تجارت جهانی در چاله ترامپ و برگزیت

در حالی که گمان میشود با روی کار آمدن ترامپ در امریکا ممکن است تجارت آزاد با نوعی اخلال مواجه شود و از طرف دیگر ممکن است حجم تجارت کاهش یابد، اما سازمان تجارت جهانی چه میگوید؟

تازهترین گزارش این سازمان حاکی است که رشد تجارت جهانی کمتر از آن عددهایی است که پیشبینی میشد. کاهش رشد 3.6درصدی پیشبینی قبلی به 1/8درصد تا 1/3درصد در تجارت جهانی چیزی است که سازمان تجارت جهانی پیشبینی کرده است. این گزارش را میخوانید:

چشمانداز رشد تجارت جهانی

طبق گزارش فوریه ۲۰۱۷ میلادی سازمان جهانی تجارت، رشد تجارت جهان در سال ۲۰۱۶ میلادی 1/7درصد برآورد شده و برای سال ۲۰۱۷ میلادی رشد تجارت جهانی بین ارقام 1/8 تا 1/3درصد پیشبینی شده است. به این ترتیب برای نخستینبار طی ۱۵ سال گذشته تجارت بینالمللی در سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ میلادی کمتر از تولید ناخالص داخلی جهان رشد خواهد کرد و کندترین رشد تجارت جهانی از زمان بحران مالی ۲۰۰۹ میلادی رقم خواهد خورد. این در حالی است که در گزارش آوریل ۲۰۱۶ میلادی سازمان جهانی تجارت رشد حجم معاملات جهانی برای سال ۲۰۱۶ میلادی 2.8درصد و برای سال ۲۰۱۷ میلادی 3/6درصد پیشبینی شده بود.

کاهش پیشبینی رشد تجارت جهانی به دلیل افت بیش از انتظار حجم تجارت در فصل نخست سال ۲۰۱۶ میلادی بود که در فصل دوم سال نیز بهبود قابل توجهی در ارقام تجارت دیده نشد، بطوری که در فصل نخست سال، حجم تجارت کالا 1/1- درصد رشد داشت و در فصل دوم رشد حجم تجارت کالا فقط به 0.3درصد رسید. کاهش حجم تجارت از کندی رشد تولید ناخالص داخلی و رشد تجارت در کشورهای در حال توسعه از جمله چین و برزیل و همچنین امریکای شمالی ناشی شده است. منطقه امریکای شمالی در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ میلادی بیشترین رشد واردات را داشت اما پس از این دوره این منطقه نیز با کندی رشد روبرو شد.

شایان ذکر است که با وجود اینکه در سال ۲۰۱۵ میلادی حجم تجارت کالا 2/7درصد رشد داشت، ارزش دلاری تجارت جهانی کالا در این سال بهشدت کاهش یافت و ارزش صادرات کالا با ۱۴درصد کاهش مواجه شد. همچنین در این این سال ارزش دلاری تجارت جهانی خدمات نیز شاهد کاهش قابل توجهی بود و صادرات خدمات ۶ درصد کاهش رشد داشت. آمار منتشر شده از سوی سازمان تجارت جهانی، نگرانی تحلیلگران از کندی قابل توجه رشد تجارت را به عنوان یک عامل هشداردهنده دو چندان نموده است، چرا که رشد پایین تجارت تبعات منفی برای اقتصاد کشورها به دنبال خواهد داشت.

در واقع، پس از یک دوره طولانی رشد اقتصادی ناشی از جهانی شدن و تجارت جهانی (۲۰۰۸-۱۹۹۰میلادی)، در پی وقوع بحران مالی و اقتصادی، دولتها بطور فزاینده به دنبال حفاظت از صنایع داخلی خود بودهاند و رشد اقتصادی بیش از پیش از طریق مصرف داخلی حاصل میشود. اگرچه همه دولتها سیاستهای حمایتی را رد میکنند، اما تجارت همچون گذشته از رشد اقتصادی سبقت نمیگیرد (طی سالهای ۲۰۰۸ – ۱۹۹۰ میلادی سرعت رشد حجم تجارت جهانی کالا بطور میانگین 2.1برابر تولید ناخالص داخلی جهان بود) . البته از سوی دیگر، نشانههایی نیز مبنی بر احتمال افزایش تجارت در نیمه دوم سال ۲۰۱۷ میلادی وجود دارد، ولی به احتمال زیاد آهنگ این رشد همچنان ضعیف خواهد بود. از جمله این نشانهها افزایش تردد کانتینرها در بنادر، افزایش سفارشات صادراتی در ایالات متحده و تثبیت جریان تجارت اسمی به دلار امریکا است.

