دستاوردهای کشاورزی دولت یازدهم از نگاه آمار

بررسی دستاوردهای دولت در ماههای منتهی به انتخابات ریاست جمهوری میتواند افق روشنیتری را پیش روی شهروندان جامعه قرار دهد.

بخش کشاورزی به عنوان یکی از مهمترین بخشهای تامین مواد غذایی جامعه، تحت تاثیر سیاستهای دولت یازدهم بود و از راهبردهای طراحی شده در این دولت به شدت تاثیر پذیرفته است.

مثبت شدن تراز تجاری بخش کشاورزی، خرید ماشینهای کشاورزی بدون واسطه، توسعه کشت گلخانهای، مدیریت مصرف آب و خودکفایی در تولید گندم از مهمترین اقدامهایی بود که در 3.5 گذشته در دولت تدبیر و امید انجام شد.

وزارت جهاد کشاورزی در پسابرجام

تلاش دولت یازدهم برای برطرف کردن موانع ناشی از تحریمها در سطح بین المللی با امضای برجام به ثمر نشست. هر چند که به باور برخی منتقدان، برجام تاکنون آنچنان که باید نتواسته انتظارات را در سطح بین الملل برآورده کند اما نگاهی به آمار حوزههای مختلف حکایت از آن دارد که اقدام دولت در به سرانجام رساندن برجام تاثیر فراوانی بر مبادلات بین المللی ایران داشته است.

همکاری وزارت جهاد کشاورزی با سازمانهای بین المللی و کشورهای مختلف یکی از مهمترین دستاوردهای برجام در حوزه کشاورزی است. این وزارتخانه در سه سال گذشته در زمینه انتقال تکنولوژی قراردادهای مهمی با سازمانهای بینالمللی وابسته به حوزه کشاورزی امضا کرده است.

«فائو»، «ایکاردا»، «سیمیت» و «سیرداپ» از جمله سازمانهای تخصصی بینالمللی و منطقهای بودند که وزارت جهاد کشاورزی پس از برجام در راستای توسعه بخش کشاورزی و تامین مواد غذایی با آنها قراردادهای همکاری امضا کرد.

همچنین در دولت یازدهم 2پروژه بزرگ انتقال تکنولوژی با سازمانهای ایکاردا و سیمیت امضا شده که در دوران تحریم حاضر به مذاکره آن نبودند. در این دولت همچنین زمینههای همکاری با کشورهای پیشرو در حوزه کشاورزی بیش از گذشته بود.

آلمان، هلند، فرانسه، اتریش، پرتغال، ایتالیا، فنلاند، نروژ، رومانی، چین، روسیه، عراق، قزاقستان، آذربایجان، قرقیزستان، ترکیه و لیتوانی از جمله کشورهایی بودند که در زمینه توسعه کشاورزی دیدارهایی در سطح وزیر با مقامهای ایرانی داشتند.

خودکفایی در تولید گندم

ابتدای فعالیت دولت یازدهم در سال 92 و براساس گفته مسوولان دولتی برخی استانهای کشور برای سه روز و برخی تا دو هفته گندم ذخیره داشتند و همین موضوع نگرانیهایی در زمینه تامین این محصول استراتژیک در کشور ایجاد کرده بود. با روی کار آمدن دولت یازدهم و انجام اقدامات اساسی در راستای توسعه کشاورزی، پس از سه سال در این دولت جشن خودکفایی گندم برگزار و 10 میلیون تن گندم برای بیش از یکسال ذخیره شد که در نوع خود یک رکورد محسوب میشود.

دولت یازدهم اقدامات مهمی مانند تامین و تنوع سازی نهادههای مورد نیاز تولید،توسعه سیستمهای نوین آبیاری، ارتقای مکانیزاسیون کشاورزی، رشد صادرات محصولات، کاهش واردات را در راستای توجه به تولید محصولات کشاورزی انجام داد که نتیجه آن به خودکفایی گندم منتهی شد. افزون بر خودکفایی گندم در دولت تدبیر و امید، تولید محصولات کشاورزی دیگر در این دولت نیز سیر صعودی داشتند.

در نخستین سال دولت تدبیر و امید حجم تولیدات کشاورزی 97 میلیون تن بود که این میزان در سال 1395 به 117 میلیون تن رسیده که نشان میدهد طی 3.5 سال گذشته حجم تولیدات بخش کشاورزی 20 میلیون تن افزایش داشته است.

