣٧٨ میلیارد دلار بود.

بر اساس بودجه مصوب برای توسعه کل میدان پارس جنوبی، ٩١ میلیارد دلار سرمایه مورد نیاز است که ٣١ میلیارد دلار آن در بخشهای به بهره برداری رسیده صرف میشود. از ٦٠ میلیارد دلار باقیمانده نیز تاکنون ٣٠ میلیارد دلار در طرح‎های در حال اجرا هزینه شده است.

با بهره‎برداری از کل منابع گازی پارس جنوبی در مدت یک سال، ٩٠ میلیارد دلار ارزش از محل این تولیدات به دست می‎آید که به طور تقریبی معادل کل سرمایه‎گذاری صورت گرفته از آغاز توسعه این میدان تا پایان طرح‎های باقیمانده است.

تحقق یک آرزوی دیرینه در پارس جنوبی

پارس جنوبی افزون بر اینکه بزرگترین میدان گازی جهان به شمار میرود، دارای لایههای نفتی نیز است که تا پیش از دولت یازدهم، از منابع نفتی این میدان برداشت نمیشد.

قطر در سالهای گذشته از این لایه نفتی برداشت میکرد اما به علت غفلت و همچنین نبود امکانات فنی مانند شناور پالایشگاهی، به تولید نفت از این میدان توجهی نمیشد.

پس از استقرار دولت یازدهم تلاش شد با تهیه کشتی پالایشگاهی، برداشت نفت از این میدان آغاز شود.

بر این اساس، نخستین شناور پالایشگاهی خاورمیانه در هفتههای پایانی سال 1395، وارد خلیج فارس شد و تولید نفت از لایه نفتی پارس جنوبی در بیست و نهم اسفند گذشته آغاز شد.

قرار است تولید نفت از پارس جنوبی به صورت آزمایشی انجام شود و به تدریج به ظرفیت روزانه 35 هزار بشکه افزایش یابد.

در گام بعدی نفت تولیدی پارس جنوبی به بازارهای جهانی نیز صادر میشود که بر پایه پیشبینیها این موضوع در مدت زمانی حداکثر 45 روز پس از آغاز تولید، قابلیت تحقق دارد.

حجم ذخایر در جای نفت خام لایه نفتی پارس جنوبی بیش از ١٤ میلیارد بشکه برآورد میشود.