اعلام آمار رشد ۹۵ در هفته آخر اردیبهشت/ شیوه تهیه آمار بیکاری

امیدعلی پارسا با برشمردن ویژگیهای بازار کار ایران گفت: مرکز آمار ایران در طرح نیروی کار، بیش از ۴۰ پرسش از هر نفر را مطرح کرده و چنانچه شاخصی را اعلام کند، به تفکیک شهری و روستایی، مرد و زن، گروههای سنی، بخشهای اقتصادی و تحصیلات ارائه خواهد داد؛ اگرچه متأسفانه اعداد و ارقام حاصله بر روی یک عدد میچرخد؛ اما اگر صاحبنظران و کارشناسان در تجزیه این اعداد را بهخوبی دقت کنند، مشخص میشود این اعداد حتی برای افراد عادی نیز، قابل حس کردن است و نشان میدهد که در کجا بهتر عمل شده و در کجا باید کار بیشتری صورت گیرد.

رئیس مرکز آمار ایران افزود: طرح آمارگیری از نیروی کار در سال ۸۲ طراحیشده و در سال ۸۳ مورد آزمایش قرارگرفته و درنهایت، از اردیبهشت ۸۴ که هنوز دولت نهم شروع به کارنکرده بود، مبتنی بر استانداردهای سازمان بینالمللی کار، اجرا شده است، بنابراین تا پایان زمستان سال ۹۵، معادل ۴۸ فصل متوالی است که طرح آمارگیری نیروی کار با تعاریف، مفاهیم و مبانی ثابت و طی ۴ دولت مختلف، به شیوه ثابت مورد عمل واقع شده است، به همین دلیل این طرح را میتوان یکی از باثباتترین منابع آماری کشور برشمرد.

طی ۴۸ فصل، نرخ بیکاری ۲۰ بار کاهش و ۲۸ بار افزایش یافت

وی تصریح کرد: در این ۴۸ فصلی که طرح آمارگیری از نیروی کار به اجرا درآمده، نرخ بیکاری ۲۰ بار کاهش یافته و ۲۸ بار افزایش یافته است، بنابراین، همین یک دلیل کافی است که نشان دهد مرکز آمار ایران، یک دستگاه کامل بیطرف، حرفهای و غیرسیاسی است؛ در غیر این صورت هر بار که نرخ بیکاری کاهش مییافت، مرکز آمار باید طرفدار یک گروه بود و با افزایش آن، طرفدار گروه دیگری میشد. بنابراین در قالب این طرح، نهتنها سیاسیکاری صورت نگرفته، بلکه کارشناسان مرکز آمار ایران که اتفاقاً در چندین دوره متوالی سرشماریها بدون تغییر بودهاند، شجاع، سالم و بیطرف، کار حرفهای خود را انجام دادهاند؛ به همین دلیل، در قالب نتایج این طرحها، موضوعات زیادی وجود دارد که محققان میتوانند آن را برای مردم توضیح دهند که نمونه آن، نقش زنان در بازار کار بوده یا اینکه تشریح شود زیر بخشهای اقتصادی، به چه صورت در بازار کار نقش داشتهاند و حتی نشان داده شود که زیر بخشهای صنعت، کشاورزی و خدمات هر یک، الگوی خاص خود را دارند.

به گفته پارسا، نتایج همه این موارد از طریق طرح آمارگیری از نیروی کار قابلدستیابی است؛ ولی متأسفانه گروههای سیاسی سعی دارند که یکی دو عدد را بهگونهای بیان کنند که مردم دچار شبهه شوند. در این میان، یکی از ویژگیهای مهم بازار کار در ایران، نوسانات شدید فصلی و کارهای موقتی است، بهگونهای که در برخی فصول، تعداد بیکاران تا ۳۰ درصد افزایش و یا کاهش مییابد؛ بنابراین مقایسههای فصلی کافی نیست و باید مقایسهها سالانه و دورهای باشد.