در واقع، چشمانداز تجارت جهان در سال ۲۰۱۷ میلادی، تحت تاثیر برخی از نااطمینانیها قرار گرفته است. برخی از این نااطمینانیها عبارتند از: بیثباتی مالی ناشی از تغییر سیاستهای پولی در کشورهای توسعهیافته، احتمال تاثیر شعارهای ضدتجاری در اتخاذ سیاستهای تجاری و تاثیرات احتمالی برگزیت که نگرانیهایی را در مورد آینده آرایش تجاری در اروپا به وجود آورده است.

سازمان جهانی تجارت در جدیدترین گزارش خود، رشد تجارت جهان را با استفاده از شاخص چشمانداز و محاسبه محرکهای رشد تجارت در جهان پیشبینی نمود. بر این اساس، شاخص چشمانداز تجارت جهانی برابر با ۱۰۲ تعیین شده که چون بالاتر از رقم ۱۰۰ است و از ارقام قبلی نیز بیشتر بوده به معنی پیشبینی رشد تجارت در بازه زمانی فوریه – مارس ۲۰۱۷ میلادی در مسیر بالاتر از روند قبلی است.

با وجود اینکه پیشبینی رشد تجارت جهان نسبت به چند ماه گذشته خوشبینانهتر بوده، ولی نسبت به برآوردهای قبلی بسیار بدتر شده است؛ طبق گزارش آوریل ۲۰۱۶ میلادی سازمان جهانی تجارت، رشد حجم معاملات جهانی برای سال ۲۰۱۶ میلادی 2.8درصد و برای سال ۲۰۱۷ میلادی 3.6درصد پیشبینی شده بود، در حالی که بر اساس گزارش فوریه ۲۰۱۷ میلادی، تجارت جهان در سال ۲۰۱۶ میلادی 1/7درصد رشد داشته و پیشبینی میشود که رشد تجارت جهانی در سال ۲۰۱۷ میلادی بین ارقام 1/8 تا 1/3درصد باشد.

کاهش پیشبینی رشد تجارت جهانی، به دلیل افت بیش از انتظار رشد حجم تجارت کالا در فصل نخست سال ۲۰۱۶ میلادی بود که در فصل دوم سال نیز بهبود قابل توجهی در ارقام تجارت دیده نشد، بطوری که در فصل نخست سال، حجم تجارت کالا 1/1- درصد رشد داشت و در فصل دوم رشد حجم تجارت کالا فقط به 0.3.درصد رسید. کاهش حجم تجارت از کندی تولید ناخالص داخلی و رشد تجارت در کشورهای در حال توسعه از جمله چین و برزیل و همچنین امریکای شمالی ناشی شده است. منطقه امریکای شمالی در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ میلادی بیشترین رشد واردات را داشت اما پس از این دوره این منطقه نیز با کندی رشد روبرو شد.

به گزارش ساعت ۲۴، آمار منتشر شده در خصوص تجارت جهانی حاکی از آن است که با وجود بهبود نسبی وضعیت جارت پس از سالهای بحران مالی و اقتصادی جهان، مجددا تجارت جهان با چالش مواجه شده است و در سال ۲۰۱۷ میلادی، کندترین رشد تجارت جهان از زمان بحران مالی ۲۰۰۹ میلادی رقم خواهد خورد و برای نخستینبار طی سال ۱۵ سال گذشته تجارت بینالمللی کندتر از تولید ناخالص داخلی جهان رشد خواهد کرد؛ این در حالی است که طی سالهای ۲۰۰۸-۱۹۹۰ میلادی سرعت رشد حجم تجارت جهانی کالا بطور میانگین 2/1برابر تولید ناخالص داخلی جهان بوده است.

به نظر میرسد عوامل تعددی در عملکرد ضعیف تجارت خارجی در سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ میلادی دخیل بوده است که از جمله میتوان به کندی رشد اقتصادی چین، رکود در سایر اقتصادهای در حال توسعه بزرگ همچون برزیل، افت قیمت نفت و سایر کالاهای اساسی، نوسانات شدید نرخ ارز و بیثباتی مالی ناشی از واگرایی سیاستهای پولی در کشورهای توسعهیافته اشاره نمود.

این در حالی است که وجود برخی نااطمینانیها همچون بیثباتی مالی ناشی از تغییر سیاستهای پولی در کشورهای توسعه یافته، احتمال تاثیر شعارهای ضدتجاری در اتخاذ سیاستهای تجاری و تاثیرات احتمالی برگزیت که نگرانیهایی را در مورد آینده آرایش تجاری در اروپا به وجود آورده است، بر چشمانداز آینده تجارت جهانی آثار نامطلوبی داشته باشند.