بهبود وضعیت تراز تجاری بخش کشاورزی

براساس آمارهای منتشر شده تراز تجاری ایران در بخش کشاورزی در سال 1392 منفی 8.1 میلیارد دلار بود با تلاشهای دولت و اجرای برنامههای مدون در سال 1393 این رقم به منفی 5.5 میلیارد دلار رسید که آمارها نشان میدهد طی مدت یکسال پایه تراز تجاری این بخش 2.6میلیارد دلار بهبود یافت.

روند رو به رشد تراز تجاری ایران ادامه داشت تا جایی در سال 94 و 95 نیز با افزایش میزان صادرات و کاهش واردات این رقم به منفی 3.4 رسید و 4.7 میلیارد دلار بهبود پیدا کرد که رقم قابل توجهی در رشد اقتصادی کشور نیز بوده است.

تعامل سازنده دولت یازدهم با کشورهای مختلف همچنین زمینه را برای صاردات محصولات کشاورزی فراهم کرد.

در 10 ماهه سال 95 بخش دام و طیور با صادرات یک هزارو 300 تن به ارزش یک میلیارد و 100 میلیون دلار از رشد چهار میلیارد دلاری بخش کشاورزی، توانست 25 درصد صادرات بخش کشاورزی را به خود اختصاص داده که منجر به مثبت شدن 500 میلیون دلاری در این بخش شده است.

نوسازی ناوگان کشاورزی

براساس آمارهای اعلام شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی در دولت یازدهم بیش از 35 درصد از ماشینهای کشاورزی نوسازی و بازسازی و بیش از 7 هزار دستگاه انواع تراکتور و یکصد هزار دستگاه انواع وسایل کشت به ناوگان بخش کشاورزی اضافه شد.

زمانی میتوان این اقدام دولت را دستاوردی مهم تلقی کرد که خرید انواع ماشینآلات بخش کشاورزی از برندهای معتبر دنیا و بدون واسطه صورت گرقت. بیواسطه بودن خرید این اقلام موجب صرفه جویی 15 تا 20 درصدی در قیمتها را به دنبال داشت. ورود این اقلام به ناوگان بخش کشاورزی تاثیر فراوانی بر روی مراحل سه گانه کشت (کاشت، داشت و برداشت) در حوزه کشاورزی داشت.

در بخش برداشت برنج پیش از سال 1392، 29 درصد از برداشتهای این محصول به وسیله کمباین و مکانیزه انجام گرفت این در حالی است که میزان در سال 1395 به 75 درصد افزایش پیدا کرده و میزان ضایعات این محصول به شدت کاهش یافته است.

توسعه سردخانههای کشاورزی

براساس آمارهای اعلام شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی در 10 سال گذشته ظرفیت سردخانههای موجود کشور تنها 2.6 میلیون تن بود اما همکاری گسترده وزارت جهاد کشاورزی و صنعت و معدن در دولت یازدهم موجب شد تا این ظرفیت در سه سال گذشته 50 درصد افزایش پیدا کند.

توسعه سردخانه های کشاورزی به عنوان یکی از مهمترین نمودهای توجه به کشت و صنعت در دولت یازدهم، ضمن آنکه از هدر رفت بسیاری از محصولات کشاورزی جلوگیری میکند میتواند در آینده زمینه را برای توسعه صادرات در استانهایی که قطب کشاورزی و باغداری محسوب میشوند فراهم کند.

تدبیر دولت در بهروری آب بخش کشاورزی

یکی دیگر از اقدامهایی که دولت در زمینه مکانیزاسیون کردن کشاورزی سنتی توسعه بخش گلخانهای بود. با توجه به اهمیت کشت گلخانه و نقش آن در صرفهجویی آب مصرفی، دولت یکی از برنامههایی که از سال 92 در دستور کار قرار داد توسعه کشت گلخانهای بود.

بنا به آمار منتشر شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی مساحت گلخانههای کشور که در این سال بیش از هشت هزار هکتار بود در سال 95 به نزدیک دوازده هزار هکتار رسید که رشدی 31 درصدی داشته است.

در این دولت همچنین کارایی کلی آب مصرفی بخش کشاورزی از 37 درصد به 42 درصد رسیده که نشان از رشد 5 درصدی دارد.

براساس گزارشهای وزارت نیرو طی ده سال گذشته 10 هزار چاه آب غیر مجاز مسدود شده بود اما این اقدام در یک سال دولت یازدهم به مسدود شدن هشت هزار چاه غیرمجاز انجامید.