تأثیر تغییر تعریف نرخ بیکاری، تنها ۰.۹ درصد

وی در پاسخ به این سؤال که تأثیر تغییر تعریف نرخ بیکاری از دو روز در هفته به یک ساعت در هفته چیست؟ خاطرنشان کرد: این تأثیر کمتر از یک درصد است و در طول سالهای ۸۴ تا ۹۵، آمارهای استخراجی بر اساس هر دو مبنا، تفاوت چندانی نداشته است؛ بنابراین حتی اگر به تعریف قبلی برگردیم، برای کل سالها، نرخ بیکاری تقریباً یک درصد (۰.۹ درصد) افزایش مییابد؛ البته باید به این نکته هم توجه داشت که این عدد، بایستی در سطح بینالمللی، با آمارهای دیگر کشورها نیز مقایسه پذیر باشد و اگر به تعریف قبلی بازگردیم، آمارهای ما با آمارهای بینالمللی، مقایسه پذیری مناسبی ندارند، ولی پذیرفتن هر یک از این دو تعریف، چندان تأثیری در تحلیل سیاستهای بازار کار ندارد.

پارسا تأکید کرد: لازم است بر اساس گزارشهای تفصیلی که انواع نرخهای بیکاری برحسب سن، جنس و منطقه و سواد در اختیار برنامه ریزان و پژوهشگران قرار میگیرد، سیاستهای معطوف به توسعه سرمایهگذاری و اشتغال و تولید لحاظ شود.

اعلام عدد رشد اقتصادی ۹۵ در هفته آخر اردیبهشت

رئیس مرکز آمار ایران با اشاره به جمعبندی نهایی برای اعلام رقم نهایی رشد اقتصادی سال ۹۵ گفت: رشد اقتصادی سال ۹۵ را تا هفته آخر اردیبهشتماه، اعلام خواهیم کرد. وی تأکید کرد: تا این لحظه هیچ آمار منتشرنشدهای از سوی مرکز آمار ایران وجود ندارد؛ ضمن اینکه افرادی که به دنبال شبهه در آمار هستند، برای تجزیهوتحلیل آمارهای کشور فصل خاصی را با فصل خاص دیگری مقایسه کرده و نتیجهگیری میکنند؛ درحالیکه در کشور ما بازار کار، بهگونهای است که آمار هیچ فصلی با هیچ فصل دیگر، قابلمقایسه نیست. البته حتی آمار یکسال هم با یکسال دیگر، بهاندازه کافی در قضاوت برای عملکرد یک دوره، کافی نیست.

پارسا معتقد است: برای مقایسه عملکرد یک دوره، باید متوسط این دوره را با متوسط دوره دیگری مقایسه کرد؛ بهنحویکه متوسط چند سال مربوط به یک دوره را با متوسط چند سال مربوط به دوره دیگر مقایسه کرد؛ پس یک فصل بهتنهایی برای سنجش آمارها کافی نیست و حتی شاید تک سال و تک فصل هم کافی نباشد؛ بنابراین در مورد آمارها، باید متوسط دوره چندساله را لحاظ کرد.

تقسیم کار عالمانه برای تولید آمار در کشور

پارسا گفت: در سال ۹۶ برنامه کلی استقرار نظام آمارهای ثبتی مبنا و حذف موازی کاری و تقسیم کار عالمانه تولید آمار در کشور را در قالب شورای عالی آمار کشور دنبال کرده و امیدواریم با انجام این کارهای زیربنایی، شاهد ارتقای فرهنگ و سواد آماری در کشور باشیم. وی افزود: درعینحال امیدواریم بتوانیم از قضاوتهای ناپخته، شتابزده و غیردقیق که باعث خدشهدار کردن سرمایه اجتماعی کشور و اعتماد عمومی میشود، فاصله بگیریم.

دولت یازدهم باید عملکرد خوب و بدش را بپذیرد

رئیس مرکز آمار ایران افزود: در ایران برای اینکه این مقایسهها، جامع و همیشگی باشد، سال شروع دولت با سال پایان دولت را باید در نظر گرفت؛ بنابراین دولت آتی هرکسی که باشد، از سال ۹۶ تا پایان دوره تصدیگریاش، باید آمارهای مربوط به خود را بپذیرد؛ به همین دلیل، دولت یازدهم بخواهد یا نخواهد باید آمارهای سال ۹۲ تا پایان ۹۵ را خوب و یا بد بپذیرد.

