رشد هشت برابر قیمت نان در هشت سال زمامداری دولت نهم و دهم

نان در ایران به عنوان اصلیترین منبع تغذیه مردم، دماسنج خوبی برای ارزیابی شاخص قیمتها به شمار میرود زیرا با وجود تنوع سبد خوراکی خانوارهای ایرانی، هنوز از نقش نان کاسته نشده است.

قیمت نان در دولت نهم 4.5 برابر شد

بررسی تحول قیمت نان بیانگر آن است که در بازه زمانی 84 تا 88 یعنی در دولت نهم و پیش از هدفمندی یارانهها ، قیمت نان رشد جهشی داشته، برای نمونه قیمت هر قرص نان سنگک از 750 ریال به 2500 ریال (حدود 3.5 برابر)، نان بربری از 500 ریال به 2 هزار ریال (چهار برابر) و نان لواش از 50 ریال به 300 ریال (6 برابر) رشد یافت.

با اجرای قانون هدفمندی یارانهها در سال 89 قیمت انواع نان سنتی نیز رو به افزایش نهاد و قیمت هر قرص نان سنگک 4 هزار ریال، نان بربری 3 هزار ریال و نان لواش هزار ریال اعلام شد. یعنی نان های بربری، سنگک و لواش به ترتیب هزار، 1500 و 700 ریال افزایش قیمت داشتند.

رشد 3.5 برابر قیمت نان در دولت دهم

در سال 92 و در شرایطی که دولت دهم زمام کشور را به دولت یازدهم تحویل داد، قیمت هر قرص نان بربری 5 هزار ریال، نان سنگک 6 هزار ریال و لواش 1600 ریال بود.

یعنی در دولت دهم قیمت نان بربری 3 هزار ریال، سنگک 3500 ریال و لواش 1300 ریال افزایش قیمت داشت.

با این حساب قیمت نان از در هشت سال زمامداری دولت نهم و دهم هشت برابر شد.

افزایش 35 درصدی قیمت نان در دولت یازدهم

در دولت یازدهم قیمت نان تنها یک بار و آن هم در آذر ماه سال 92 تغییر کرد؛ در این نرخگذاری قیمت هر قرص نان بربری 7 هزار ریال، سنگک 8 هزار ریال و لواش 2100 ریال تعیین شد.

با این اوصاف در دولت یازدهم نان بربری و سنگک هر کدام 2 هزار ریال و نان لواش 500 ریال رشد قیمت داشتند که این افزایش، با رشد جهشی قیمت ها در دولت های نهم و دهم که قیمت بربری در مجموع 4500 ریال، سنگک 4750 ریال و لواش 1550 ریال کرد، قابل مقایسه نیست.

اهمیت نان در سبد مصرف خانوارها موجب شده بود تا پیش از هدفمندی یارانهها، دولتها یارانهای قابل توجهی را برای کنترل قیمتها در این بخش سالانه در بودجههای سنواتی خود لحاظ کنند که این عدد در سال 84 به عنوان سال آغاز دولت نهم بیش از 22 هزار و 500 میلیارد ریال بود.

در ماده 4 قانون هدفمندی یارانهها که اجرای آن آذر ماه 89 آغاز شد، دولت موظف شد که به تدریج تا پایان برنامه پنجم توسعه نسبت به هدفمند کردن یارانه گندم، برنج، روغن، شیر، شکر، خدمات پستی، خدمات هواپیمایی و خدمات ریلی (مسافری) اقدام کند.

دولت در ماده 5 این قانون نیز موظف شد یارانه آرد و نان را به میزانی که در لایحه بودجه سالیانه مشخص می شود، با روش های مناسب در اختیار مصرف کنندگان متقاضی قرار دهد.

آمارها از رشد قیمت نان چه میگوید

بر اساس آمار بانک مرکزی، در سال 84 و در ابتدای دولت نهم، شاخص بهای گروه نان، برنج و فرآوردههای غلات نسبت به سال قبل از آن معادل 11.6 درصد افزایش یافت؛ در این میان افزایش سالانه شاخص بهای انواع نان در سال 84 معادل 11.3 درصد بود.

در سال 88 شاخص بهای گروه غلات و نان نسبت به سال قبل از آن 3.1 درصد کاهش یافت که این میزان کاهش در مقایسه با افزایش 57.3 درصدی سال قبل قابل ملاحظه بود اما میزان اثرگذاری آن بر افزایش شاخص کل تورم 28.83 درصد برآورد شد و در رتبه دوم قرار گرفت.

در سال 92 در گروه نان و غلات، شاخص بهای گروه غلات و نان نسبت به سال 91 معادل 39 درصد رشد داشت که در این میان شاخص بهای نان معادل 8.8 درصد افزایش یافت.

در زمانی که از رقم 450 هزار ریال یارانه نقدی ماهانه افراد، تنها 45 هزار ریال مربوط به نان است، رقم کنونی قیمت نان به این معنی است که افراد با یارانه پرداختی بابت نان ماهانه می توانند حدود 6 قرص نان سنگک یارانه ای تهیه کنند.

سخن پایانی

آمار گویای آن است که در سال 84 نرخ تورم در گروه خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات برابر 10.4 درصد ثبت شد و این در حالی بود که این شاخص کل تورم در این سال 12.1 درصد بود یعنی آنکه آهنگ افزایش قیمتها در بخش مواد خوراکی در سال یاد شده کمتر از نرخ تورم سالانه بود در حالی که 28.8 درصد در رشد شاخص کل تورم اثرگذار بود.

در سال 88 که دولت دهم روی کار آمد، نرخ تورم به 10.8 درصد رسید و شاخص بهای گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها 9.9 درصد رشد یافت.

در سال 92 و در سالی که از میانه آن دولت یازدهم روی کار آمد، تورم سالیانه عدد 34.7 درصد را ثبت کرد اما شاخص بهای گروه خوراکیها و آشامیدنیها رشد 41.7 درصدی رسید به شکلی که از نرخ تورم کل پیشی گرفت.

افزایش سطح عمومی قیمتها بویژه در کالاهای اساسی چنان بود که سهم آن را در رشد شاخص کل به 37.08 درصد افزایش داد.

آخرین آمار بانک مرکزی از شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در دولت یازدهم مربوط به بهمن 95 است که در بازه زمانی 11 ماهه سال 95 این شاخص نسبت به دوره مشابه سال قبل 8.8 درصد افزایش داشت.

در این ماه شاخص بهای گروه خوراکیها و آشامیدنیها نسبت به ماه قبل 2.8 درصد افزایش یافت؛ در این میان گروه غلات و نان معادل 1.2 درصد نسبت به ماه قبل (دی) و 18.5 درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل رشد داشت.

این آمار به این معنی است که سطح عمومی قیمت ها هرچند به افزایش اندکی داشته اما سنگینی رشد جهشی قیمت ها بویژه در بخش کالاهای خوراکی بر دوش سبد مصرفی خانوارهای ایرانی سنگینی میکند.