وی اظهار داشت: در مواقعی که دولتها جابجا میشوند اینطور نیست که کل روندهای اقتصادی کشور کنتور صفر کند، پس بخواهند و نخواهند باید پروژههای نیمهتمام دولت قبل را تمام کنند و نمیتوان گفت که ازاینجا به قبل، دیگر مربوط به دولت دوازدهم نیست و به دولت یازدهم برمیگردد.

فشار بازار کار بین سال ۳۰ تا ۳۴ سال

پارسا فشار بازار کار را بین سنین ۳۰ تا ۳۴ سال عنوان و تصریح کرد: کسانی که ۳۴ سال قبل متولد شدهاند و امروز به اینجا رسیدهاند، اکنون فشار زیادی به بازار کار وارد مینمایند؛ به این معنا که بازار کار ما یکسری ویژگیهایی دارد؛ اما راجع به عدد و ارقام آن باید آمار قطعی را موردبررسی قرارداد. وی بابیان اینکه این آمار قطعی به تفکیک سالها وجود دارد، گفت: باید اول بدانیم نرخ بیکاری چطور حساب میشود و باید دید که تعریف نرخ بیکاری چیست و برای سنجش آن، چطور نمونهگیری صورت گرفته و به کل کشور، تعمیم داده میشود؛ بعدازآن میتوان گفت که این عدد مقدماتی چه بوده و اعداد قطعی و تفصیلی چیست؛ ضمن اینکه باید فرق برآورد مقدماتی و عدد قطعی و تفصیلی را هم بدانیم و بعد حکم قطعی بدهیم.

به گفته پارسا، اساس علم آمار استنباطی، تعمیم نتیجه نمونهگیری به جامعه یا کشور است، علم آمار به دنبال این امر است و بنابراین ما به ۶۰ هزار خانوار مراجعه کرده، اطلاعات تکتک آنها را با مصاحبههای تفصیلی دریافت کرده و انواع خطاهای آماری ممکن را رفع میکنیم و درنهایت، کنترلها و چکهای مجدد صورت میگیرد و بعدازآن، با کمک علم آمار، این را به کل کشور تعمیم میدهیم.

نتایج قطعی سرشماری ۹۵ بهزودی اعلام میشود

وی اظهار داشت: در هر سرشماری که انجام میشود، برای جمعیت کشور توزیع سنی، جنسی و منطقهای نسبت به سرشماری قبل تغییراتی میکند و بایستی این تعمیم نتایج نمونه به جامعه، با استفاده از ضرایب آخرین سرشماریها صورت گیرد. بر این اساس، آمار قطعی کشور استخراج خواهد شد، لذا در سالهایی که سرشماری داریم و تا وقتیکه نتایج آن استخراج شود، هنوز نتایج جدید را نداریم و بنابراین با استفاده از ضرایب اهمیت سرشماری قبل، نتایج نمونه را به جامعه تعمیم میدهیم که به این نتایج مقدماتی میگویند.

پارسا گفت: پسازاینکه سرشماری جدید انجام شد و آمار و ارقام قطعی جدید کشور به دست میآید، برای سالهای ۹۰ و ۹۱ با ضرایب جدید بازنگری شده و به جامعه تعمیم داده میشود و بهعنوان نتایج تفصیلی و قطعی، روی سایت مرکز آمار ایران قرار خواهد گرفت، این کار در تمام سرشماریهای قبلی هم انجامشده و در سرشماری سال ۹۵ نیز، تکرار خواهد شد.

وی ادامه داد: آمار مقدماتی اشتغال و بیکاری، بر اساس ضرایب سرشماری سال ۹۰ اعلامشده و وقتیکه سرشماری ۹۵ قطعی شد، با ضرایب قطعی سال ۹۵ در سال جاری، آن ضرایب اهمیت تکرار میشود، پس کار بهصورت اصولی پیش خواهد رفت، ضمن اینکه این کار برای سرشماریهای بعدی هم تکرار میشود.

رئیس مرکز آمار ایران خاطرنشان کرد: افرادی که به این کاری که در همه دنیا انجام میشود، آشنا نیستند، در مواقع خاص به دنبال تحلیلها و نتایج جانبدارانهای هستند، بنابراین اگر نتایج مقدماتی به نفعشان بود، استفاده میکنند؛ درحالیکه آمار قطعی کشور، همان آمار تفصیلی کشور است و بنابراین این نتایج تفصیلی و قطعی، چیزی نیست که این روزها یا امسال کارشده باشد؛ بلکه آنها از سال ۹۱ به بعد، وجود دارند بوده و هست. اینکه دوستان ما آمار مقدماتی را در سال ۹۱ از روی سایت برنداشتهاند، این شائبه را ایجاد کرده است که چرا آمار ۹۱ را برنداشتهاند؛ اما در این زمینه دو دیدگاه در سطح بینالمللی وجود دارد.

رئیس مرکز آمار ایران گفت: دیدگاه اول این است که تا زمانی آمار قطعی یک سرشماری استخراج نشده است، همان آمار گذشته در دسترس کارشناسان و محققان باشد و کاربران حرفهای میدانند که با آمدن آمار قطعی و تفصیلی، دیگر آمار کنونی کاربرد تحلیل اشتغال و بیکاری را ندارد؛ ولی برای کارهای قبلی خود از آن استفاده میکنند و قطعاً میدانند که آنهم نتیجه مقدماتی بوده و هست، اما استراتژی دیگری که در دنیا مورداستفاده قرار میگیرد این است که این آمار برداشته میشود و وقتیکه آمار قطعی منتشر شد، آن را در دسترس قرار میدهند.

آمار خالص شاغلان چقدر است؟

وی اظهار داشت: میانگین افزایش خالص شاغلان از سالهای ۸۴ تا پایان سال ۹۱، معادل ۷۶ هزار و ۱۸۳ نفر بوده است و در فاصله سالهای ۹۲ تا ۹۵ نیز به ۴۸۹ هزار و ۹۵۷ نفر رسیده است؛ بنابراین بیش از ۶ برابر متوسط سالانه، افزایش شاغلان رخ داده؛ بنابراین مسلم است که نیاز کشور خیلی بیشتر از این شغلهای ایجاد شده بوده و ما عدد ۷۰۰ هزار نفری که برخیها میگویند را بهصراحت اعلام میکنیم که مربوط به فصل خاصی است که برای آن فصل این آمار درست است؛ ولی برای این دوره زمانی، ۷۰۰ هزار را تائید نمیکنیم.

پارسا ادامه داد: جمعیت فعال یا ورودی بازار کار نکته بعدی است که در دوره سالهای ۹۲ تا ۹۵ بهشدت نسبت به دو دوره قبل افزایش یافته است، یعنی کسانی که با ادامه تحصیل و انتخاب گزینه ادامه تحصیل، از جمعیت جویای کار خارج بوده و غیرفعال محسوب میشدند، در این دوره متقاضی کار و جویای کارشدهاند، بنابراین فشار زیادی به بازار کار واردشده و هنوز هم وجود دارد.

وی گفت: باید بهحق اشتغال، اولویت اصلی هر دولتی باشد؛ بنابراین ما از طرفی افزایش نرخ مشارکت اقتصادی را تائید میکنیم که رخ داده است و از سوی دیگر، همزمان با آن نیز متوسط تعداد شاغلان بهصورت سالانه ۶ برابر بیش از گذشته افزایش یافته است، ولی این نتوانسته مشکل همه متقاضیان جویای کار را حل کند؛ بنابراین نرخ بیکاری هم افزایش یافته است.

رئیس مرکز آمار ایران اظهار داشت: تعداد مطلق بیکاران نیز از ۲ میلیون و ۸۴۸ هزار و ۲۳۷ نفر در سال ۹۱ به ۳ میلیون و ۲۰۳ هزار و ۳۹۹ نفر افزایش یافته است. در این میان مقایسههای ناصواب و کارشناسانه که این روزها زیاد به چشم میخورد، ناشی از جهتگیری خاص سیاسی است و مرکز آمار ایران، بهعنوان نهاد متخصص بیطرف غیرسیاسی، وظیفه تفسیر صحیح آمار و اطلاعات رسمی کشور و جلوگیری از تفسیر غلط آن را بهعنوان یکی از اصول بنیادین آمار دنبال میکند و پاسخگوی هرگونه شبهات موجود در این زمینه هست.